Antioĥo la 4-a Epifano: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Escarbot (diskuto | kontribuoj)
e robot Modifying: pt:Antíoco IV Epifânio
Neniu resumo de redakto
Linio 7:
 
En [[-170]] kaj denove en [[-168]], Antioĥo atakis
[[Egipto|EgiptonEgiption]], la delongadelongan rivalorivalon de Seleŭkio. Sed spite de
la ŝajna malforteco de EgiptoEgiptio, Antioĥo fiaskis pro la
protektado de [[Romio]].
 
Reveninte de la dua kampanjo en EgiptoEgiptio, Antioĥo venis al
[[Jerusalemo]] je [[ŝabato]] en decembro [[-168]]. Li detruis la muron, rabisprirabis kaj
brulisbruligis la urbon, masakris la virojn kaj forsendis multajn
virinojn kaj infanojn al sklaveco. Li starigis citadelon kaj
enmetis garnizonon de grekoj.
Linio 29:
[[cirkumcido|cirkumcidon]], servon al Dio kaj li anstataŭigis la
[[Torao|leĝon de Moseo]] per la leĝo de la grekoj. Multaj judoj
martirismartiriĝis, iuj sur [[kruco|krucoj]], por sia fido.
 
La judoj delonge estis sub greka regoregado, ekde la tempo de
[[Aleksandro la Granda]], sed la pasintaj grekaj reĝoj nur
deziris tributon, ne grekiĝon.
 
Dum lamultaj samaritanojsamarianoj kaj multaj judoj cedis al la grekigo pro timo,
aliaj judoj ribelis sub la ĉefpastro [[MatitiaMatatia]] je [[-167]]. MatitiaMatatia mortis je [[-166]], sed liaj filoj, ĉefe inter ili [[Jehuda la Makabeo]], kondukis la ribelon. Je [[-165]] ili venkis la multe pli grandan armeon de Antioĥo kaj liberigis Jerusalemon. Je la [[25-a de kislevo]], ili purigis la Templon. Laŭ la [[Talmudo]] estis sufiĉe da rituale pura oleo por lumigi la kandelabron nur dum unu tago, kaj necesis ok tagoj por preparigiprepari pli da oleo. Malgraŭ tio, la kandelabro lumis dum la tutaj ok tagoj. Oni memorfestas la venkon kaj la miraklon en la [[judaj festoj|juda festo]] [[Ĥanuka]]. Tiel ekis la regoregado de la [[ĥaŝmoneahasmonea dinastio]], la dinastio de la makabeoj, kiu poste liberigis Judion entute.
 
Antaŭ Antioĥo, la judoj grekiĝis laŭgrade kaj volonte. Sed lia
Linio 47:
Li mortis pro intesta malsano je [[-163]], unu jaro post kiam li perdis Jerusalemon.
 
== En Esperanto ==
 
Vidu la [[Dua-kanonaj libroj|duakanonajn]] librojn 1 + 2 Makabeoj en traduko de Gerrit Berveling.
La libro 3 Makabeoj ne temas pri ĉi tiu historio, sed pri la [[persekutado]], kiun suferis la Judoj en Egiptio.
== Vidu ankaŭ ==
[[Helenismo]], [[juda kalendaro]].