Cinque Terre Sciacchetrà: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kreita per traduko de la paĝo "Cinque Terre Sciacchetrà" |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
{{Informkesto plado
| koloro =
| tekstkoloro = black
| nomo = Ŝaketrao
| aliaj nomoj = Cinque Terre Sciacchetrà
| bildo = Cinque Terre Sciacchetrà.jpg
| bildo-larĝo = 300px
Ĝi estas [[Pajlovino|sekvinbera vino]] produktita en [[Cinque Terre]] el vinberoj devenantaj de la famaj [[Teraso (agrikulturo)|terasoj]] . Krom pro ĝia miljara historio <ref>''Sceso a Vernazza, cerco nelle osterie i vini delle Cinque Terre, di notorietà secolare, di cui parla anche il [[Boccaccio]].'' [[Guido Piovene]], ''Viaggio in Italia''. Mondadori Editore, Milano, 1957</ref> kaj esti konata kaj estimata tra la tuta mondo, ĝi akiris la Kontrolitan Originan Nomon, (DOC - Denominazione di Origine Controllata), kaj en la lastaj jaroj ĝi estis rekonita kiel produktaĵo protektita de organizo Slow Food .▼
| priskribo = Boteloj de Sciacchetrà.
| origino = [[Ligurio]]
| kuirarta klaso = sekvinbera dolĉa vino
| ĉefaj ingrediencoj = vito-varietoj: *Bosco minimume 40%, *Albarola maksimume 40%, *Vermentino maksimume 40%.
| metodo = sekvinbera vino.
| kie = [[Cinque Terre]], [[Provinco La Specia]]
| aliaj =
}}
[[Dosiero:Veduta del paese di Riomaggiore, 1892-1894 prints Telemaco Signorini.jpg|eta|left|Riomaggiore kaj ĝia vinberejo de Telemaco Signorini.]]
'''Ŝaketrao''' estas dolĉa vino produktita en la [[provinco La Spezia]], en [[Ligurio]]. Ĝi estis protektita per ''Denominazione di origine controllata'' (DOC), ekde 1973 kaj produktita en la marbordaj areoj de la [[Cinque Terre]]. Ĉi tiu nomo estas postulita de la kvin vilaĝoj Riomaggiore, Manarola, Corniglia, Vernazza, Monterosso al Mare, kiuj ankaŭ produktas Cinque Terre DOC kun la samaj vinbervarietatoj. La Sciacchetrà, el la vitejoj de la Nacia Parko Cinque Terre, estis rekonita kiel ''Presidio'' de [[Slow Food]].
▲Ĝi estas
La esprimo "Sciacchetrà" (aŭ Sciachetrà), per kiu ĝi estas surmerkatigita kaj nun konata ĉie, estas atestita nur de la fino de la 19a jarcento. Ŝajnas, ke unu el la unuaj, kiuj uzis ĝin, estis la pentristo Telemaco Signorini, kiu, en sia memoraĵo ''Riomaggiore'', rememorante la multajn somerojn pasigitajn en la vilaĝo de la [[Riomaggiore|Cinque Terre]], diras ke "en septembro, post la rikolto, la plej bonaj vinberoj estas etenditaj al la suno por akiri ''sciaccatras''".
Etimologio: la vorto devenas de la liguria verbo «''sciacàa''» (elp. ŝakaa, = dispremi), uzata por indiki la vinberpremadon.
== Historio ==
[[Dosiero:Terrasses de Riomaggiore.jpg|thumb|Terasoj de vinberejoj kaj forlasita domo en Riomaggiore.|alt=]]
Ekde la jaro [[1100]], la kultivado de la vinberujo disvolviĝis sur terasoj konstruitaj de homo kaj subtenataj de sekaj ŝtonaj muroj.
<ref name="inist">[http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=18516156 Geologia, geomorfologia e vini del Parco Nazionale delle Cinque Terre (Liguria, Italia)]</ref>.
Komence de 20a jarcento, la [[filoksero]] alvenis en Cinque Terre, la regiono ne havis komunikilon kun la resto de la provinco. La detruo de la vitejo kaŭzis la kolapson de la loka ekonomio kaj la elmigradon de la vilaĝanoj de Cinque Terre, kiuj vivis sole de siaj vitoj <ref name = "history" />.
