Blanka bastono: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 1:
[[
[[
'''Blanka bastono''' estas ilo por blinduloj kaj vidhandikapuloj por ke ili trovu truojn kaj aliajn malhelpilojn kiuj estas sur la vojo. Blanka bastono estas ankaŭ signo, kiu montras al aliaj homoj ke la uzanto de la bastono estas blinda aŭ kiu havas malbonan vidkapablon. Je la 15-a oktobro estas la tago de blanka bastono internacie. En 6 de oktobro de 1964 usonana prezidento Lyndon Johnson signis HR 753, kiu deklaris tiun tagon sekurecan tagon de blanka bastono.
En kelkaj landoj bastonoj povas havi unu parton kun alia koloro. Ekzemple en [[Britio]] la bastono kun ruĝaj kaj blankaj strioj estas por surdblinduloj. En [[Finnlando]] oni opinias ke vintre aliaj povus pli bone rimarki bastonon kun kolora strio. En Argentino, parte vidaj malkapabluloj uzas verdan, blinduloj blankan bastonon.
== Tipoj ==
[[ * Longa blanka bastono: Ĝi estas ilo por mobileco, kiu precipe helpas rekoni objektoj dum vojo. Kutime ĝi longas el planko ĝis sternumo de ĝia uzanto, sed iuj organizoj preferas pli longajn bastonojn.<ref>Nichols, Allan: Why Use the Long White Cane?, 1995[http://www.blind.net/g42w0001.htm|https://web.archive.org/web/20100330050804/http://www.blind.net/g42w0001.htm{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
* Gvidanta bastono: Ĝi longas ek planko ĝis tallo, kaj helpas rekoni malhelpilojn. Oni povas uzi ĝin ankaŭ por defendo.
* Identiganta bastono: Bastoneto por identifiki ĝian uzanton esti blinda.
* Apoga bastono: por ŝtabileco kaj apogado.
* Bastono por infanoj: Malgranda bastono por infanoj.
* Verda bastono: En iuj landoj, ekzemple en Argentino blinduloj uzas blankan bastonon, kaj aliaj vidmalkapabluloj verdan bastonon.
* Blanka bastono kun ruĝa spirala strio: por surdblinduloj en Britio.
== Faldeblaj bastonoj ==
[[
La bastonoj povas esti rigidaj aŭ faldeblaj, kaj ambaŭ havas ĝian advantaĝon. Laŭ usonona la Nacia Federacio de Blinduloj malpezo kaj longo eblas pli sekuron dum movado, sed faldeblaj bastonoj bezonas pli malgrandan spacon por esti stokitaj kaj pli taŭgas en malgrandaj spacoj, ekzemple en lernejoj aŭ eventoj.<ref name="books.google.co.uk">[https://books.google.co.uk/books?id=eWn8kwKAwF4C&pg=PA145&dq=%22white+cane%22+%22advantage%22+%22public%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiwy53J-oPZAhWLBsAKHcLxBtQQ6AEILDAB#v=onepage&q=%22white%20cane%22%20%22advantage%22%20%22public%22&f=false ''Code of Federal Regulations: 1985-1999'']</ref><ref name="ReferenceA">''Education of the Visually Handicapped: The Official Publication of Association for Education of the Visually Handicapped, Volumes 1-3'' {{ISBN|0-7246-3988-8}} p. 13</ref>
== Bastono por infanoj ==
En iuj landoj, ekzemple en Britio oni donas al infanojn ilian unuan bastonon kiam ili estas sep jaraj, kaj tiu estas nova.<ref>http://www.worldaccessfortheblind.org/sites/default/files/Facilitating_Movement{{404|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} hozzáférés 2012. február}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.commonsense.me.uk/ |title=Archivált másolat |accessdate=2019-05-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151102204645/http://commonsense.me.uk/ |archivedate=2015-11-02 |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2020-07-23 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20151102204645/http://commonsense.me.uk/ |arkivdato=2015-11-02 }} {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20151102204645/http://commonsense.me.uk/ |date=2015-11-02 }}</ref>
Joseph Cutter kaj Lilli Nielsen estas scientistoj, kiuj inicitatis novajn sondojn pri mobileco de infanoj. En lia libro Cutter preferas doni la bastonon al infanoj kiam ili komencas iri, por iri same certe kaj nature kiel vidantaj infanoj. Por ilia teĥniko la bastono devas esti pli longa ol kutime, ĝi devas longi el planko ĝis naso aŭ mentono. Kiam li igas pli granda, oni povas instrui al ili pli evolvitan metodon.<ref name=Cutter2007 >{{Citation | author = Cutter, Joseph | year = 2007
== Rajto ==
Dum blanka bastono estas internacia simbolo de blinduloj, ruloj varias laŭ lando.
En kelkaj landoj, kiel en Unuiĝinta Reĝlando<ref name="books.google.co.uk"/><ref name="ReferenceA"/> aŭ Argentino<ref name="Ley del Bastón Verde">{{
En Germanio blanka bastono ne estas en Vertrauensgrundsatz (konfida principo). Se blindulo sen blanka bastono okazas akcidenton, li havas saman respondecon kiel vidantaj uloj, escepte se li pruvas, ke la
== Historio ==▼
▲En Germanio blanka bastono ne estas en Vertrauensgrundsatz (konfida principo). Se blindulo sen blanka bastono okazas akcidenton, li havas saman respondecon kiel vidantaj uloj, escepte se li pruvas, ke la akcidento iĝis ankaŭ se li havis blankan bastonon kun li.
