Kiel registrite je 14:24, 26 okt. 2019 redakti Martin Urbanec (diskuto \| kontribuoj) 51 redaktoj e Forigis redaktojn de KalpakTapas (diskuto); restarigis al la lasta versio de Robin Bot Etikedo: Amasmalfaro ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 13:50, 23 maj. 2021 redakti malfari Alifono (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj, Kontrolantoj 20 261 redaktoj →‎Demografio Etikedo: Vida redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 37: '''Liberio''' aŭ '''Liberia''' estas lando en Okcidenta [[Afriko]] ĉe la atlantika marbordo. La najbaraj landoj de Liberio estas nordokcidente [[Sieraleono]], nordoriente [[Gvineo]] kaj oriente [[Ebur-Bordo]]. Liberio estas la plej malnova [[respubliko]] moderntipa de Afriko, fondita de eks-sklavoj el [[Usono]] kaj ĝia dua plej maljuna sendependa ŝtato post [[Etiopio]]. * '''Kredantoj:''' [[kristanoj]], [[muzulmanoj]]. * '''Eksporto:''' fera krudaĵo, kaŭĉuko, kafo, kakao, diamanto, oro. * '''Organizoj:''' [[UNO]] ([[1945]]) == Geografio == === Klimato === La klimato en Liberio estas tropika. Vintroj estas sekaj kun varmaj tagoj kaj pli malvarmetaj noktoj. De decembro ĝis marto, la seka kaj sabloplena [[Harmatano\|harmatana vento]] povas blovi el la Saharo. La someroj estas pluvemaj kaj nubemaj. Dum la periodo majo-oktobro daŭras la pluvsezono. Sur la marborda [[ebenaĵo]], pluveblas ĝis 5000 milimetrojn jare. === Mediprotektaj problemoj === Kelkaj el la mediaj problemoj de Liberio estas [[senarbarigo]] de la tropika pluvarbaro kun rilata [[Erozio\|grunderozio]] kaj reduktita [[biodiverseco]], same kiel poluado de la akvo per naftoverŝadoj kaj elfluoj de netraktitaj [[Kloaka akvo\|kloakaĵoj]]. Liberio subskribis, sed ne ratifis, plurajn internaciajn mediprotektajn interkonsentojn. Elektro estas ankoraŭ grandskale produktita el [[Fosilia brulaĵo\|fosiliaj brulaĵoj]]. === Administra divido === Liberio estas dividita en 15 regionojn (''distriktoj''): Bomi, Bong, Gbarpolu, Grand Bassa, Grand Cape Cape Mount, Grand Gedeh, Grand Kru, Lofa, Margibi, Marilando, Montserrado, Nimba , River Cess, River Gee kaj Sinoe. == Demografio == === Loĝantaro === posteuloj de liberigitaj usonaj kaj karibaj sklavoj 5%, la resto de la loĝantaro apartenas al diversaj afrikaj triboj (inkluzive kpelle, bassa, gio, kru, grebo, mano, krahn, gola, gbandi, loma, kissi, vai, dei, bella, mandingo, mende) * Loĝantaro-medianaĝo: 18,1 jaroj (2015) Mezvalora aĝo de viroj: 17,9 jaroj (2015) Duona aĝo de virinoj: 18,3 jaroj (2015) * Infana morteco: 6,75% (2015) * Meza vivdaŭro de loĝantaro: 58,6 jaroj (2015) === Lingvoj === La angla estas parolata de 20% de la loĝantaro. La plimulto parolas unu el la ĉirkaŭ 20 aliaj lokaj lingvoj i.a. la [[Mandinga lingvaro\|madinga lingvo]]. === Analfabeteco === En 2015 oni kalkulis ke 52,4% de la plenkreska loĝantaro estis analfabetoj. * Analfabeteco en viroj: 37,6% (2015) * Analfabeteco en virinoj: 67,2% (2015) === Sano === En 2015, 1,17% de la plenkreska loĝantaro vivis kun [[HIV]] aŭ aidoso. Seksperforto ne fariĝis kontraŭleĝa en la lando ĝis 2006. == Politiko == Linio 60 ⟶ 94: == Demografio == [[Clay-Ashland (Liberio)\|Clay-Ashland]] estas urbeto proksimume 16 km norde de Monrovio, la ĉefurbo de Liberio. Ĝin fondis afrikdevenaj usonanoj remigrintaj ĉefe el la ŝtato [[Kentukio]]. La nomo memorigas pri Henry Clay, usona politikisto, kiu aprobis laŭgradan, iom-post-ioman liberigadon de la usonaj sklavoj kaj ilian koloniigadon de Liberio. Ashland estis la fama bieno de Clay apud la kentukia urbo Lexington. Clay-Ashland estis la ĉefurbo de la kolonio "Kentucky in Africa". La politika partio "True Whig", kiu longe regis la landon, fondiĝis en Clay-Ashland en 1869. == Vidu ankaŭ == [[Vamba Sherif]], verkisto == Eksteraj ligiloj ==

Liberio: Malsamoj inter versioj