La vitoj estis anstataŭigitaj per hibridoj. Sed multaj terasoj ne estis rekondukataj al kultivado. Dum la jaroj [[1960]] ĝis [[1980 | 1980]], demografia malkresko pro grava elmigrado de la loĝantaro serĉante pli bonajn vivkondiĉojn, kaŭzis novan forlason de la terasoj de Cinque Terre <ref name = "history" />.
Malgraŭ akiro de la DOC-nomo, en la dato 29 majo 1973, la Sciacchetrà ne estis surmerkatigita ĝis [[1985]].
== Geografio ==
=== Orografio ===
[[Dosiero:Terroir viticole de Riomaggiore.jpg|thumb|Vitikultura teritorio de Riomaggiore.|alt=]]
La pejzaĝo estas karakterizita per mallarĝa terstrio inter la [[Mediteranea Maro]] kaj la kresto, kiu disigas ilin de la Val di Vara kaj la Golfo de La Spezia. La montara areo paralelas al la marbordo kaj inkluzivas malaltajn altecajn pintojn kiel Monto Malpertuso (815 metroj) aŭ Monto Vè (486 metroj), sed proksime al la maro, kaŭzante signifa kliniĝo. Sur ĉi tiuj nivel-diferencoj, la terasoj, kie oni kultivas la vinberojn, kovras linian distancon de preskaŭ kilometroj kaj areon de ĉirkaŭ hektaroj. Vitejoj troviĝas nur sur tiuj, kiuj estis konstruitaj sur Macigno, Canetolo kaj Monte Veri <ref name = "inist" />.
=== Klimato ===
La Cinque Terre havas tre mildan mediteranean klimaton danke al la ĉeesto de la Apeninoj, kiu ofertas ŝirmon kontraŭ la nordaj ventoj. Kiel la resto de la Riviero, ĉi tio estas regiono de Ligurujo, kie la plej altaj temperaturoj estas registritaj dum la monatoj de julio kaj aŭgusto kaj la vintraj temperaturoj estas pli mildaj ol mezumo. La pluvoj ĝenerale estas mallongdaŭraj, kutime aŭtune kaj printempe
== Vitejoj ==
=== Prezento ===
Bona parto de [[Nacia Parko Cinque Terre]] estas kovrita preskaŭ tute de vinberejoj de DOC Cinque Terre (150 ha) <ref name = "inist" />. Klasifikita kiel endanĝerigita de Unesko, Unuiĝintaj Nacioj por Edukado, Scienco kaj Kulturo | Unesko], post la iom-post-ioma forlasado de kultivitaj terasoj, la restarigo de ĉi tiu [[vinkultura regiono]] estis subtenata de la parka administracio, kiu organizas laborojn ĉiujare. La savado postulas kaj solidigon kaj rekonstruadon de la sekaj ŝtonaj muroj, kiuj subtenas la vinberejojn. Ĉi tiu loko estas parto de la [[monda heredaĵo]] de la homaro ekde [[1997]]
<gallery mode="packed">
Dosiero:Riomaggiore 222.jpg|Vitoj de Riomaggiore.
Dosiero:Vernazza, terrazze coltivate 01.JPG|Vitoj de Vernazza.
Dosiero:Vignoble en terrasses de Corniglia.jpg|Vitoj de Corniglia.
Dosiero:Manarola - Le terrazze.jpg|Vitoj de Manarola.
Dosiero:Vignoble en terrasses de Monterosso al Mare.jpg|Vitoj de Monterosso al Mare.
</gallery>
== Produktad-areo ==
Ĝi estas produktata en la kvin vilaĝoj <ref name = "vacation"> [http://www.gourmetvacation.it/it/SC/2077/Enologia.html La vinoj de Cinque Terre] </ref> alkroĉitaj al la monto supre aŭ laŭlonge de la riveretoj: Monterosso, Vernazza, Corniglia, Manarola kaj Riomaggiore <ref name = "VOF" /> sed la produkta areo etendiĝas al Tramonti di Biassa kaj Tramonti di Campiglia, vilaĝetoj de La Spezia <ref name = "GV" />.