Kvankam oni uzis bastonojn dum jarcentoj, la blanka bastono ricevis je la [[1920-aj jaroj]] nunan simbolokategorin kiu montras ke uzanto estas blindulo aŭ vidhandikapulo. La brita fotisto James Biggs, kiu perdis sian vidkapablon en akcidento sentis sin senprotekta inter aŭtomobilojn. En la jaro 1921 li ekpensis farbi bastonon per la blanka koloraĵo, por ke stiristoj pli bone lin rimarkus. Laŭ hispanlingva vikipedio samjare la inventisto el [[Argentino]] José Mario Fallótico sentis saman neceson helpi blindulojn per tiu signalilo, sed li ne patentis ĝin, kion oni faris en [[Usono]].
En Francio Guilly d'Herbemont startis nacian programon en 1931 por blinduloj. La unuaj du blankaj bastonoj estis tradonita en ĉeesto de du ministeroj en 7 de februaro. Poste la registaro sendis pli ol 5000 blankajn bastonojn al veteranoj de unua mondmilito kaj civiluloj. Je la [[1930-aj jaroj]] en Britio naskiĝis nacia movado pro la blanka bastono. Post keldek jardekoj la blanka bastono estis pli uzata ankaŭ en Finnlando. En la Usono, la Lions Clubs International proponis, ke bastonoj por blinduloj iĝu blankaj, kiam unu membro vidis blindulon kun negran bastono, kiun la aŭtantoj povis malbone vidi. La klubo iĝis ĝian programon por blinduloj en 1931.
▲==Historio==
▲Kvankam oni uzis bastonojn dum jarcentoj, la blanka bastono ricevis je la [[1920-aj jaroj]] nunan simbolokategorin kiu montras ke uzanto estas blindulo aŭ vidhandikapulo. La brita fotisto James Biggs, kiu perdis sian vidkapablon en akcidento sentis sin senprotekta inter aŭtomobilojn. En la jaro 1921 li ekpensis farbi bastonon per la blanka koloraĵo, por ke stiristoj pli bone lin rimarkus. Laŭ hispanlingva vikipedio samjare la inventisto el [[Argentino]] José Mario Fallótico sentis saman neceson helpi blindulojn per tiu signalilo, sed li ne patentis ĝin, kion oni faris en [[Usono]].
▲En Francio Guilly d'Herbemont startis nacian programon en 1931 por blinduloj. La unuaj du blankaj bastonoj estis tradonita en ĉeesto de du ministeroj en 7 de februaro. Poste la registaro sendis pli ol 5000 blankajn bastonojn al veteranoj de unua mondmilito kaj civiluloj. Je la [[1930-aj jaroj]] en Britio naskiĝis nacia movado pro la blanka bastono. Post keldek jardekoj la blanka bastono estis pli uzata ankaŭ en Finnlando. En la Usono, la Lions Clubs International proponis, ke bastonoj por blinduloj iĝu blankaj, kiam unu membro vidis blindulon kun negran bastono, kiun la aŭtantoj povis malbone vidi. La klubo iĝis ĝian programon por blinduloj en 1931.
Unue en Peorio en Ilinois oni faris rulon en decembro de 1930 por blinduloj, kiu donis liberan vojon por ili.
Unue la blankaj bastonoj estis mallongaj, kiel kutimaj bastonoj. Nuntempe tiu modelo estas blanka subtenilbastono. Novan modelon bastono ricevis post la [[dua mondmilito]]. Richard Hoover kiu trejnis usonajn soldatojn kiuj blindĝis en milito rimarkis, ke kun pli longa bastono oni povas koni ĉirkaŭaĵon pli bone kaj piediri pli facile. Nune estas ankaŭ faldeblaj blankaj bastonoj. Li ankaŭ igis novan teĥnikon por uzi ĝin, kiam li iris unu semajne ĉirkaŭ de hospitalo kun ligitaj okuloj.
Oni nomas lian metodon metodon de Hoover, kaj lin patro de la facila, longa bastonteĥniko. La basa metodo estas movado de la bastono antaŭe kaj malantaŭe antaŭ de la malantaŭa piedo, antaŭante iradon. Li bezonis demonstri ĝin antaŭ komitato antaŭe oni lasis instrui ĝin al aliaj fakuloj.
== Literaturo ==
{{Referencoj}}
* [http://www.acb.org/tennessee/white_cane_history.html Historio de blanka bastono] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20200627144855/http://www.acb.org/tennessee/white_cane_history.html |date=2020-06-27 }}
* [https://web.archive.org/web/20070713030835/http://www.acb.org/pedestrian/whitecane.html Historio de tago de blanka bastono]
== Traduko ==
{{
{{Commons|Category:White canes}}
[[Kategorio:
[[Kategorio:
| |||