Monda Banko: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto Etikedo: Disambiguation links |
||
Linio 31:
La Monbanka Grupo havas tutmonde 10.500 oficistojn, el kiuj 8.000 laboras en Washington D.C..
==Historio==▼
La Monda Banko spertis sian oran epokon de la fino de la [[1960-aj jaroj]] ĝis komence de la [[1980-aj jaroj]]. [[Robert McNamara]], iama defend-ministro de la prezidantoj [[John F. Kennedy]] kaj [[Lyndon B. Johnson]], gvidis ĝin de 1968 ĝis 1981. Sub ilia prezido, la jara volumeno de la [[prunto]]j pasis de 1 [[miliardo]] al 13 miliardoj da [[usona dolaro|dolaroj]], la personaro kvarobliĝis kaj la administra [[buĝeto]] multobliĝis je 3,5. Helpe de sia kasisto Eugène Rotberg, McNamara sukcesis akiri sur la diverslandaj kapitalmerkatoj 100 miliardojn da dolaroj da prunteprenoj. Granda parto de tiu sumo estis akirita de svisaj bankoj, ĝuste tiuj kiuj gastigas la esencan parton de la fuĝokapitalo devena de nababoj, [[diktatoro]]j kaj parazitaj klasoj de Afriko, Azio kaj Latinameriko.<ref name="vilhelmo" >{{Citaĵo el la reto |url=http://membres.lycos.fr/vilhelmo/ziegler-2002-10.html |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2005-02-14 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20050405040057/http://membres.lycos.fr/vilhelmo/ziegler-2002-10.html |arkivdato=2005-04-05 }}</ref>▼
Laŭ Jerry Mander, McNamara mortigis pli da homoj ĉekape de la Monda Banko ol kiam li estis ministro pri defendo de Usono, ĉefo de la masakroj dum la [[Vjetnama Milito]]. Jerry Mander desegnis lian portreton tiel: "Hontema pro la rolo kiun li ludis dum la vjetnama milito, li volis sin elaĉeti helpante la malriĉulojn de la tria mondo." Fidante la ciferojn, McNamara trudis al la [[Tria Mondo|triamondaj landoj]] akcepti la kondiĉojn ligitajn al la pruntoj de la Monda Banko kaj transformi siajn tradician ekonomion por maksimumigi la ekonomian specialiĝon kaj la tutmondan [[komerco]]n. Tiuj, kiuj rifuzis tion, estis lasitaj al sia sorto." Kaj, pli sube: "Laŭ liaj urĝaj admonoj, multaj landoj ne havis alian elekton ol kurbiĝi sub la jugo de la Banko. McNamara ne detruis plu vilaĝojn por savi ilin, sed kompletajn ekonomiojn. La tria mondo retroviĝis nun kun monstraj [[ŝuldo]]j kiujn ĝi neniam kapablos repagi.<ref name="vilhelmo" />▼
En 1993 okazis en [[Vieno]] la Monda Konferenco pri la rajtoj de la persono. Kontraŭ la usonanoj kaj kelkaj eŭropanoj, la nacioj de la tria mondo trudis la agnoskon de la "ekonomiaj, sociaj kaj kulturaj rajtoj". Tiun revolucion prezidis jena konvinko: analfabeto fajfas pri la [[gazetara libereco]]. Antaŭ ol okupiĝi pri la civilaj kaj politikaj rajtoj, do la klasikaj demokratiaj rajtoj, nepras kontentigi la sociajn, ekonomiajn, kulturajn rajtojn. James Wolfensohn publikigis tiam raporton post raporto, deklaron post deklaro. La Monda Banko estos kompreneble la avangardo de la batalo por la realigo de la ekonomiaj, sociaj kaj kulturaj rajtoj.<ref name="vilhelmo" />▼
===Kriterioj===
Variaj disvolvigoj klopodas atingi la celojn de la [[Jarmilaj Evoluigaj Celoj|Jarmila Evoluigo]] planitajn por 2015 kelkaj el kiuj ja estis atingitaj en kelkaj okazoj. Por la atingeblaj celoj, ses kriterioj devas esti konsiderataj: plu forta kaj pli inkludema kresko en Afriko kaj en malfortaj ŝtateoj, pli fortaj klopodoj en sansistemo kaj edukado, integrado de la disvolvigaj kaj mediaj proponoj, kaj plia kaj pli bonkvalita helpo, movoj al komercaj negocadoj, kaj pli fortaj kaj pli fokusa subteno el multflankaj institucioj kiel la Monda Banko.<ref name="World Bank MDGs 2012">{{cite web |title = Millennium Development Goals|publisher = World Bank Group|author = World Bank|url = https://www.worldbank.org/mdgs/|access-date = 31a de Majo 2012}}</ref>
# '''Elradikigi ekstreman [[malriĉeco]]n kaj [[malsato]]n''': Duonigi la nombron de personoj kiuj vivas per malpli ol unu [[dolaro]] tage kaj duonigi la nombron de personoj kiuj suferas pro malsato. El 1990 ĝis 2004 la proporcio de personoj kiuj vivas en ekstrema malriĉeco falis el preskaŭ unu triono al malpli ol unu kvinono. Kvankam la rezultoj varias amplekse ene de regionoj kaj landoj, la tendenco indikas, ke la mondo kiel tuto povas atingi la celon duonigi la procenton de personoj kiuj vivas en malriĉeco. Oni timas tamen, ke la malriĉeco de Afriko pligrandiĝos, kaj plej el la 36 landoj en kiuj vivas 90% de la malbonnutritaj infanoj de la mondo estas en Afriko. Malpli ol unu kvarono de landoj estas survoje por atingi la celon duonigi la procenton de personoj kiuj suferas [[subnutrado]]n.
