Planlingvo: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→Eksteraj ligoj: forigi Hahn aren sathyrrah, mankas ia ajn indiko pri kio temas |
plia materialo pri apriora/aposteriora, ktp |
||
Linio 1:
'''Planlingvo''' ( aŭ '''konstruita lingvo''' aŭ '''artefarita lingvo''') estas [[lingvo]], kiu estas planita (aŭ planata) racie elpensita de [[homo]]j. La plej multaj estas konstruitaj por uzo en homa [[komunikado]] same
Ofte oni uzas la terminon planlingvo por referi al lingvo konstruita por la uzo en homa komunikado. Pli precipe, ĉi tiu termino referas al [[internacia helplingvo|internaciaj helplingvoj]] kiel Esperanto. Multaj esperantistoj dum varbado preferas tiun terminon al ''artefarita lingvo'', ĉar ĉi tiu lasta estas plursenca (vidu [[natura lingvo]]). En multaj naturaj lingvoj la pli ofta ĝenerala termino estas laŭvorte ekvivalenta al la esperanta "konstruita lingvo" aŭ "artefarita lingvo".
Multfoje estas malfacile klasifiki la konstruitajn lingvojn. Ekz. kaj [[Loglan]] estis konstruita por testi la [[Sapir-Whorf hipotezo]]n kaj tial estas eksperimenta lingvo, dum la tre simila [[Lojban]] estu laŭ ĝiaj subtenantoj parola lingvo kaj tial estas helplingvo. Sed certe ambaŭ povus esti klasifikitaj en ambaŭ klasoj.
Ankoraŭ unu speco de lingvoklasifo distingas [[apriora lingvo|apriorajn]] kaj [[aposteriora lingvo|aposteriorajn]] lingvojn. En apriora lingvo, la vortojn kaj gramatikon la aŭtoro faras el sia imago, ne ĉerpanta el naturlingvaj fontoj. En aposteriora lingvo, la aŭtoro ĉerpas grandan parton aŭ ĉiom el la vortoj kaj gramatiko el iu(j) naturlingva(j) fonto(j). La plimulto el internaciaj helplingvoj estas aposterioraj (ekz. [[Volapuko]], [[Esperanto]], [[Interlingvao]], kaj eĉ [[Tokipono]]), sed ne ĉiuj aposterioraj lingvoj estas internaciaj helplingvoj; multaj estas fikciaj lingvoj laŭ alternativa historio, kie ekzemple aliaj dialektoj de la [[Latina lingvo]] iĝis malsamaj [[latinidaj lingvoj]], kiel [[Brithenig]].
Multaj ordinaraj normigitaj (skribaj) lingvoj estas diversgrade planitaj kaj planataj (precipe rilate al vortprovizo kaj [[ortografio]]). La terminon "planlingvo" oni tamen uzas ordinare (aŭ precipe) nur, kiam la planado rezultigis tute novan lingvon. Se tia planlingvo estas kreita el [[materialo]] pruntita el aliaj lingvoj, oni ne rigardas, ĉu antaŭe, ĉu poste, tiujn fontolingvojn kiel [[Dialekto|dialektojn]] de la nove kreita lingvo. Ili ekzistas plu kiel tute apartaj kaj memstaraj lingvoj.
Linio 11:
[[ISO 639]] havas kodojn por pluraj unuopaj planlingvoj. <!--: ili aperas en rektaj krampoj post la nomoj en la listo sube. --> Ĝi havas ankaŭ la kodon "art" ("artificial", artefarita) por "aliaj planlingvoj".
Estas multaj tipoj de
Kelkajn planitajn lingvojn oni kutime ne nomas "planlingvon"; ili estas unuigoj de naciaj dialektoj por servi kiel nacia lingvo al landoj, kie ne estas nature precipa dialekto, ekzemple: [[nynorsk]], la oficiala skriba formo de la [[Romanĉa_lingvo|Romanĉa]], kaj la [[Indonezia_lingvo|Indonezia]].
|