Unuokuleco: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8
Linio 11:
La makedonaj reĝoj [[Filipo la 2-a (Makedonio)|Filipo la 2-a]] kaj [[Antigono la 1-a (Makedonio)|Antigono la 1-a]] estis vundigitaj en batalo.
 
Militestro [[Moŝe Dajan]] famiĝis internacia en la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj kun sia nigra bendo kaj estis emblema figuro de [[Izraelo]]. Li estis soldato, iĝis ministro pri agrikulturo, poste ministro pri defendado.
 
==Mitologio==
Linio 19:
Pli konitaj estas la [[Ciklopoj]]. [[Odiseo]] blindigis [[Polifemo]]n, kaj li devis nur unu okulon removi. Poste la Ciklopoj petis ilan patron, [[Pozidono]]n por venĝi tiun. La nomo Ciklopo rilatas al iliaj rondaj okuloj. La vasaj bildoj desegnas ilin, kiel ili havus du okulojn. La homoj kaj homoformaj estaĵoj estis desegnitaj profile, sed iliaj okuloj fronte. Aliaj desegnaĵoj kaj statuoj desegnas unu okulon ĉe la nazradiko, aŭ en la frunto, kaj du fermitajn blindajn okulojn en la alto de okuloj. En la [[Odiseo]] perdo de unu okulo blindigis Polifemon.
 
Estas teorioj pri la origino de la rakontoj pri [[Ciklopo|Ciklopoj]]. Laŭ iuj tiuj estis inspirataj per skeletonoj de elefantoj; oni pensis, ke la truo de la [[rostro]] estis por la unu okulo. Laŭ alia teorio la sono de mofetoj povis inspiri la sonon de elfluanta okulo.
 
La kelta ĉefdio, [[Odin]], alinome Lugh estis unuokula. Li donis la alian okulon por sekretaj sciencoj. Lin sekvis korvoj kaj lupoj. Li akompanis la mortintojn al la postmorta tribunalo; do la romianoj pensis, ke li estas [[Merkuro (dio)|Mercurius]].
 
Laŭ la kelta Thidreksaga hidreksaga Hagen perdis unu okulon en la duelo kun Walther. Laŭ la Waltharius (1395–1398) lia kontraŭulo ankaŭ elbatis ses dentojn kaj ŝiris lian lipon. En la [[Nibelunga sagao|Nibelung]] Hagen havas nigran hararon kun densa brovo kaj nigra okulo.
 
En tiuj rakontoj la unuokuleco estas timinda kaj minaca.
 
En la [[kristanismo]] unu okulo en trianglo simbolizas, ke Dio ĉion vidas. Tie la trianglo staras por la [[Triunuo|triunueco]]. La egiptana okulo de [[Horuso]] ankaŭ estis pozitiva; ĝi bildigis scion de ĉiu, saĝon, neofeneblecon, kaj eternan fekundecon.
 
==Rakontoj kaj proverboj==
En unu pola rakonto la Malriĉeco estas maljuna sorĉistino, kaj havas unu okulon. [[Forĝisto]] blindigas ŝin, sed poste li perdas unu brakon, kaj ne povas sian metion plu fari. Do la malriĉeco estas blinda, iuj homoj restas malriĉaj, ankaŭ se ili laboras diligente. La romiana Justicia estas bildigita kun bandaĝitaj okuloj, kiu simbolizas objektivecon.
 
En la hungara rakonto de Ruĝa bovbino kaj en la germana Grimm-rakonto la unuokuleco kaj triokuleco simbolizas la devion de la normala vidmodo kaj ĝusta juĝo, kiu gvidas ilin al invidio kaj malico.
Linio 40:
Tiu estas atento kontraŭ la seksuala ekscitiĝo. [[Origeno]] estis pli cela, kiam li kastriĝis. [[Sigmund Freud]] pensis, ke la antaŭtimo kontraŭ la blindeco estas sekreta antaŭtimo kontraŭ esti kastrigita. [[Marco Polo]] sribis pri unu metiiston, kiu iam spektis kun deziro nekonitan virinon, kaj li kavigas unu okulon.
 
La legendaro de templo de [[AsclepioAsklepio]] ende Epidauoro[[Epidaŭro]] enhavas la miraklan kuracadon de la athena [[Ambrozia rito|Ambrosia]]. Ŝi havis ambaŭ okulglobojn, sed unu estis blinda. Ŝi unue mokis pri tiu templo, sed dormis tie. Dum ŝi dormis, Asclepio malfermis la blindan okulon, kaj engisis kuracantan fluidon. Matene ŝi vidis per ambaŭ okuloj. Ŝi donis argentan porkon al la templo.
 
Ĝis la 20a jarcento la unuokuloj estis oftaj en la literaturo, ĉar multaj homoj perdis unu okulon en batalo aŭ akcidento dum laboro. Poste la perdo de okulo igis pli rara, danke al la defendoj kaj la evolvigado de kuracoscienco.
Linio 46:
En la romano Krabat de [[Otfried Preussler]] la malbona majstro havas unu okulon, kaj tiu estas lia atributo. Li donis la alian okulon al la Satano por ilia federacio.
 
Ekde la 20a jarcento la unuokuleco troviĝas ĉefe en [[Bildrakonto|bildrakontoj]] kaj [[Bildostrio|bildstrioj]]. En kartunoj pri [[Mr. Bean]] ofte forkuras unuokula kato.
 
La [[kliŝo]] de [[Pirato|piratkapitano]] kun nigra okulbindo estas konita. En la komiksoj pri [[Asteriks|Asterikso]] la okulo sub la okulbindo estas sana, sed ĝi kutimigis al la krepusko.
 
==Literaturo==