Eksponenta malkresko: Malsamoj inter versioj

 

Kvanto estas sub '''eksponenta disfalo''' se ĝi malgrandiĝas je kurzo proporcia kun ĝia valoro. Ĉi tio povas esti esprimita kiel jena [[diferenciala ekvacio]], kie ''N'' estas la kvanto kaj λ estas [[negativa kaj nenegativa nombroj|pozitiva nombro]] nomata kiel la '''disfala konstanto''':

 

== Solvo de la diferenciala ekvacio ==

La ekvacio kiu priskribas la eksponentan funkcian disfalon estas

 

:<math>N = Ce^{-\lambda t} \ </math>

 

 

== Mezuro de disfalo: duoniĝtempo kaj averaĝa vivperiodo ==

Grava karakterizo de eksponenta disfalo estas la tempo postulata por la disfalanta kvanto por fali al duono de ĝia komenca valoro. Ĉi tiu tempo estas nomata kiel la ''[[duoniĝtempo]]'', kaj ofte skribata kiel <math>t_{1/2} \ </math>. La ekvacio priskribanta duoniĝtempon estas

 

 

=== Disfalo per du aŭ pli multaj procezoj ===

Kvanto povas disfali tra du aŭ pli multaj malsamaj procezoj samtempe. Ĉi tiuj procezoj povas havi malsamajn probablojn de okazo, kaj tial okazi je malsama kurzoj kun malsamaj duoniĝtempoj. Ekzemple, ĉe du samtempaj disfalaj procezoj

 

 

== Aplikoj kaj ekzemploj ==

Eksponenta disfalo okazas en larĝa diversaĵo de situacioj. La plejparto de ĉi tiuj estas en la domajno de la [[naturscienco]]j. Ĉiu apliko de [[matematiko]] al la socia scienco aŭ [[homa scienco]] estas riska kaj malcerta, pro la eksterordinara komplekseco de homa konduto. Tamen, kelkaj malglate eksponentej disfalantaj fenomenoj estas identigitaj ankaŭ tie.

 

 

=== Naturscienco ===

* En specimeno de [[radioaktiva izotopo]] aŭ alia partikloj kiuj spertas radioaktivan disfalon al malsama stato, la kvanto de partikloj en la originala stato sekvas eksponentan funkcian disfalon.

 

 

=== Socia scienco ===

* La populareco de furoroj, [[modo]]j kaj alia kultura [[memeo]]j (ekzemple, servado de popularaj [[filmo]]j) ofte disfalas eksponente.

 

 

== Vidu ankaŭ ==

* [[Eksponento]]

* [[Eksponenta funkcio]]