Epistolo al la filipianoj: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Sj1mor (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
e esperantigo de ĉitŝablono |
||
Linio 1:
{{Informkesto libro}}La '''Epistolo de la apostolo Paŭlo al la filipianoj''' estas la 11-a libro de la [[Nova Testamento]] en la [[Biblio]], ofte vokita simple kiel Filipianoj — oni ne konfuzu kun [[Filipinoj]] aŭ [[Filipinanoj]]. La letero estas kunverkita de [[Sankta Timoteo|Timoteo]]. Paŭlo kaj Timoteo unue vizitis Filipion, en [[Grekio]], dum la sekunda misiista vojaĝo de Paŭlo, kiu okazis proksimume inter 49 - 51 pK. [[Filipio]] estis la loko de la unua kristana komunaĵo, ke establis en [[Eŭropo]], komence kun la konvertiĝo de la familio de Lidia el [[Tiatira]] la vendistino de purpuro. ([https://www.bible.com/bible/841/act.16.11-15
Bibliaj erudiciuloj estas en generala konkordo, kiu la letero vere estis skribita de [[Paŭlo de Tarso]]. La divenita dato de la letero estas 62 pK., ĉirkaŭ dek years post la unua vizito de Paŭlo al Filipio.
== Historia Fono ==
La historia fono de Filipianoj tradicie deduktas de du ĉefe primaraj fontoj de la Nova Testamento: (1) informan internan datenon de la letero mem kaj (2) relatan informon deduktas de la cetero de la kanono de la nova testamento. En la pli ĉi tiu kazo, specife tiu enhavas la [[Agoj de la Apostoloj]] kaj aliajn relatajn [[Paŭlaj epistoloj|epistolojn de Paŭlo]].
Alia primara informado derivatas el eksteraj historiaj fontoj pri la kronologiaj interrilatoj inter la asociigo de Paŭlo kun Filipio, ĝia politika kaj ekonomia cirkonstancaro kaj ankaŭ ĝia socia, religia kaj filozofia kunteksto.
Pri la dokumento mem, la Filipianoj sendis Epafroditon, ilian kurieron (senditon, {{lang-grc|apostolon}}, kaj helpanton, {{lang-grc|leitourgon}}, [https://www.bible.com/bible/841/php.2.25
Dum faranto lian respondecon de vojaĝado liveri ilian "donacon" (Flp 4: 17), Epafrodito malsanis, preskaŭ ĝis morto. ({{lang-grc|esthenese}}, [https://www.bible.com/bible/841/php.2.26-27
Je la reiro de Epafrodito al bonsano, Paŭlo sendis vorton al la Filipianoj per Epafrodito pri sia venonta juĝo en [[Romo]] kaj pri sia optimismo kontraŭ la ebleca de morto ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.18-26
Ankaŭ ene la letero, optimismo troviĝas, kie la konvinko de Paŭlo pri lia liberigo estas la bazo per tiu, ke li promesas sendi Timoteon al ili por servado ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.19-23
Jen estas daŭranta debatado, kie Paŭlo estis, kiam li skribis tiun leteron (kaj do la dato de la verko de la letero). Ena indikaĵo ene la letero mem indikas klare tion, ke estis verkite dumke, Paŭlo estis mallibera ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.7-13
:#La tre ellaborita ekleziologio de la letero
:#Okazonta senso de morto montras rekte tra la letero
Linio 25:
== Aŭtoreco ==
La letero ekas en norma formo por [[Antikva epoko|antikva]] [[Helena civilizo|helena]] letera strukturo, kun aŭtoraj – aŭ adresantoj – unua, tiuokaze ricevintoj kun saluto.
