Animala navigado: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e saper —> super, korektis "Nordmara pufino" al "Atlantika fraterkulo", aldonis viki-ligilojn
e Mi bedaŭras, ke mi malprave ŝanĝis la nomon de Nordmara pufino al alia simila birdo. Pardonu min.
Linio 3:
'''Animala navigado''' estas la kapablo de multaj bestoj por trovi sian vojon akurate sen uzi kompreneble mapojn aŭ aliajn ilojn. Birdoj kiaj la [[Arkta ŝterno]], insektoj kiaj la [[w:en:Monarch butterfly|monarka papilio]] kaj fiŝoj kiaj la [[salmo]] regule [[Bestomigrado|migras]] milojn da kilometroj al kaj el ties reproduktejaj teritorioj,<ref name="DingleDrake">{{cite journal |author = Dingle, Hugh; Drake, V. Alistair |year = 2007 |title = What is migration? |journal = BioScience |volume = 57 |pages = 113–121 |url= http://www.bioone.org/doi/abs/10.1641/B570206 |doi=10.1641/B570206}}</ref> kaj multaj aliaj specioj navigas efike dum pli mallongaj distancoj.
 
Ĉirkaŭkalkule, navigado el konata loko uzante nur informadon pri la propra rapido kaj direkto, estis jam sugestita de [[Charles Darwin]] en 1873 kiel ebla mekanismo. En la 20a jarcento, [[Karl von Frisch]] montris, ke [[mielabelo]]j povas navigi laŭ la suno, pro la polusa bildo de la blua ĉielo, kaj pro la tera [[magneta kampo]]; el tiuj, ili fidas pri la suno se eblas. [[w:en:William Keeton|William Tinsley Keeton]] montris, ke [[leterkolombo]]j povas simile fari per la uzon de gamoj da navigaj ŝlosiloj, inklude la sunon, la teran magnetan kampon, flarado kaj vidkapablo. [[Ronald Lockley]] demonstris, ke specio de malgranda marbirdo, nome la [[AtlantikaNordmara fraterkulopufino]], povas orientiĝi kaj flugi hejmen rapidege, post liberigo ege for el hejmo, se estas videblaj aŭ suno aŭ steloj.
 
Kelkaj specioj de animaloj povas integri ŝlosilojn de diferencaj tipoj por orientiĝi kaj navigi efike. Insektoj kaj birdoj kapablas kombini lernitajn indikojn kun senca direkto (el la tera magneta kampo aŭ el la ĉielo) por identigi kie ili estas kaj tiele kiel navigi. Internaj 'mapoj' estas ofte formitaj uzante vidkapablon, sed ankaŭ aliaj sencoj inklude flaradon kaj ekolokigon povas esti uzataj.