Kartvela alfabeto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e →‎Specoj: Kv → K
La unika alfabeto de Kartvelio estas une el la pretervolaj viktimoj de la ciferecigo de nuntempaj socioj. La najbara Armenio frontas similan defiion, ĉar ankaŭ ĝi havas unikan lingvon kaj alfabeton uzata sole por la armena.
Linio 17:
|ekzemplo = დამწერლობა.png
}}
La '''kartvela alfabeto''' (loke nomata მხედრული, ''mĥedruli'') estas la skribsistemo nuntempe ĉefe uzata por skribi la [[kartvela lingvo|kartvelan]] kaj aliajn [[Kartvela lingvaro|kartvelajn lingvojn]] (kiel la [[Svana kartvela lingvo|svanan]] aŭ la [[Mingrela lingvo|mingrelan]] ekzemple). ĜĜi ankaŭ estas uzata por aliaj kaŭkazaj lingvoj, kiel la [[Abĥaza lingvo|abĥaza]] aŭ la [[Oseta lingvo|oseta]] en la 1940-aj jaroj. ''Asomtavruli'' kaj ''nusĥuri'' estas variantoj de la kartvela skribo, sed sole uzataj de la [[Kartvela Ortodoksa Eklezio|kartvela ortodoksa eklezio]] por ceremoniaj religiaj tekstoj kaj [[ikonografio]]<ref>(en) Unicode Standard, V. 6.3. U10A0, p. 3</ref>. La triunika skriboj,alfabeto kielde dirisKartvelio Uneskoestas enune siael proponola “kunekzistaspretervolaj dankeviktimoj alde siajla diferencajciferecigo funkciojde nuntempaj socioj. La najbara Armenio frontas similan defiion, reflektantajĉar laankaŭ multflankanĝi kulturanhavas identeconunikan delingvon kaj alfabeton uzata sole por la Kartvelio”armena<ref name=":0">(eo) [https://eo.globalvoices.org/2020/06/8759/ Protekti la antikvan alfabeton de Kartvelio en ciferecala nuna epoko], EurasiaNet,[[Tutmondaj Voĉoj|Global Voices en Esperanto]], la 30-an de junio 2020, alirite la 1-an de septembro 2021.</ref>.
 
=== Nemateria kultura heredaĵo de Unesko ===
KartvelajLa skribojkurboriĉa kartvela alfabeto ricevis la nacian statuson de nemateria kultura heredaĵo en [[Kartvelio]] en [[2015]] <ref>(en) "''[http://agenda.ge/news/31109/eng Georgian alphabet granted cultural heritage status]''". Agenda.ge. la 10-an de marto 2015. </ref> kaj en decembro [[2016]] [[Unesko]] aldons ĝin al sia [[Listo de nemateria kultura heredaĵo de Unesko|Reprezenta Listo de la Nemateria Kultura Heredaĵo de la Homaro]]<ref>(en) "''[http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/living-culture-of-three-writing-systems-of-the-georgian-alphabet-01205 Living culture of three writing systems of the Georgian alphabet]''". Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity. UNESKO. </ref><ref name=":0" />.
 
La tri skriboj, kiel diris Unesko en sia propono “kunekzistas danke al siaj diferencaj funkcioj, reflektantaj la multflankan kulturan identecon de Kartvelio”<ref>[https://eo.globalvoices.org/2020/06/8759/ Protekti la antikvan alfabeton de Kartvelio en cifereca epoko], EurasiaNet, Global Voices en Esperanto, la 30-an de junio 2020.</ref>.
 
Montriĝis [[Grekoj|grekaj]] kaj [[Arameoj|arameaj]] influoj sed kelkaj kartvelaj akademianoj kiel Tamaz V. Gamkrelidze diris, ke ili estis libere inventitaj imitante la grekan modelon, anstataŭ rekte bazitaj sur pli fruaj formoj de la aramea alfabeto, kvankam la kartvela fonologia inventaro estas tre malsama de la greka<ref>(en) Seibt, Werner. "''[https://www.academia.edu/1355678 The Creation of the Caucasian Alphabets as Phenomenon of Cultural History]''".</ref>.