Epistolo al la filipianoj: Malsamoj inter versioj

{{Informkesto libro}}La '''Epistolo de la apostolo Paŭlo al la filipianoj''' estas la 11-a libro de la [[Nova Testamento]] en la [[Biblio]], ofte vokita simple kiel Filipianoj — oni ne konfuzu kun [[Filipinoj]] aŭ [[Filipinanoj]]. La letero estas kunverkita de [[Sankta Timoteo|Timoteo]]. Paŭlo kaj Timoteo unue vizitis Filipion, en [[Grekio]], dum la sekunda misiista vojaĝo de Paŭlo, kiu okazis proksimume inter 49 - 51 pK. [[Filipio]] estis la loko de la unua kristana komunaĵo, ke establis en [[Eŭropo]], komence kun la konvertiĝo de la familio de Lidia el [[Tiatira]] la vendistino de purpuro. ([https://www.bible.com/bible/841/act.16.11-15 Agoj 16:11-15])

Pri la dokumento mem, la Filipianoj sendis Epafroditon, ilian kurieron (senditon, {{lang-grc|apostolon}}, kaj helpanton, {{lang-grc|leitourgon}}, [https://www.bible.com/bible/841/php.2.25 Flp 2:25]), kun almozoj kiel esprimo de ilia partnereco kaj zorgo provizi la bezonojn de Paŭlo. ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.3-5 Flp 1:3-5], [https://www.bible.com/bible/841/php.2.30 Flp 2:30] and [https://www.bible.com/bible/841/php.4.10-19 Flp 4:10-19])

Dum faranto lian respondecon de vojaĝado liveri ilian "donacon" (Flp 4: 17), Epafrodito malsanis, preskaŭ ĝis morto. ({{lang-grc|esthenese}}, [https://www.bible.com/bible/841/php.2.26-27 Flp 2:26-27]). Je ia tempo li resaniĝis. Tiam je ĉi tiu tempo, aŭ antaŭpensite aŭ, ĉar etendita gastrestado kun la [[apostolo]], diversaj enaj aferoj senvualigis al Paŭlo per Epafrodito ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.27-30 Flp 1:27-30], [https://www.bible.com/bible/841/php.2.19-24 Flp 2:19-24], [https://www.bible.com/bible/841/php.3.2-3 Flp 3:2-3], [https://www.bible.com/bible/841/php.3.17-20 Flp 3:17-20], [https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-3 Flp 4:2-3], kaj [https://www.bible.com/bible/841/php.4.9 Flp 4:9]).

Je la reiro de Epafrodito al bonsano, Paŭlo sendis vorton al la Filipianoj per Epafrodito pri sia venonta juĝo en [[Romo]] kaj pri sia optimismo kontraŭ la ebleca de morto ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.18-26 Flp 1:18-26]), krome admonoj por imiti sian kompetenton por ĝoji en la Sinjoro malgraŭ oniaj cirkonstancoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.14-18 Flp 2:14-18]). Ankaŭ, Paŭlo sendas konsiladon pri spiritaj antagonistoj inter la Filipianoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.1-21 Flp 3:1-21]), kaj konfliktoj en ilia kunularo ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-3 Flp 4:2-3]). Fine, li provizas kvitancon de ambaŭ la heroeco de Epafrodito ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.25-30 Flp 2:25-30]) kaj la alportado de la donaco ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.10 Flp 4:1]), krome lia promeso de rekompenco de [[Dio]] ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.17-20 Flp 4:17-20]).

Ankaŭ ene la letero, optimismo troviĝas, kie la konvinko de Paŭlo pri lia liberigo estas la bazo per tiu, ke li promesas sendi Timoteon al ili por servado ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.19-23 Flp 3:19-23]), kaj anticipo ke vizitos ilin persone ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.24 Flp 2:24]). Kun ĉi tia komunikaĵo, Epafrodito ekvojaĝas hejmen ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.28-29 Flp 3:28-29]).

