Friedrich Nietzsche: Malsamoj inter versioj

Lia verkaro estas riĉa de forta intenso, kiu devenas ambaŭe de konfliktemaj temoj kaj de alte poezia stilo. Nietzsche konsideris filozofion ĉefe kiel [[arto]]. Pro tio siajliiaj verkoj kondukas la legantojn ofte antaŭenfor de la kutimaj filozofaj analizado kaj argumentado por fariĝi aro de sentencaj aforismoj ĝis deklamantajdeklamataj poemoj.

Por plej bone taksi la verkon de Nietzsche oni nepre konu ankaŭ, kia eksterordinara estis lia vivo. La malsano kaj soleco akompanis lian verkadon dum la plej granda parto de lia vivo kaj evidente kontribuis al la intenso de lia inspiro kaj de lia pripenso. Eĉ eblas konsideri, ke lia malsano kaj lia verkado estis tiom intense ligitaj, ke tio alportas la demandon: ĉu Nietzsche freneziĝis pro sia filozofio aŭ ĉu kontraŭe li sukcesis eskapi la frenezon dank' al lia filozofio, ĝis la momento, kiam la malsano kaj sufero ne plu estis elteneblaj. Tial ĉiam restos enigmo pri Nietzsche, kiu kontribuas al profundaj demandoj ne nur pri lia filozofio sed ankaŭ pri lia vivo.

Nietzsche estis unue influita de lia studado de filologio (''La naskiĝo de la tragedio'') kaj de antaŭaj filozofoj, inter alie tre notinde [[Schopenhauer]] kaj lia nocio de "Volo de vivo". Sed Nietzsche fariĝis ege fama ĉefe pro siasiaj grandaj atakoj kontraŭ ĉia ajn moralo kaj specife kontraŭ la [[kristanismo|kristanisma]] moralo, (''La antikristo'').

Nietzsche estis tute portata de sia filozofio kaj plej alte konscia de tio, li vivis sian filozofion, li estis sia filozofio. Pro lialiaj akraj kaj fortegaj atakoj oni foje miskomprenis la filozofion de Nietzsche, opiniante ke ĝi estas nur atako kaj destruktodetruo de la ĝisnuna moralo. (''La krepusko de la idoloj, Antaŭen dePreter bono kaj malbono''). Sed Nietzsche ne estis nur atakanta. Li aspiris al liberiĝo de la homo kaj de lia profunda ĝojo al vivo (''Matenruĝo, La ĝoja scienco, Tiel parolis Zaratustra'').

* ''Menschliches, Allzumenschliches'', [[1878]] (Homa, tute tro homa)

* ''Ecce Homo'', [[1908]] (Jen la homo, provo de biografio, la titolo referas al frazo de PontiusPoncio PilatePilato pri Jesuo de Nazareto)

'''Tiele parolis Zaratuŝtra''': libro por ĉiu kaj neniu (Trad. de W. A. [[Verloren van Themaat]]. Enkonduko kaj notoj de Walther Linden. )