En Folkefiende: Malsamoj inter versioj

'''Popolmalamiko''' (en la [[Norvega lingvo|norvega]]: ''En Folkefiende''''')''' estas teatraĵo en [[1882]] fare de la [[Norvegio|norvega]] [[Dramaturgo|dramisto]] [[Henrik Ibsen]] en [[1882]].

La teatraĵo estis unuafoje prezentita en [[1883]] en la urbo [[Kristianio]] (kiu poste nomiĝis [[Oslo]] en 1925) kaj de tiam estis prezentita en teatroj ĉirkaŭ la tuta mondo. Koncerne la [[Ĝenro|ĝenron]] al kiu la teatraĵo devus esti atribuita, Ibsen skribis: "Ĝis nun mi ne estas certa ĉu mi nomos la teatraĵon [[komedio]] aŭ nur [[Dramo (verko)|dramo]]. Estas multaj elementoj, kiuj indikas la komikan flankon, sed la teatraĵo baziĝas sur serioza ideo."

La teatraĵo temigas la lukton de kvalifikita [[Individuo|unuopulo]] kontraŭ la komunumo en kiu liali vivas kaj servas. Ibsen skribis sian teatraĵon kiel persona respondo al la kritiko kontraŭ li post sia antaŭa teatraĵo "[[Reaperantoj]]" kiu tiam estis konsiderita [[skandalo]]. "Popolmalamiko" estas teatraĵo kiu atakas la [[Hipokriteco|publikan hipokritecon]], kaj tiam kaj nun. Kaj ankaŭ prezentas la plej severajn [[Medio|mediajn]] problemojn en nia mondo, do post pli ol jarcento la mesaĝo malantaŭ ĝi ankoraŭ estas tre aktuala.

En "Popolmalamiko" Ibsen iris eĉ pli for kun liajsiaj mesaĝoj. Antaŭ tio, kvankam [[Polemiko|polemikaj]] elementoj estis reprezentitaj sufiĉe je la fronto de la okazaĵoj kaj eĉ prenis gravan parton de kio okazis sur la scenejo, tamen ili okazis malgrandskale ene de ununura domo kaj por specifa familio. En "Popolmalamiko", la polemiko iĝis la ĉefapogilo, kaj la [[kontraŭheroo]] estis socio kiel tutaĵo. Unu el la ĉefaj mesaĝoj en la teatraĵo estas, ke la sola persono, staranta sola, estas tiu, kiu estas "prave" pli ofte ol la amasoj da homoj, kiuj estis prezentitaj kiel malkleraj kaj gregemaj. Laŭ komuna kredo de [[Viktoriana epoko]] komuna kredo, socio estis nobla institucio kiu povus esti fidinda, fikcio kiun Ibsen defiis. Tio emfazas la heroecon de la individuo, ĉi-kaze de la kuracisto, diridiranta la veron fronte al la potenco de la [[Regformo|reĝimo]]. La reĝimon bedaŭrinde reprezentas lia frato, la urbestro kiu detruas ajnan iniciaton purigi la banojn, kaj kiu funkcias sen minimuma homa [[toleremo]]. Sed li ankaŭ sufiĉe ridetigas al homoj, kiuj prenas sia kapo en la muron, kiel doktoro Stockman mem.

La [[protagonisto]] de la teatraĵo estas [[Doktoro|DrDro.]] Thomas Stockman, kuracisto kaj unu el la gravuloj de sia komunumo. La urbo estas feriurbo kies ĉefa ĉarmo kaj allogo estas en kuracaj publikaj banejoj. La kuracisto malkovras, ke la akvo en la banejoj estas [[poluita]] sekve de la eltrovoneltrovo de [[bakteria infekto]] en la banakvo. La kaŭzo estis malkovrita de la tralikiĝo tra la grundoj de la loka [[fabriko]] kiu prilaborajprilaboras [[Buĉisto|buĉitajn]] [[Bredado|bredbestojn]], kaj kie multe el la urbanoj laboras. Li indikas akuzan fingron al sia frato, Peter Stockman, [[urbestro]] de la malgranda urbo, kiu ankaŭ havas proprajn ekonomiajn interesojn en la poluanta fabriko.

[[Doktoro|DrDro.]] Stockman atendas esti laŭdita pro savo de la urbo de la koŝmaro de infektado de vizitantoj kun malsanoj, sed anstataŭe la lokuloj akuzas lin de fifamigado de la urbo kaj deklaras lin "Malamiko de la popolo"; Iliili amasiĝas kontraŭ li ĉe lia hejmo kaj ĵetas ŝtonojn tra la fenestroj de lia domo. La teatraĵo finiĝas kun kompleta [[ekskomuniko]] de la kuracisto kaj lia fakta malposteniĝoelposteniĝo. Estas klare por la leganto-spektanto, ke la katastrofo estas ĉe la sojlo de la urbo (kaj ankaŭ ĉe la sojlo de la pordo de la kuracisto), pro la malvolo de la socio trakti la [[Realo|realon]], tiel kiel ĝi estas.