# '''Atingi universalan elementan edukadon''': Certigi ke ĉiuj geknaboj [[rajto pri edukado|finu elementan lernejon]]. La procento de infanoj en lernejoj en disvolviĝantaj landoj pliiĝis el 80% en 1991 ĝis 88% en 2005. Ankoraŭ, ĉirkaŭ 72 milionoj de infanoj de aĝoj por elementaj lernejoj, 57% el kiuj estas knabinoj, ne estis en lernejoj en 2005.
# '''Antaŭenigi seksan egalecon kaj doni povon al virinoj''': Elimini seksan malegalecon en elementa kaj meza edukado prefere antaŭ 2005, kaj je ĉiuj niveloj antaŭ 2015. La tendenco estas malrapida por ke virinoj aliru al la labormerkato, sed pli da virinoj ol viroj — tutmonde pli ol 60% — estas kontribuantaj sed senpage al la ekonomio de la laboristaj familioj. La agadgrupo por seksa egaleco de la Monda Bano estis kreita por progresigi la ekonomian kreskon de virinoj kaj promocii kunhavatan kreskon.
# '''Redukti la nombron de infanaj mortoj''': Redukti per du trionoj la nombron de [[infana mortindico|mortoj inter infanoj]] sub la aĝo de kvin jaroj. Estas ioma plibonigo en proporcio de survivado tutmonde; akcelitaj plibonigoj necesas plej urĝe en Suda Azio kaj Sub-Sahara Afriko. Ĉirkaŭkalkulitaj 10 milionoj de infanoj sub aĝo de kvin jaroj mortis en 2005; most of their deaths were from preventable causes.
# '''Improve Maternal Health''': Almost all of the half-million women who die during pregnancy or childbirth every year live in Sub-Saharan Africa and Asia. There are numerous causes of maternal death that require a variety of health care interventions to be made widely accessible.
# '''Combat HIV/AIDS, Malaria, and Other Diseases''': Annual numbers of new HIV infections and AIDS deaths have fallen, but the number of people living with HIV continues to grow. In the eight worst-hit southern African countries, prevalence is above 15 percent. Treatment has increased globally, but still meets only 30 percent of needs (with wide variations across countries). AIDS remains the leading cause of death in Sub-Saharan Africa (1.6 million deaths in 2007). There are 300 to 500 million cases of malaria each year, leading to more than 1 million deaths. Nearly all the cases and more than 95 percent of the deaths occur in Sub-Saharan Africa.
# '''Ensure Environmental Sustainability''': Deforestation remains a critical problem, particularly in regions of biological diversity, which continues to decline. Greenhouse gas emissions are increasing faster than energy technology advancement.
# '''Develop a Global Partnership for Development''': Donor countries have renewed their commitment. Donors have to fulfill their pledges to match the current rate of core program development. Emphasis is being placed on the Bank Group's collaboration with multilateral and local partners to quicken progress toward the MDGs' realization.