Vidu: Cinque Terre DOC
Linio 22 ⟶ 65:
Tamen oni emas preferi la vinberon <nowiki>''Bosco''</nowiki>, ĉar la ŝelo de ĝiaj beroj estas pli rezistema kaj tial pli bone pruntas sin sekigi sen rompiĝi.
[[Dosiero: Cinque Terre Travail sous la pergoletta.jpg| eta | maldekstre | Laboro sub la pergoletta. | Alt =]]
[[Dosiero: Vignes conduites en rangs à Cinque Terre.jpg|eta | Vitoj laŭ vicoj en Cinque Terre. | Alt =]]
Por rajti la nomon, la vinoj devas veni de vitejoj situantaj nur sur monta tereno <ref name = "camcom"> [http://www.sp.camcom.it/vad_AGR/AGRdiscdoc5terre.htm Specifoj la produktado de Cinque Terre DOCoj] </ref>. Sur ĉi tiuj krutaj, rokaj, aridaj kaj malbone irigataj deklivoj, la faskoj neniam estas tre grandaj kaj la beroj enhavas malmulte da suko. Eksponiĝo al forta sunbrilo kaj ventoj faras necesan pritranĉi la rebon sufiĉe malalte. Ĝi estas veturata per pergoloj altaj je unu metro kaj la laboro kutime okazas kaŭrante <ref name = "vacanze" />.
Ĉi tiu '' pergoletta '' konduto, specifa termino kaj metodo de Cinque Terre, evitas akvan streson kaj foliajn brulvundojn pro ŝprucaĵo kaj salo. Tamen iuj vinkultivistoj komencas plenumi siajn vinberejojn laŭ vicoj, sed tio signifas, ke oni devas starigi irigacian sistemon. Akvo estas alportata surloke per tuboj, kies instaladon financas la socia kantino (kunlabora kelo) <ref name = "VOF" />.
La specifoj estas esence la samaj kiel por la Cinque Terre blanc, krom la stadioj tuj post la rikolto.
[[Fichier:Descente de la vendange à dos d'homme à Manarola.jpg|thumb|Alveno de la rikolto sur dorso de viro en Manarola, la 9-an de oktobro 2010.|alt=]]
[[Fichier:Monorail des Cinque Terre.jpg|thumb|left|La ''trenino.''|alt=]]
La sola ebla struktura interveno por modernigi vinkultivadon estis la kreado de monorelo en 1980. Ĝi estis la Association des Vignerons, fondita en [[1973]], kiu efektivigis ĉi tiun infrastrukturon kadre de la Cooperativa Agricola. Servante por transporti materialojn kaj homojn, ĝi donis novan impeton al vinkultivado <ref name = "coopcinqueterre"> [http://www.case-cinqueterre.com/coopcinqueterre.php La Cantina Sociale della Cooperativa Cinque Terre] </ref> . Je {{unit | 16 | km}} longa, la monorelo situas sur la plej krutaj kaj malproksimaj deklivoj <ref> [http://www.terradibargon.com/web/index.php?option=com_content&view = article & id = 19 & Itemid = 20 & lang = en produkta ciklo de Cinque Terre Sciacchetrà] </ref>. La malgrandaj dentradaj trajnoj, loke nomataj '' trenino '', kiuj uzas ĝin, estas pelataj de malgranda termika motoro kaj permesas al la vinberoj malsupreniri senpene al la keloj <ref name = "VOF" />. Sed eĉ hodiaŭ, depende de la loko de la reboj, {{Cita | oni portas la korbojn plenajn de vinberoj sur la ŝultron aŭ sur la kapon, marŝante en malstabila ekvilibro sur la mallarĝaj randoj de la strioj, provante eviti la ferajn dratojn, kiuj , plantitaj en la muro, estas uzataj por teni la pergojn etenditajn, brosante la erikon '' ciuende '' uzatan por protekti la branĉojn de la sudokcidenta vento <ref name = "mycinqueterre" />.}}.