La adreso kaj la saluto estas klaraj: {{citaĵo| Paŭlo kaj Timoteo, servistoj de Jesuo Kristo, al ĉiuj sanktuloj en Kristo Jesuo, kiuj estas en Filipi, kun la episkopoj kaj diakonoj: Graco al vi kaj paco estu de Dio, nia Patro, kaj de la Sinjoro Jesuo Kristo.| Phil. 1:1–2}}
Linio 33:
== Enhavo kaj strukturo ==
{{Div col|cols=2}}
I. Enkonduko ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.1-11
:
:A. Saluto ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.1-2
:B. Dankado por la partopreno de filipianoj en la [[evangelio]] ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.3-8
:C. Preĝo, ke la percepta amo de filipianoj multiĝos ĝis la tago de [[Jesuo Kristo|Kristo]] ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.9-11
:
II. Nuna cirkonstancaro de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.12-26
:
:A. Malliberigo de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.12-13
:B. La respondo de la fratoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.14-17
:C. Sinteno de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.18-26
:
III. Praktika instrukcioj en sanctigo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.27-30
:
:A. Viva kuraĝe kiel burĝrajto de ĉielo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.27-30
:B. Loĝanta humile kiel servantoj de Kristo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.1-11
::
::1. La motivado por vivanta humile ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.1-4
::2. La modelo por vivantas humile ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.5-11
:
:::a. La malplenanto de Kristo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.5-8
:::b. Ekzalto de Kristo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.9-11
::
:C. Viva obeeme kiel infanoj de Dio ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.12-18
::
::1. La energiigo de Dio ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.12-13
::2. La efiko sur la sanktuloj ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.14-18
:
:D. Ekzemploj de humila servantoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.19-30
::
::1. La Ekzemplo de Timoteo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.19-24
::2. La Ekzemplo de Epafrodito ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.25-30
:
IV. Polemikaj dogmaraj aferoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.3
:
:A. La baso de la judigantoj: La Karno ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.1-6
:B. Celo de Paŭlo: La reviviĝo ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.7-11
:C. Perfekteco kaj humileco ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.12-16
:D. Paŭlo kiel ekzemplo de konduto kaj viglantado ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.17-21
:
V. Postparolo ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-23
:
:A. Admono ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-9
::
::1. Estantas unuece ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-3
::2. Ĝojantas sen anksio ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.4-7
::3. Pensanta kaj aganta senpeke ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.8-9
:
:B. Noto de Danko ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.10-20
::
::1. Kontento de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.10-13
::2. La donaco de filipianoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.14-18
::3. Provizaĵo de Dio ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.19-20
:
:C. Fina salutoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.21-23
{{Div col end}}
Linio 94:
{{Citaĵo| <sup>’’5’’</sup>Tiu sama spirito estu en vi, kiu estis ankaŭ en Kristo Jesuo, <sup>’’6’’</sup>kiu, estante en la formo de Dio, ne rigardis kiel ŝatindaĵon la egalecon kun Dio <sup>’’7’’</sup>sed sin malplenigis, alprenante la formon de sklavo, fariĝante laŭ la bildo de homoj; <sup>’’8’’</sup>kaj troviĝinte laŭfigure kiel homo, li sin humiligis kaj fariĝis obeema ĝis morto, eĉ ĝis la morto per kruco. <sup>’’9’’</sup>Pro tio do Dio tre alte superigis lin, kaj donis al li nomon, kiu estas super ĉia nomo, <sup>’’10’’</sup>por ke en la nomo de Jesuo kliniĝu ĉiu genuo, de enĉieluloj kaj surteruloj kaj subteruloj, <sup>’’11’’</sup>kaj ĉiu lango konfesu, ke Jesuo Kristo estas Sinjoro, al la gloro de Dio, la Patro. | Flp 2:5-11}}
La letero estis skribita al la [[eklezio]] ĉe Filipio, iu el la plej fruaj eklezioj, kiu fondiĝis en Eŭropo. Ili estis tre alligitaj al Paŭlo, same kiel li estis tre tenera al ili. El ĉiaj de la eklezioj, iliaj kotizoj (kiu Paŭlo dankeme agnoskas) estas inter la nur tiuj, ke li akceptas. ([https://www.bible.com/bible/841/acts.20.33-35
Kial kun ĉiaj epistoloj, la originalo verkis en la [[kojnea greka lingvo]].
== Kristologio ==
Filipianoj estitis la subjekto de multa esplorado kaj Raplph P. Martin vortobatalas, ke Filipianoj 2 eble konsideras la komenciĝo de [[kristologio]], specife laŭ al la abunda analizo, ke apostolo Paŭlo komenciĝis en Filipianoj 2:5-6.
Dum la komenca preĝo de Paŭlo estas por koramo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.9
== Teksto en Esperanto ==
|