==Funkciado==▼
La ''World Bank Group'' laborigas iomete pli ol 10 000 oficistojn. Ĝi estas verŝajne la interŝtata organizo kiu plej komplete informas la publikan opinion pri siaj propraj strategioj, intencoj kaj agadoj. Kvazaŭ seninterrompa fluo de [[statistiko]]j, de klarigaj broŝuroj, de teoriaj analizoj fontas en ĝia sidejo en numero 1818 H Street Northwest, en [[Vaŝingtono]]. La Monda Banko praktikas sur la planedo senmezuran povon, agadas prometee kaj multforme. Ĝi sola dediĉas [[kredito]]jn al la plej malprovizitaj landoj. Dum unu jardeko, ĝi tiel konsentis al la triamondaj landoj longdaŭrajn kreditojn je sumo supera al 225 miliardoj da dolaroj. Ĝi certigas la kreadon de infrastrukturoj per investokreditoj. En certaj okazoj - en [[Niĝerio]] ekzemple -, ĝi kovras ankaŭ (en dua pozicio, post la duflankaj donantoj) la buĝetan deficiton de aparte malprovizita [[ŝtato]]. Ĝi financas ankaŭ ĉiujare centojn da evoluprojektoj.<ref name="vilhelmo" />▼
Inter la Monda Banko kaj [[Wall Street]], la alianco estas kompreneble strategia. La Banko cetere savis plurfoje diversajn financajn instituciojn malsaĝe engaĝiĝintajn en spekuladaj operacioj ie kaj tie en diversaj kontinentoj. En sia ĉiutaga praktiko, ĝi funkcias laŭ kriterioj strikte bankecaj. Ĝia [[ĉarto]] eksplicite elkludas ĉian politikan aŭ aliajn kondiĉojn. Ĝia praktiko estas tamen superdeterminita de sumiga koncepto nebankeca, kaj tiu ĉi certe politika: nome la "Interkonsento de Vaŝingtono".<ref name="vilhelmo" />▼
Ĉiujare la Banko publikigas specon de katekismo: nome ''The World Development Report''. Tiu publikaĵo estas aŭtoritata en la universitataj kaj UN-aj medioj. Ĝi provas fiksi la grandajn temojn kiuj, dum iu tempo, okupas la specialajn agentejojn de la [[UN]], la [[universitato]]jn kaj, krome, la publikan opinion. Tiu raporto portas la personan markon de la prezidanto James Wolfensohn. Ĝia eldono 2001 malfermiĝas sur tiu ĉi kredkonfeso: "La malriĉeco en riĉa mondo konstituas por la homaro plej grandan defion." La ideologoj de la Monda Banko atestas tradicie admirindan teorian fleksiĝemon. Malgraŭ la evidentaj fiaskoj de sia institucio, ili ne ĉesis, dum la lastaj kvin jardekoj, multobligi la pravigajn teoriojn.<ref name="vilhelmo" />▼
== Prezidantoj de Monda Banko (IBRD) ==
Linio 66 ⟶ 92:
[[Kristalina Georgieva]] estis la nura prezidanto kiu ne estis usonano.
▲==Historio==
▲La Monda Banko spertis sian oran epokon de la fino de la [[1960-aj jaroj]] ĝis komence de la [[1980-aj jaroj]]. [[Robert McNamara]], iama defend-ministro de la prezidantoj [[John F. Kennedy]] kaj [[Lyndon B. Johnson]], gvidis ĝin de 1968 ĝis 1981. Sub ilia prezido, la jara volumeno de la [[prunto]]j pasis de 1 [[miliardo]] al 13 miliardoj da [[usona dolaro|dolaroj]], la personaro kvarobliĝis kaj la administra [[buĝeto]] multobliĝis je 3,5. Helpe de sia kasisto Eugène Rotberg, McNamara sukcesis akiri sur la diverslandaj kapitalmerkatoj 100 miliardojn da dolaroj da prunteprenoj. Granda parto de tiu sumo estis akirita de svisaj bankoj, ĝuste tiuj kiuj gastigas la esencan parton de la fuĝokapitalo devena de nababoj, [[diktatoro]]j kaj parazitaj klasoj de Afriko, Azio kaj Latinameriko.<ref name="vilhelmo" >{{Citaĵo el la reto |url=http://membres.lycos.fr/vilhelmo/ziegler-2002-10.html |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2005-02-14 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20050405040057/http://membres.lycos.fr/vilhelmo/ziegler-2002-10.html |arkivdato=2005-04-05 }}</ref>