=== Vinigado ===
[[Dosiero:Sciacchetrà tri des raisins.jpg | eta | maldekstre | Vinberojn por Sciacchetrà. | Alt =]]
Ĉiu familio produktis malgrandan kvanton, kiu estis uzata por mejloŝtonaj eventoj kiel naskiĝo, geedzeco aŭ morto. Ĝi estis uzata kiel donaco por danki kaj honori la famulojn (kuracisto, advokato, pastro, ktp) aŭ por peti favoron <ref name = "historical" />. Dum la rikolto, la vinberoj estis elektitaj <ref name = "reims"> [http://www.photo-reims.fr/phpwebgalleryvof/index.php?/category/800 Metodo produkti blankajn vinojn en Cinque Terre] < / ref>. Ĝi verŝajne havis altan koncentriĝon de sukero, kiun indikis la koloro de la beroj kun oraj nuancoj. Post la rikolto, la grapoloj estis sekigitaj ĝis la fino de novembro <ref name = "liguriaslow" />.
[[Dosiero: Passito z01.JPG |eta | Aretoj sekigitaj sur rakoj. | Alt =]]
Nuntempe la sekiga procezo komenciĝas kiam la vinberoj atingas la plej altan maturecon kaj la beroj komencas perdi sian akvon <ref name = "laborraceria"> [https://sites.google.com/site/laborraceria/tabella -enoteca -italiana Tipologio kaj viniga tekniko de Cinque Terre Sciacchetrà] </ref>. Ili estas sekiĝitaj sur ventolitaj subtenoj. La paserolo daŭras ĝis la koncentriĝo de sukeroj en la vinberoj atingas alkoholan potencialon de almenaŭ 17% <ref name = "wine" />.
Ĉi tiu paserolo daŭras ĉirkaŭ du monatojn kaj la rikolto perdas 2/3 de sia volumo. Dum ĉi tiu tuta tempo, la vinberoj estas protektitaj de la suno per baŝoj, kio permesas pli bonan koncentriĝon de acidoj kaj sukeroj (proksimume {{unit | 400 | g / l}}) <ref name = "reims" />. Fermentado estas tre malrapida, pro ĉi tiu alta sukera enhavo, kiu bremsas la agadon de la gistoj. Kiel ĉiuj '' pasitaj '' vinoj, la finita Sciacchetrà havas sukeran enhavon de almenaŭ {{unit | 14 | g / l}} <ref name = "laborraceria" />. Ĝia alkoholnivelo estas 17% el kiuj almenaŭ 13,5% akiris <ref name = "GV" />.
Unu litro da Sciacchetrà estas produktata per premado de sekvinberoj ekvivalentaj al dek kilogramoj da freŝaj vinberoj <ref> [http://www.cinqueterrevacanze.com/i/cuci na / Vini e cucina tipica de Cinque Terre] </ref>. Ĝi estas produktita {{formatnum: 2367}} hektolitroj de Sciacchetrà <ref name = "GV" />.
=== Listo de la produktistoj ===
Estas sep<ref>[http://www.sp.camcom.it/vad_AGR/AGRvinodoc5terre.htm Producteurs des Cinque Terre]</ref>.
* Cooperativa Agricoltura de Cinque Terre a.r.l., Groppo, Manarola
* Azienda Agricola Buranco de Kurt Wachter, Monterosso al Mare
* Azienda Vinicola La Polenza, Corniglia
* Walter de Battè, Riomaggiore
* Forlini et Cappellini, Manarola
* Pagni Vini S.a.S. d'Arrigoni Riccardo et Cie, La Spezia
* Sassarini Natale, Monterosso al Mare
[[Dosiero:Vente de Sciacchetrà et de Cinque Terre DOC à Manarola.jpg|thumb|Vendo de Sciacchetrà kaj Cinque Terre DOC en Manarola.|alt=]]
[[Fichier:Boutique de la coop 5 terre.jpg|thumb|left|Vendloko 3 de la kooperativo 5 Terre en Manarola.|alt=]]
Passito "Cinque Terre Sciacchetrà" povas esti surmerkatigita nur post la unua de novembro de la jaro post la rikolto <ref name = "camcom" />.
La ''rezervo'' "Cinque Terre Sciacchetrà" ne povas esti metita sur la merkaton antaŭ la unua de novembro de la 3a jaro post la rikolto <ref name = "camcom" />. La Schiacchetra Riserva povas esti maturigita aŭ en rustorezistaŝtalaj kuvoj, en kunmetaĵa vetroresina tipo kuvo, aŭ en kverkaj bareloj <ref name = "vino" />.
== Produktad-teknikoj ==
| |||