Monopolo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Melancholie (diskuto | kontribuoj)
e Roboto > Aldoni: lt:Monopolija
Oryanw (diskuto | kontribuoj)
kontrolo estas esploro; rego estas administrado; demando->postulo
Linio 1:
'''Monopolo''' (el la greka ''monos'', sola, kaj ''polein'' vendi; tra la latina ''monopolium'') okazas kiam [[merkato]] au parto de merkato kiu havas multajn aĉetantojn estas kontrolataregata de unu vendanto. Se estas nur unu aĉetanto kiu kontrolasreglas la merkatomerkaton, estas [[monopsono]]. La monopolanto povas influi la prezon per la kontrolorego de oferooferoj. En tiu horizonto, la prezoj emas al pli altaj niveloj por pligrandigo de gajnongajnoj.
 
La karakteroj de monopolo estas daŭra neekzisto de [[konkurenco]], neekzisto de eblaj alternativaj varoj kaj barieroj al eniro de aliaj vendontoj.
Linio 8:
Kelkaj monopoloj estas kreitaj de ŝtato por stimuli iun parton de nacia ekonomio, aŭ por protekti ĝin kontraŭ fremda [[konkurenco]]. Alie, la ŝtato povas krei monopolojn por kreskigi la oferon de produkto kaj malpligrandigi ĝian prezon. Tiuj laŭleĝaj monopoloj povas aparteni rekte al ŝtato aŭ la ŝtato povas permesi ĝin al privata enterprenisto. [[Kopirajto]] ankaŭ estas speco de laŭleĝa monopolo.
 
Natura monopolo okazas kiam vendanto sukcesas oferi varojn tre pli multkoste ol siaj konkurantoj kaj forigas ilin de merkato, sen krei leĝajn barielojnbarierojn kaj en tiuj vendoj ĉi tiu vendanto havas gajnon. Kiam vendanto oferas novan produkton, kiun aliulon ne havas, estas alia formo de natura monopolo.
 
LokaLokala monopolo okazas en malgranda parto de merkato, ĝenerale geografie izolita, kiam ne estas interecointereso de aliaj konkurentoj en vendi en tiu merkato. Alia formo de lokalokala monopolo okazas kiam la takso de gajno je iu varo, aŭ ĝia demandopostulo, estas tro malgranda kaj ne interesiĝas al konkurentoj. Ekzemple, vendado de libroj en Esperanto estas lokalokala monopolo de [[UEA]] en la plejparto de l' mondo, ĉar malmultaj homoj volas aĉeti ilin.
 
Loka monopolo okazas en malgranda parto de merkato, ĝenerale geografie izolita, kiam ne estas intereco de aliaj konkurentoj en vendi en tiu merkato. Alia formo de loka monopolo okazas kiam la takso de gajno je iu varo, aŭ ĝia demando, estas tro malgranda kaj ne interesiĝas al konkurentoj. Ekzemple, vendado de libroj en Esperanto estas loka monopolo de [[UEA]] en la plejparto de l' mondo ĉar malmultaj homoj volas aĉeti ilin.
=== Vidu ankaŭ ===
* [[Patento]]