Jen estas daŭranta debatado, kie Paŭlo estis, kiam li skribis tiun leteron (kaj do la dato de la verko de la letero). Ena indikaĵo ene la letero mem indikas klare tion, ke estis verkite dumke, Paŭlo estis mallibera ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.7-13 Flp 1:7,13]), sed kiu periodo de malliberigo estas tre debatata. Iom sugestas la roma malliberigo apud la fino de la libro de Agoj ([https://www.bible.com/bible/841/acts.28.30-31 Agoj 28:30-31]). Aliaj sugestas la antaŭan malliberigon ĉe [[Cezareo]] ([https://www.bible.com/bible/841/acts.23 Agoj 23-26]). Ankoraŭ aliaj sugestas eĉ pli antaŭe malliberigon, tia kiel la malliberigo ĉe [[Efeso]] dum la longa restado de Paŭlo en tio urbo ([https://www.bible.com/bible/841/acts.19 Agoj 19]). Ĝis antaŭnelonga neniu ŝajnas proparoli la dua periodo de roma malliberigo (post la fino de la libro de Agoj, sed atestata en la skribadoj de [[Patroj de la Eklezio|Fruaj Ekleziaj Patroj]]).<ref>[[Klemento la 1-a|Klemento el Romo]] (la malfrua 1-a jarcento) faras referencon al la servado de Paŭlo post la fino de Agoj. Clement, To the Corinthians, 5. En J. B. Lightfoot (ed), The Apostolic Fathers (Michigan: Baker Book House, 1978) 15. • La aŭtoro de la [[Muratoria kanono]] (la malfrua 2-a jarcento) diri, ke Luko enskribis plejparte tiun, ke kiun li mem ĉeestis kaj, do, ke estas, kial li enhavis tiun, ke ne rakontis ‘la vojaĝo de Paŭlo, kiam li iris el la urbo Romo al [[Hispanio]]. The Muratoriun Canon. 2. • La apokrifa [[Ago de Petro]] faras referencon al la tradicio, kiu Paŭlo atingis por iri al Hispanio. Paŭlo estas priskribata en karcero en Romo, ricevanta vizio de Dio, kiu li irus al Hispanio. Acts of Peter, Verscelli Acts 1 and 3. • [[Eŭzebo de Cezareo|Eŭzebo]] (la frua 4-a jarcento) enskribis tio Paŭlo, ke pli servadis poste lia unua malliberigan tempon en Romo. Eusebius, Ecclesiastical History, II, 22, 1-8, en Philip Schaff and Henry Wace (editors), A Select Library of Nicene and Post-Nicene Fathers of the Christian Church 2nd series. Vol.1. Eusebius: Church History, Life of Constantine the Great, and Oration in Praise of Constantine (Edinburgh: Eerdmans, 1997) 124-125.</ref> Jim Reiher konsideris kaj spekulaciis pri ĉi tiu teorio en 2012 artiklo.<ref>Jim Reiher, “Could Philippians have been written from the Second Roman Imprisonment?” Evangelical Quarterly. Vol. LXXXIV. No. 3 July 2012. pp.213-233. Tiu artiklo resumas la aliajn teoriojn, kaj prezentas ekzemplojn de malsamaj erudiciuloj, kiuj adheras al malsamaj teorioj, sed donacoj malsaman alternativon por konsidero.</ref> La ĉefaj rezonoj por pli posta dato alkalkulas:

I. Enkonduko ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.1-11 Flp 1:1-11]) <ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://bible.org/seriespage/philippians-introduction-argument-and-outline|titolo=11. Philippians: Introduction, Argument, and Outline|verko=Bible.org}}</ref>

:A. Saluto ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.1-2 Flp 1:1-2])

:B. Dankado por la partopreno de filipianoj en la [[evangelio]] ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.3-8 Flp 1:3-8])

:C. Preĝo, ke la percepta amo de filipianoj multiĝos ĝis la tago de [[Jesuo Kristo|Kristo]] ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.9-11 Flp 1:9-11])

II. Nuna cirkonstancaro de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.12-26 Flp 1:12-26])

:A. Malliberigo de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.12-13 Flp 1:12-13])

:B. La respondo de la fratoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.14-17 Flp 1:14-17])

:C. Sinteno de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.18-26 Flp 1:18-26])

III. Praktika instrukcioj en sanctigo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.27-30 Flp 1:27-2:30])

:A. Viva kuraĝe kiel burĝrajto de ĉielo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.27-30 Flp 1:27-2:30])

