Mukadimaho: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
e elangligo
Linio 1:
'''Ibn Ĥaldun''' estis plej bone konata pro sia libro, nome ''Mukadimaho'' (laŭvorte la "Enkonduko", konata kiel ''Prolegomena'' en Greka). La libro influis super la [[Otomana Imperio|otomanaj]] historiistoj de la 17a jarcento kiel Kâtip Çelebi kaj Mustafa Naima kiuj uzis la teoriojn de la libro por analizi la kreskon kaj malkreskon de la [[Otomana Imperio]].<ref>{{Cite book| publisher = BRILL| isbn = 978-965-264-014-7| editor-last = Ayalon| editor-first = David| editor2-first = Moshe| editor2-last= Sharon| title = Studies in Islamic history and civilization: in honour of Professor David Ayalon| year = 1986| first=Bernard| last=Lewis | pages=527–530| contribution=Ibn Khaldūn in Turkey| ref = harv| postscript = }}</ref> Ankaŭ 19a-jarcentaj eŭropaj fakuloj agnoskis la signifon de la libro kaj konsideris Ibn Ĥaldun kiel unu el la plej grandaj filozofoj de la [[Mezepoko]].<ref>Bernard Lewis: "Ibn Khaldun in Turkey", en: ''Ibn Khaldun: The Mediterranean in the 14th Century: Rise and Fall of Empires'', Fondaĵo El Legado Andalusí, 2006, ISBN 978-84-96556-34-8, pp. 376–380 (376)</ref><ref>S. M. Deen (2007) ''Science under Islam: rise, decline and revival''. p. 157. ISBN 1-84799-942-5</ref>
 
La ''Mukadimaho'' aŭ ''Muqaddimah'', konata ankaŭ kiel la ''Muqaddimah de Ibn Ĥaldun'' ({{lang-ar|مقدّمة ابن خلدون}}) aŭ ''Prolegomena de Ibn Ĥaldun'' ({{lang-grc|Προλεγόμενα}}), estas libro verkita de la [[Araboj|araba]] historiisto [[Ibn Ĥaldun]] en 1377 kiu registras fruan vidon de [[universala historio]]. Kelkaj modernaj pensuloj vidas ke ĝi estas la unua verko kiu traktas pri [[filozofio de historio]]<ref>Akhtar, 1997</ref> aŭ pri [[sociaj sciencoj]]<ref>Akbar Ahmed (2002). "Ibn Khaldun’s Understanding of Civilizations and the Dilemmas of Islam and the West Today", ''Middle East Journal'' '''56''' (1), p. 25.</ref> nome [[sociologio]],<ref>Akhtar, 1997</ref><ref name=Mowlana/><ref name=Gates>{{citation|title=The Spread of Ibn Khaldun's Ideas on Climate and Culture|author=Warren E. Gates|journal= Journal of the History of Ideas |volume=28|issue=3|date=Julio–Septembro 1967|pages=415–422 [415]|publisher= University of Pennsylvania Press |doi=10.2307/2708627|jstor=2708627}}</ref><ref>{{citation|last=Alatas|first=S. H.|title=The Autonomous, the Universal and the Future of Sociology|journal=Current Sociology|year=2006|volume=54|pages=7–23 [15]|doi=10.1177/0011392106058831}}</ref> [[demografio]],<ref name=Mowlana>H. Mowlana (2001). "Information in the Arab World", ''Cooperation South Journal'' '''1'''.</ref> [[historiografio]],<ref name=Gates/><ref name="Salahuddin Ahmed 1999">Salahuddin Ahmed (1999). ''A Dictionary of Muslim Names''. C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 1-85065-356-9.</ref> [[kultura historio]],<ref name="Mohamad Abdalla 2007 p. 61-70">Mohamad Abdalla (Summer 2007. "Ibn Khaldun on the Fate of Islamic Science after the 11th Century", ''Islam & Science'' '''5''' (1), p. 61-70.</ref><ref>{{citation|title=The Spread of Ibn Khaldun's Ideas on Climate and Culture|author=Warren E. Gates|journal= Journal of the History of Ideas |volume=28|issue=3|date=Julio–Septembro 1967|pages=415–422 [416]|publisher= University of Pennsylvania Press |doi=10.2307/2708627|jstor=2708627}}</ref> socia darvinismo,<ref>https://books.google.fr/books?id=lxRFtZgFvFAC&pg=PA74&dq=Ibn+Khaldoun+darwinism&hl=en&sa=X&ei=5wrNVOLtDMbuUojwg7gB&redir_esc=y#v=onepage&q=Ibn%20Khaldoun%20darwinism&f=false</ref> ecologyekologio,<ref>https://books.google.fr/books?id=1gs0AAAAQBAJ&pg=PT168&dq=Ibn+Khaldoun+%22ecologist%22&hl=en&sa=X&ei=_QvNVIL-F9T1asLZgbAF&ved=0CCgQ6AEwAQ</ref><ref> Wallace 2009, p. 303.</ref> [[darvinismo]]<ref> Leuprecht 2011, p. 64.</ref> kaj [[ekonomiko]].<ref name=Oweiss>I. M. Oweiss (1988), "Ibn Khaldun, the Father of Economics", ''Arab Civilization: Challenges and Responses'', New York University Press, ISBN 0-88706-698-4.</ref><ref name="Jean David C 1971">Jean David C. Boulakia (1971), "Ibn Khaldun: A Fourteenth-Century Economist", ''The Journal of Political Economy'' '''79''' (5): 1105–1118.</ref> La ''Mukadimaho'' ankaŭ traktas pri [[Islama teologio]], [[Politika filozofio|politika teorio]] kaj la [[naturaj sciencoj]] nome [[biologio]] kaj [[kemio]].
 
Ibn Ĥaldun verkis tiun verkon en 1377 kiel enkonduka ĉapitro kaj unua libro de sia planita verko de monda [[historio]], nome ''Kitābu l-ʻibar'' ("Libro de Lecionoj"; kompleta titolo: ''Kitābu l-ʻibari wa Dīwāni l-Mubtada' wal-Ḥabar fī ayāmi l-ʻarab wal-ʿajam wal-barbar, waman ʻĀsarahum min Dhawī sh-Shalṭāni l-Akbār'', t.e.: "Libro de lecionoj, registro de komencoj kaj eventoj en la historio de araboj kaj eksterlandanoj kaj berberoj kaj ties povaj samtempuloj"), sed jam en sia vivodaŭro ĝi estis konsiderita kiel sendependa verko per si mem.