Joseph Fouché: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e +Bibliotekoj per AWB
iom pli da li
Linio 1:
{{Informkesto homo}}
[[Dosiero:Joseph Fouche.jpg|thumb|right|180px|Joseph Fouché''' ([[1759]]-[[1820]]).]]
'''Joseph FOUCHÉ, duc d'Otrante''', ([[esperanto|esperante]]: [[duko]] de [[Otranto]]), (naskiĝis la [[21-an de majo]] <ref>[http://www.archontology.org/nations/france/france_state1/fouche.php Noto 1] - La dato de naskiĝo ne estas konata kun certeco kaj estas 38 aliaj datoj en la literaturo. Tamen ĉi tiu dato, kiu baziĝas sur la baptatesto, estas kutima.</ref> [[1759]] en [[Le Pellerin]], apud [[Nantes]]; mortis la [[26-an de decembro]] [[1820]] en [[Triesto]], tiam parto de [[Aŭstrio]], nuntempe en [[Italio]]) estis [[francio|franca]] [[politikisto]], dumunu e lla gvidantoj de la [[franca Revolucio]] kaj [[ministro]] de la [[polico]] dum la [[imperioUnua Franca Imperio|unua franca Imperio]] kaj de la posta restarigadola [[1-a Resurtronigo (Francio)|unua Resurtronigo]]. Historie li estas konsiderta la patro de [[Polico|moderna polico]] kaj de la ideo kaj realigo de [[polica ŝtato]].
 
Liaj politikaj kapabloj agi malantaŭ la [[Kuliso|kulisoj]], kompreni kie blovas la vento kaj krei kreivajn politikajn ligojn sen ideologiaj sentoj, metis lin, kune kun lia nuntempa [[kolego]] [[Talleyrand]], kiel la [[arketipo]] de la senbrida politikisto.
 
Inter aliaj de la [[Nacia Konvencio|nacia konvencio]], li estis tiu, kiu subskribis la mortkondamnon de [[Ludoviko la 16-a (Francio)|Ludoviko la 16-a]].
 
== La Artileriisto de Liono ==
En novembro [[1793]] li estis vokita de la [[Revolucia Konvencio|revolucia konvencio]] por subpremi ribelon okazita en [[Liono]], kie li uzis metodojn kiel amasa pafado al la protestanta [[homamaso]] kaj kaŭzis gravajn vundojn ĉe pli ol 270 homoj, 60 el kiuj estis gviditaj el [[malliberejo]] kaj pafis ilin. Rezulte li estis kromnomita "Le Mitrailleur de Lyon". Laŭ la kritiko pri ĉi tiu agmaniero, li subpremis la ribelon per [[ekzekuto]] per [[Senkapigo|senkapigi]] en [[gilotino]], kio kaŭzis ĉirkaŭ 1800 ekzekutojn ĝis li revenis [[Parizo|Parizon]] en aprilo 1794. Tiam li fame diris: <blockquote>"La sango de la krimuloj fekundigas la landon de libereco kaj stabiligas ĝiajn fundamentojn".</blockquote>
 
== Resurtronigo ==
Por pruvi sian lojalecon al la nove akirita krono kaj sian efikecon al la reĝimo, Li ĉeforkestris kampanjon de teroro kaj mortigo de revoluciuloj, liaj iamaj amikoj kaj lojaluloj de [[Napoleono Bonaparte|Napoleono]], inter aliaj, li ekzekutis Michelle Neh, unu el la [[Marŝalo|marŝaloj]] en la armeo de Napoleono.
 
== En Kulturo ==
La juda-aŭstra verkisto [[Stefan Zweig]] publikigis mallongan biografion de Fouche ("Fouche - portreto de politika viro") en [[1929]]. Zweig emfazis la oportunisman dimension kaj la puran potencan deziron en la rolulo de Fouche.
 
[[Dosiero:Fouché Joseph Duke of Otranto.jpg|thumb|left|180px|Portreto]]