Kristalo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Maksim-bot (diskuto | kontribuoj)
AAld: + 3 ligoj
Neniu resumo de redakto
Linio 8:
Ĝenerale, [[fluido |fluidaj]] substancoj formas kristalojn, kiam ili solidiĝas. Sub idealaj kondiĉoj, la rezulto eble estas unuopa kristalo, kie ĉiuj atomoj en la solidaĵo bone sidas en la saman latiso aŭ kristala strukturo, sed ĝenerale multaj kristaloj formiĝas samtempe dum solidiĝo, kondukante al '''polikristalo'''. Ekzemple, plej multaj metaloj renkontitaj en ĉiutaga vivo estas polikristaloj.
 
Kiun kristalan strukturon la fluido formas, dependas de la kemio de la fluido kaj la fizikaj kondiĉoj, sub kiu ĝi komencas solidiĝi, inkludantaj la median premon. Vidu la artikolon sub [[fazo]] por pli da informo. La procezo de formado de kristala strukturo ofte referiĝas kiel '''kristalizado[[kristaliĝo]]'''.
 
Dum la procezo de malvarmiĝo kutime rezultas en la generado de kristala materialo, sub certaj kondiĉoj la fluido glaciiĝas en ne-kristala stato. Plej multkaze, tio ĉi implicas malvarmiĝon de la fluido tiel rapidan, ke la atomoj ne povas atingi al siaj latisaj lokoj antaŭ perdo de sia movebleco. Ne-kristala materialo, kiu ne havas daŭran ordon, nomiĝas '''amorfa''', aŭ [[vitra]]. ĜiOfte ofteoni vokiĝasĝin nomasvok [[amorfa solido|amorfa solidaĵo]], kvankam estas multaj malsamecoj inter solidaĵoj kaj vitroj: plej notinde la procezo de formado de vitroj ne liberigas [[varmo de fandado|varmon de fandado]]. Pro tiu ĉi kialo multaj sciencistoj konsideras vitrajn materialojn likvaĵoj prefere ol solidaĵoj, kvankam tiu ĉi estas debatinda temo; vidu la enskribaĵon pri [[vitro]] por pli da detaloj.
 
Kristalaj strukturoj okazas en ĉiuj klasoj de materialoj, kun ĉiuj specoj de [[kemiaj ligoj]]. Preskaŭ ĉiuj [[metaloj]] ekzistas en polikristalaj statoj; amorfaj kaj unuop-kristalaj metaloj devas esti produktitaj sinteze, ofte kun multa malfacileco. [[Jone ligitaj]] kristaloj povas formiĝi ĉe solidiĝo de saloj, aŭ de fandaj fluidoj aŭ kiam ĝi precipitiĝas de solvaĵo. [[Kovalente]] ligaj kristaloj estas ankaŭ tre oftaj, notindaj ekzemploj estas [[diamanto]], [[siliko]] kaj [[grafito]]. [[Polimeraj]] materialoj ĝenerale formas kristalajn regionojn, sed la longeco de la molekuloj kutime malebligas tutan kristaliĝon. Malfortikaj fortoj de [[Van der Waals]] povas ludi rolon je kristala strukturo; ekzemple tiu ĉi speco de ligado malfirme kuntenas la sesangul-skemajn tavolojn de [[grafito]].