Samanida Imperio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Korektis evitendan literumon, kiu ne konformas al normala maniero esperantigi proprajn nomojn
e esperantigo de citaĵoj kaj bildoj per AWB
Linio 4:
}}
La '''Samanida Imperio''' ({{lang-fa|سامانیان}}, ''Sāmāniyān''), konata ankaŭ kiel '''Samanida dinastio''', '''Samanida Emirlando''', aŭ simple '''Samanidoj''', estis [[Sunaisma Islamo|Sunaisma]]<ref>Frye 1975, p. 151.</ref> [[Iranaj popoloj|Irana]] Imperio,<ref>Frye 1975, p. 164.</ref> kiu hegemoniis el 819 al 999. Tiu imperio estis ĉefe centrata en Granda [[Ĥorasano]] kaj [[Transoksiano]] dum sia ekzisto, sed je sia plej granda etendo, la imperio enhavis la tuton de nuntempa [[Afganio]], kaj grandajn partojn de [[Irano]], [[Turkmenio]], [[Uzbekio]], [[Taĝikio]], [[Kirgizio]], [[Kazaĥio]] kaj [[Pakistano]].
 
 
La Samanida ŝtato estis fondita de kvar fratoj ibn Asad; nome Nuh, Ahmad, Jahja kaj Iljas — ĉiuj el kiuj regissian propran teritorion sub suvereneco de [[Abasidoj]]. En 892, [[Isma'il ibn Ahmad]] (892–907) unuigis la Samanidan ŝtaton sub nur unu reganto, kaj tio efektive metis finon al la [[feŭda]] sistemo uzita de Samanidoj. Ankaŭ dum lia regado la Samanidoj iĝis sendependaj el la Abasida aŭtoritato.
 
La Samanida Imperio estis parto de la Irana Intertempo, kiam okazis la kreado de [[Persio|persiigitaj]] kulturo kaj identeco kiu alportis Iranan parolmanierojn kaj tradiciojn en la kerno de la [[Islama mondo]]. Tio kondukus al la formado de Turk-Persa tradicia kulturo.<ref>{{CiteCitaĵo bookel libro|title titolo= Turko-Persia in Historical Perspective|lastfamilia nomo= Canfield L.,|firstpersona nomo= Robert|publisher jaro=2002|eldoninto= Cambridge University Press|year ISBN= 2002|isbn = 9780521522915|location = |pages = }}</ref>
 
La Samanidoj helpis artojn, ebligante progreson de scienco kaj literaturo, kaj tiele allogante fakulojn kiaj [[Rudaki]], [[Abol-Gasem Ferdousio|Ferdousio]], kaj [[Aviceno]]. Kvankam sub Samanida kontrolo, [[Buĥaro]] estis rivalo de [[Bagdado]] en ties gloro.<ref name="Elton L. Daniel pg. 74">''The History of Iran'' de Elton L. Daniel, p. 74</ref> Fakuloj rimarkas ke Samanidoj revivigis la [[persa]]n pli ol la Bujidoj kaj la [[Safaridoj]], kvankam ili plue patronigis la [[araba]]n je pli malgranda grado.<ref>Frye 1975, pp. 145-146.</ref><ref name="Elton L. Daniel pg. 74"/><ref>Frye 1975, pp. 145-146.</ref> Per fama edikto, Samanidaj aŭtoritatoj deklaris ke "ĉi tie, en tiu ĉi regiono, la lingvo estas la [[persa lingvo|persa]], kaj la reĝoj de tiu regno estas persaj reĝoj."<ref name="Elton L. Daniel pg. 74"/>
 
==Referencoj==
{{Referencoj}}
<references/>
 
==FontojLitaraturo==
* Daniel, Elton. (2001) The History of Iran (The Greenwood Histories of the Modern Nations) Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 0-313-30731-8, ISBN 978-0-313-30731-7
* Frye, R.N. (1975). "The Sāmānids". In Frye, R.N. The Cambridge History of Iran. 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. &nbsp;136–161. ISBN 0-521-20093-8. [https://books.google.es/books?id=hvx9jq_2L3EC&lpg=PP1&pg=PA136&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false] Alirita la 15an de Septembro 2016.
* Bosworth, C. Edmund (1984). "AḤMAD B. SAHL B. HĀŠEM". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 6. London et al.: C. Edmund Bosworth. pp. &nbsp;643–644. [http://www.iranicaonline.org/articles/ahmad-b-14] Alirita la 15an de Septembro 2016.
* Houtsma, M. Th (1993). First Encyclopaedia of Islam: 1913–1936. Brill. pp. &nbsp;579–1203. ISBN 9789004097964. [https://books.google.dk/books?id=fWNpIGNFz0IC&dq=false] Alirita la 15an de Septembro 2016.
* Bosworth, C. Edmund (2011). The Ornament of Histories: A History of the Eastern Islamic Lands AD 650–1041: The Persian Text of Abu Sa'id 'Abd Al-Hayy Gardizi. I.B.Tauris. pp. &nbsp;1–169. ISBN 9781848853539. [https://books.google.dk/books?id=VG36ym3H3CQC&dq=false] Alirita la 15an de Septembro 2016.
* Shapur Shahbazi, A. (2005). "SASANIAN DYNASTY". Encyclopaedia Iranica, Reta Eldono. [https://books.google.es/books?id=hvx9jq_2L3EC&lpg=PP1&pg=PA136&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false] Alirita la 15an de Septembro 2016.
* Bosworth, C. Edmund (1984). "ĀL-E MOḤTĀJ". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 7. London et al.: C. Edmund Bosworth. pp. &nbsp;764–766. [http://www.iranicaonline.org/articles/al-e-mohtaj-a-local-dynasty] Alirita la 15an de Septembro 2016.
* B. A. Litvinsky, Ahmad Hasan Dani (1998). History of Civilizations of Central Asia: Age of Achievement, A.D. 750 to the end of the 15th-century. UNESCO. ISBN 9789231032110. [https://books.google.dk/books?id=18eABeokpjEC&dq=] Alirita la 15an de Septembro 2016.