Vitamino K: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Sj1mor (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
[[Dosiero:K-Vitamine.svg|alternative=K-Vitamine.svg|eta|K-Vitamine]]
[[Dosiero:Phytomenadione (vitamin K1).jpg|thumb|300px|Montro de fitomenadiono (vitamino K<sub>1</sub>) por injekto.]]
La '''vitamino K''' estas [[vitamino]] solvebla en [[graso]] kiu estas konata ĉefe pro sia funkcio en la [[koagulado]] de [[sango]]. Ĝi estis malkovrita en [[1935]], fare de la dana [[Henrik Dam]] kiu nomumis ĝin kiel '''K''' pro la danlingva vorto por ''koagulado'': nome "koagulation". Nature, ĝi aperas en du formoj: vitamino K1 (filokinono) en vegetaloj de verdaj folioj kaj vitamina K2 (menakinonoj) derivita de la viando kaj en fermentitaj manĝaĵoj kiel [[fromaĝo]] kaj sojaĵo ''nattō''.<ref name
La vitamino K estas necesa kiel kunfaktoro por la aktivigo de [[proteino]]j kiuj siacive estas necesaj por serio de biologiaj procezoj el kiuj la plej konataj estas la [[Hepato|hepataj]] faktoroj de koagulado, nome protrombino kaj faktoro X, inter aliaj.<ref name = "van Ballegooijen2017" /> Tiu nutrantaĵo estas rilata kun fiziologiaj procezoj kiel la hista riparado (okaze de vundoj kaj hemoragioj), infarktoj kaj la [https://www.saludymedicinas.com.mx/nutricion/vitaminas/vitamina-k-para-la-menstruacion menstruo] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20200813144548/https://www.saludymedicinas.com.mx/nutricion/vitaminas/vitamina-k-para-la-menstruacion |date=2020-08-13 }}.
Ĝi estas necesa por aktivigo de proteinoj de la [[eksterĉela matrico]] de ĉeloj [[osto|ostaj]] kaj de [[glata muskolo|glataj muskoloj]] kiuj permesas la unuigon de la kalcio, regulante la metabolon de la ostoj kaj malpliigante la riskon de vaskula kalciigo kaj eventuale de korvaskula malsano.<ref name = "van Ballegooijen2017" /><ref name
La vitamino K havas protektan efikon kontraŭ la [[hepatokancero]], la [[leŭkemio]], la [[pulmokancero]], la [[Kojlorektuma kancero|kojlorektuma]], la [[Buŝa kancero|buŝa]], la [[mamkancero]] kaj la [[vezika kancero|vezika kanceroj]].<ref name = "Dasari2017" />
Kemie, la vitamino K enhavas derivaĵojn de 2-metil-1,4-naftokinono, sed diferencas en la strukturo de la pozicio 3 (3-). Krom ties naturaj derivaĵoj, nome la filokinono (vitamino K<sub>1</sub>) kaj la menakinonoj (vitamino K<sub>2</sub>s), ekzistas tri sintezaj fontoj: nome la [[menadiono]] (vitamino K<sub>3</sub>), la VK<sub>4</sub> kaj la VK<sub>5</sub>. La menadiono estas uzata en manĝaĵoj por maskotoj kaj kiel dieta suplemento en kelkaj landoj.<ref name
==Notoj==
| |||