:B. Loĝanta humile kiel servantoj de Kristo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.1-11 Flp 2:1-11])

::1. La motivado por vivanta humile ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.1-4 Flp 2:1-4])

::2. La modelo por vivantas humile ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.5-11 Flp 2:5-11])

:::a. La malplenanto de Kristo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.5-8 Flp 2:5-8])

:::b. Ekzalto de Kristo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.9-11 Flp 2:9-11])

:C. Viva obeeme kiel infanoj de Dio ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.12-18 Flp 2:12-18])

::1. La energiigo de Dio ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.12-13 Flp 2:12-13])

::2. La efiko sur la sanktuloj ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.14-18 Flp 2:14-18])

:D. Ekzemploj de humila servantoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.19-30 Flp 2:19-30])

::1. La Ekzemplo de Timoteo ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.19-24 Flp 2:19-24])

::2. La Ekzemplo de Epafrodito ([https://www.bible.com/bible/841/php.2.25-30 Flp 2:25-30])

IV. Polemikaj dogmaraj aferoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.3 Flp 3:1-4:1])

:A. La baso de la judigantoj: La Karno ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.1-6 Flp 3:1-6])

:B. Celo de Paŭlo: La reviviĝo ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.7-11 Flp 3:7-11])

:C. Perfekteco kaj humileco ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.12-16 Flp 3:12-16])

:D. Paŭlo kiel ekzemplo de konduto kaj viglantado ([https://www.bible.com/bible/841/php.3.17-21 Flp 3:17-4:1])

V. Postparolo ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-23 Flp 4:2-23])

:A. Admono ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-9 Flp 4:2-9])

::1. Estantas unuece ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.2-3 Flp 4:2-3])

::2. Ĝojantas sen anksio ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.4-7 Flp 4:4-7])

::3. Pensanta kaj aganta senpeke ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.8-9 Flp 4:8-9])

:B. Noto de Danko ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.10-20 Flp 4:10-20])

::1. Kontento de Paŭlo ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.10-13 Flp 4:10-13])

::2. La donaco de filipianoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.14-18 Flp 4:14-18])

::3. Provizaĵo de Dio ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.19-20 Flp 4:19-20])

:C. Fina salutoj ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.21-23 Flp 4:21-23])

La letero estis skribita al la [[eklezio]] ĉe Filipio, iu el la plej fruaj eklezioj, kiu fondiĝis en Eŭropo. Ili estis tre alligitaj al Paŭlo, same kiel li estis tre tenera al ili. El ĉiaj de la eklezioj, iliaj kotizoj (kiu Paŭlo dankeme agnoskas) estas inter la nur tiuj, ke li akceptas. ([https://www.bible.com/bible/841/acts.20.33-35 Agoj 20:33-35], [https://www.bible.com/bible/841/2co.11.7-12 2Kor 11:7-12] kaj [https://www.bible.com/bible/841/2th.3.8 2Tes 3:8]) La sindono de la filipianoj elvenas tre atentokapte ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.15 Flp 4:15]). {{citaĵo| Tiu estis karakteristiko de la [[Antikva Macedonio|macedona]] misio, kiel 2Cor 8 kaj 9 abunde kaj bele pruvi. Tio estas rimarkinda, ke la macedonaj konvertiĝoj estis el ĉiaj ekonomikaj specoj ([https://www.bible.com/bible/841/2co.8.2 2Kor 8:2]); kaj la paralela fakto, ilia malriĉeco kaj ilia liberega apogo de la granda misiisto kaj lia laboro, estas profunde konkorde.| Moule}}

Dum la komenca preĝo de Paŭlo estas por koramo ([https://www.bible.com/bible/841/php.1.9 Flp 1:9]), ke baziĝas sur sciado de Kristo, his fina preĝo estas por la paco de Dio ([https://www.bible.com/bible/841/php.4.7 Flp 4:7]), kiu pasas trans ĉian komprenemon. Jene la konceptoj de amo, sciado kaj paco estas komunaj disvolvi en la letero.<ref>''The knowledge of Christ Jesus'' by Veronica Koperski 1996 ISBN 90-390-0132-4 pages 291–293</ref>

{{referencojReferencoj}}