▲Laŭ Jerry Mander, McNamara mortigis pli da homoj ĉekape de la Monda Banko ol kiam li estis ministro pri defendo de Usono, ĉefo de la masakroj dum la [[Vjetnama Milito]]. Jerry Mander desegnis lian portreton tiel: "Hontema pro la rolo kiun li ludis dum la vjetnama milito, li volis sin elaĉeti helpante la malriĉulojn de la tria mondo." Fidante la ciferojn, McNamara trudis al la [[Tria Mondo|triamondaj landoj]] akcepti la kondiĉojn ligitajn al la pruntoj de la Monda Banko kaj transformi siajn tradician ekonomion por maksimumigi la ekonomian specialiĝon kaj la tutmondan [[komerco]]n. Tiuj, kiuj rifuzis tion, estis lasitaj al sia sorto." Kaj, pli sube: "Laŭ liaj urĝaj admonoj, multaj landoj ne havis alian elekton ol kurbiĝi sub la jugo de la Banko. McNamara ne detruis plu vilaĝojn por savi ilin, sed kompletajn ekonomiojn. La tria mondo retroviĝis nun kun monstraj [[ŝuldo]]j kiujn ĝi neniam kapablos repagi.<ref name="vilhelmo" />
▲En 1993 okazis en [[Vieno]] la Monda Konferenco pri la rajtoj de la persono. Kontraŭ la usonanoj kaj kelkaj eŭropanoj, la nacioj de la tria mondo trudis la agnoskon de la "ekonomiaj, sociaj kaj kulturaj rajtoj". Tiun revolucion prezidis jena konvinko: analfabeto fajfas pri la [[gazetara libereco]]. Antaŭ ol okupiĝi pri la civilaj kaj politikaj rajtoj, do la klasikaj demokratiaj rajtoj, nepras kontentigi la sociajn, ekonomiajn, kulturajn rajtojn. James Wolfensohn publikigis tiam raporton post raporto, deklaron post deklaro. La Monda Banko estos kompreneble la avangardo de la batalo por la realigo de la ekonomiaj, sociaj kaj kulturaj rajtoj.<ref name="vilhelmo" />
▲==Funkciado==
▲La ''World Bank Group'' laborigas iomete pli ol 10 000 oficistojn. Ĝi estas verŝajne la interŝtata organizo kiu plej komplete informas la publikan opinion pri siaj propraj strategioj, intencoj kaj agadoj. Kvazaŭ seninterrompa fluo de [[statistiko]]j, de klarigaj broŝuroj, de teoriaj analizoj fontas en ĝia sidejo en numero 1818 H Street Northwest, en [[Vaŝingtono]]. La Monda Banko praktikas sur la planedo senmezuran povon, agadas prometee kaj multforme. Ĝi sola dediĉas [[kredito]]jn al la plej malprovizitaj landoj. Dum unu jardeko, ĝi tiel konsentis al la triamondaj landoj longdaŭrajn kreditojn je sumo supera al 225 miliardoj da dolaroj. Ĝi certigas la kreadon de infrastrukturoj per investokreditoj. En certaj okazoj - en [[Niĝerio]] ekzemple -, ĝi kovras ankaŭ (en dua pozicio, post la duflankaj donantoj) la buĝetan deficiton de aparte malprovizita [[ŝtato]]. Ĝi financas ankaŭ ĉiujare centojn da evoluprojektoj.<ref name="vilhelmo" />
▲Inter la Monda Banko kaj [[Wall Street]], la alianco estas kompreneble strategia. La Banko cetere savis plurfoje diversajn financajn instituciojn malsaĝe engaĝiĝintajn en spekuladaj operacioj ie kaj tie en diversaj kontinentoj. En sia ĉiutaga praktiko, ĝi funkcias laŭ kriterioj strikte bankecaj. Ĝia [[ĉarto]] eksplicite elkludas ĉian politikan aŭ aliajn kondiĉojn. Ĝia praktiko estas tamen superdeterminita de sumiga koncepto nebankeca, kaj tiu ĉi certe politika: nome la "Interkonsento de Vaŝingtono".<ref name="vilhelmo" />
▲Ĉiujare la Banko publikigas specon de katekismo: nome ''The World Development Report''. Tiu publikaĵo estas aŭtoritata en la universitataj kaj UN-aj medioj. Ĝi provas fiksi la grandajn temojn kiuj, dum iu tempo, okupas la specialajn agentejojn de la [[UN]], la [[universitato]]jn kaj, krome, la publikan opinion. Tiu raporto portas la personan markon de la prezidanto James Wolfensohn. Ĝia eldono 2001 malfermiĝas sur tiu ĉi kredkonfeso: "La malriĉeco en riĉa mondo konstituas por la homaro plej grandan defion." La ideologoj de la Monda Banko atestas tradicie admirindan teorian fleksiĝemon. Malgraŭ la evidentaj fiaskoj de sia institucio, ili ne ĉesis, dum la lastaj kvin jardekoj, multobligi la pravigajn teoriojn.<ref name="vilhelmo" />
==Programoj==
| |||