Vikipedio

Malea megapodo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[atendante kontrolon][atendante kontrolon]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Kwamikagami (diskuto | kontribuoj)
3 221 redaktoj
e Kwamikagami movis paĝon Grandkapa nestamasulo al Malea megapodo: la biologia nomo estas la internacia, ecx en Indonezio
Kwamikagami (diskuto | kontribuoj)
3 221 redaktoj
internacia nomo
Linio 1:
{{Taksonomio
|nomo = Grandkapamalea nestamasulomegapodo
|koloro = pink
|dosiero =Stavenn Maleo.jpg
|dosiero larĝo = 260px
|priskribo de dosiero = GrandkapaMalea nestamasulomegapodo
|regno = [[Animalo]]j ''Animalia''
|filumo = [[Ĥordulo]]j ''Chordata''
Linio 22:
}}
 
La '''Grandkapamalea nestamasulomegapodo''' aŭ '''Grandkapamalea megapodonestamasulo''' (''Macrocephalon maleo'') estas birdospecio de la familio de [[Nestamasulojmegapodedoj]] aŭ [[Megapodedoj]](nestamasuloj) kiu loĝas en [[Indonezio]] kaj ununura nune vivanta specio de sia genro.
 
==Etimologio kaj nomigo==
La specifa nomo ''maleo'' utilas en multaj lingvoj por nomigi tiun specion, sed en [[Esperanto]] tiu radiko <ref>laŭ PIV</ref> kongruas kun jam kvin signifoj nome ilo, osteto, ĉevala malsano kaj majuskle ĉefurbo de Maldivoj (krom [[Maleo (Italio)|urbeto]] en Italio). Ĉiukaze la radiko “maleo”"maleo" kiel martelo rilatas al aspekto de la birdo, do oni povus uzi ankaŭ la nomojn ''Malebirdomalebirdo'' aŭ ''Maleamalea megapodo / nestamasulo''.
 
Oni ne povas uzi senkonfuze la genronomon (kiu temas pri ties ununura nune vivanta specio), nome ''Macrocephalon'' (grandakapo), ĉar ''[[makrocefalo]]'' estas ankaŭ specio de baleno. "Grandkapo" estas traduko de la greka ''Macrocephalon''.
 
==Aspekto==
La Grandkapamalea nestamasulomegapodo estas granda (proksimume 55&nbsp;cm longa) nigreca [[megapodo]] kun nuda (senpluma) flava vizaĝa haŭtaĵo, ruĝecbrunaj [[iriso]]j, ruĝecoranĝa [[beko]] dika baze kaj iom subenkurba pinte kaj rozsalmaj subaj partoj kontrastaj kun nigrecaj supraj partoj, kolo kaj brusto. La krono estas ornamita per nigra helmeca kasko al la nuko. La grizecbluaj piedoj havas kvar longajn akrajn ungegojn, separatajn per membraneca retejo. Ambaŭ seksoj estas preskaŭ identaj kun iome pli malgranda kaj pli senkolora ino.
 
==Distribuado kaj habitato==
La ununura membro de la [[monotipa]] genro ''Macrocephalon'', la Grandkapamalea nestamasulomegapodo estas [[Endemismo ĉe birdoj|endemia]] de la insulo de [[Indonezio]] nome [[Sulaveso]]. Ĝi troviĝas en arbaroj de tropikaj malaltaj teroj kaj montetoj, sed nestumas en malfermaj sablecaj areoj, [[Vulkano|vulkandevenaj]] grundoj aŭ [[strando]]j kiuj varmiĝas pro suno aŭ geoterma energio por kovado. (Estas aliaj [[megapodo]]specioj kiuj uzas fermentantan vegetalojn por kovadi siajn ovojn.)
 
== Kutimaro kaj ekologio ==
La [[birdovo|ovo]]j de la Grandkapamalea nestamasulomegapodo estas grandaj, ĉirkaŭ kvinfoje tiom grandaj kiom tiuj de hejmaj kokoj. La ino demetas kaj kovras ĉiun ovon en profunda truo en [[sablo]] kaj permesas, ke la [[kovado]] okazu danke al suna aŭ vulkana varmigo. Post eloviĝo, la junaj birdoj faras forvojon tra sablo kaj kaŝiĝas en arbaro. Ili povas flugi kaj estas tute sendependaj. Ili povas trovi manĝon kaj defendiĝi el [[predanto]]j kiaj [[lacerto]]j, [[Retbilda pitono|pitonoj]], sovaĝaj porkoj aŭ katoj.
 
La Grandkapamalea nestamasulomegapodo estas monogama, kaj membroj de paro restas proksime unu al alia la tutan tempon. Ties dieto konsistas ĉefe el fruktoj, [[semo]]j, [[formiko]]j, [[termito]]j, [[skarabo]]j kaj aliaj malgrandaj [[senvertebrulo]]j.
 
== Statuso kaj konservado ==
Ekde 1972, tiu specio estis protektita de la indonezia registaro. Pro pliiĝanta [[habitatoperdo]], limigita [[Arealo|teritorio]], alta ida mortindico kaj troa [[ĉasado]] en kelkaj areoj, la Grandkapamalea nestamasulomegapodo estis pritaksita kiel [[Endanĝerita]] ĉe la [[IUCN Ruĝa Listo]] de Minacataj Specioj. Ĝi estis listita en Apendico I de [[CITES]].
 
En 2009, usonbaza ''Wildlife Conservation Society'' laboris kun loka registaro por aĉeti 150,000 m² el [[strando]] kie estas proksimume 40 nestoj cele al pluaj konservoklopodoj kaj protektado de tiu birdo.<ref>{{cite news|url=http://usatoday30.usatoday.com/tech/science/space/2009-05-15-bird-beach_N.htm|title=Bizarre bird gets private beach in Indonesia|agency=Associated Press|publisher=[[USA Today]]|date=15a Majo 2009|accessdate=4a Februaro 2013}}</ref>
 
La ''Alliance for Tompotika Conservation'' laboras ĉe komunumoj en [[Sulaveso]] por eduki lokanojn pri la endanĝerita statuso de la Grandkapamalea nestamasulomegapodo kaj eviti la ovokolektadon. La ovoj ne estas nur manĝoresurso, sed ankaŭ populara delikataĵo.<ref>{{cite web|url=http://www.tompotika.org|title=Maleo Conservation|publisher=Alliance for Tompotika Conservation|accessdate=4a Februaro 2013|language=angla kaj indonezia}}</ref>
 
== Referencoj ==
Linio 53:
* [http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=116 BirdLife Species Factsheet]
* {{cite web|url=http://www.rdb.or.id/detailbird.php?id=178|archiveurl=http://web.archive.org/web/20070311095131/http://www.rdb.or.id/detailbird.php?id=178|title=Species info - Macrocephalon maleo|work= Red Data Book:Threatened Birds of Asia|archivedate=30a Septembro 2007|accessdate=4a Februaro 2013|publisher=BirdLife International}} <!-- Is this just an old version of the IUCN Red List site? Looks like it, but not certain-->
* ARKive - [http://www.arkive.org/maleo/macrocephalon-maleo/ Fotoj kaj filmetoj de Grandkapamalea nestamasulomegapodo ''(Macrocephalon maleo)'']
 
{{birdoj}}
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Malea_megapodo"