Oktobra Revolucio: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto Etikedo: Disambiguation links |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Kustodiev_The_Bolshevik.jpg|eta|''La bolŝeviko'', pentraĵo de [[Boris Kustodiev]], 1920]]
La '''Oktobra Revolucio ''' (ĝi komenciĝis la [[25-a de oktobro|25-an de oktobro]] [[1917]] laŭ rus-ortodoksa [[kalendaro]]; aliloke ekster [[Rusio]] estis la [[7-a de novembro]]) estis parto de la [[Rusia revolucio]]. La [[bolŝevismo|bolŝevistoj]] sub gvido de [[Lenin]] perforte ĉesigis la postcaran demokration (vidu artikolon [[Portempa Registaro de Rusio]]) kaj komencis konstrui novan, socialisme orientitan ŝtaton. Sekvis
La '''Oktobra Revolucio''', oficiale konata kiel ''Granda Oktobra Socialisma Revolucio'' en [[Sovetunion]], konata ankaŭ kiel ''Bolŝevista Revolucio'',<ref> Samaan, A.E. (2013). [https://books.google.es/books?id=JkXJZtI9DQoC&q=%22october+uprising%22+%22bolshevik+revolution%22&pg=PA346&redir_esc=y From a "Race of Masters" to a "Master Race": 1948 to 1848.] A.E. Samaan. p. 346. ISBN 978-0615747880. Alirita la 9an de Februaro 2017. </ref> estis [[revolucio]] en [[Rusio]] estrita de la [[Bolŝeviko|Bolŝevisma Partio]] de [[Vladimir Lenin]], kiu estis ŝlosila momento en la pli granda [[Rusa Revolucio]] de 1917–1923. Ĝi estis la dua revolucia ŝanĝo de registaro en Rusio en 1917. Ĝi okazis pere de armita insurekcio en [[Petrogrado]] (nuna Sankta Peterburgo) la 7an de Novembro 1917 [malnovstile 25a de Oktobro]. Ĝi estis okazaĵo kiu rezultis en la [[Rusia Enlanda Milito]].
La Oktobra Revolucio sekvis kaj kapitaligis la rezulton de la [[Februara Revolucio]] de tiu sama jaro, kiu elpostenigis la [[caro|carisman]] [[aŭtokratio]]n, rezulte en liberala [[Portempa Registaro de Rusio|Provizora Registaro]]. Tiu estis preninta povon post la proklamo de la Grand-Duko Mikaelo, pli juna frato de la caro [[Nikolao la 2-a]], kiu malakceptis enpovigon post la retiriĝo de la caro. En tiu kunteksto, urbaj laboristoj ekorganiziĝis en konsilioj ([[soveto]]j) en kiuj revoluciuloj kritikis la provizoran registaron kaj ĝiajn agadojn. La provizora registaro plue estis nepopulara, speciale ĉar ĝi plugis la bataladon en la [[Unua Mondmilito]], kaj estis reganta perforte tra la tuta somero (inklude la mortigon de centoj de protestantoj en la [[Juliaj tagoj]]).
==Historia kunteksto==
La malkontento dum la [[unua mondmilito]] pri la [[caro]] kaŭzis februare 1917 la [[februara revolucio|demokratan revolucion]], kiu alpotencigis diversajn politikistojn, interalie la maldekstrulon [[Aleksandr Kerenskij]]. Disputo inter la [[menŝevismo|menŝevistoj]] ebligis al [[Lenin]], laŭ ties profetaj politikaj tezoj de aprilo 1917, transpreni la povon. Li alŝtatigis la grundon de la kamparoj kaj disponigis ĝin al malriĉaj kamparanoj. Populara estis lia postulo ĉesigi la militon kontraŭ Germanio.
Unu tagon antaŭ [[abdiko]] de la [[caro]] [[Nikolao la 2-a (Rusio)|Nikolao la 2-a]] [[Petrograda Konsilio de Laboristaj kaj Soldataj Delegitoj]] redaktis dokumenton, kiun kiel la ordono n-ro 1 subskribis [[Aleksandr Guĉkov]]. Pro nuligo de la militista disciplino soldatoj liberigitaj de la [[Okcidenta Fronto (Unua Mondmilito)|Okcidenta Fronto]]
En la Soveta Unio la revolucio estis nomata ''la Granda Oktobra Socialisma Revolucio''. Laŭ oficiala interpreto ĝi sekvis la profetaĵojn de [[Karl Marx]], sed fakte li antaŭdiris revolucion en la alte evoluintaj landoj en okcidenta Eŭropo kaj en Usono, ne en Rusio.
| |||