Rusia malsatego de 1921: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{rn}}
[[Dosiero:Pomogi.JPG|thumb|210px|''Helpu!'', soveta [[afiŝo]] de [[1921]].]]
La '''Rusia malsatego de 1921''' komenciĝis printempe de la sama jaro kaj daŭris tra [[1922]]. Temis pri vera [[malsatego]]: oni devis decidi ĉu semi aŭ manĝi la grenojn. Dum la plej akra malsatego, helpaj organizoj disdonis [[cerealo|greno]]jn al la fervoja stabo por ke la provianto estu liverita.
Linio 8 ⟶ 7:
Rusio suferis ses kaj duonjaron je milito, antaŭ komenciĝo de la malsatego. La lastaj jaroj de la [[unua mondmilito]] en oriento estis bataloj en la [[Rusia Imperio]]. Moderna milito ĉiam elĉerpas iun ajn ekonomion, sed Rusio estis izolita de la komerco de la [[centraj potencoj]] (pli fruaj plej gravaj komercaj partneroj), sed pro fermo de la [[Dardaneloj]] eĉ de la aliancanoj, plia parto de la mondo. La finiĝo de la greneksporto komence rezultis plenajn grenrezervujojn.
 
Antaŭ la malsatego, ĉiuj partoprenantoj de [[rusia enlanda milito]] de 1918-20 - t.e. la bolŝevikoj, blankuloj, la anarĥistoj, la malfideliĝintaj nacioj - provizis sin laŭ la antikva metodo de "vivu el la provinco": ili prenis nutraĵon, kie ĝi kreskis aŭ trovis ĝin; ili donis ilin al sia armeo aŭ al la apogantoj kaj rifuzis ties cedon al la malamikoj. En la konfiskado, la bolŝevikoj estis la plej efikaj, sendube apogante al ties venko. La bolŝevika registaro rekviziciis provianton de la kamparanoj, ne aŭ apenaŭ kompensante ilin. Tio kondukis al tio, ke la kamparanoj draste reduktis la produktadon. La bolŝevikoj kredis, ke la kamparanoj penas aktive submini la militan apogon, tiel Lenin ordonis konfiski rikolton, nutraĵon de la kamparanoj, eĉ ofte rezervitajn por popra vivteno kaj semado. En 1920, ordono de Lenin fortigante emfazis la nutraĵ-konfiskon de la kamparanoj. [[Lev Trockij]] argumentis, ke tio okazis printempe de 1920; Lenin eventuale konfesis la eraron.
 
En junio de 1921, [[Miĥail Tuĥaĉevskij]], pli posta marŝalo, estis sendita al subpremo de [[ribelo de Tambov]], per armilaj aŭtoj kaj kanonoj, venegasojvenengasoj. Li ordonis ĝenerale kapton de ostaĝoj, specife la plej aĝan filon, kiu estis pafmortigita se la familio kaŝis armilojn aŭ ribelantojn. Tiu ordono estis kontraŭita ĉe la armeaj gvidantoj kaj estis nuligita post monato.
 
La ''[[American Relief Administration]]'' (Usona Helpa Administro), kiun [[Herbert Hoover]] formis por helpi la mizerantojn de la [[unua mondmilito]], ofertis asistadon al Lenin en [[1919]], kondiĉe, se ili havashavos plenan disponon je la rusia fervoja liniaro kaj liberan rajton je senpartia disdono de la nutraĵoj al ĉiuj. Lenin rifuzis tion kiel intervenon en la RusiajRusiajn internajinternajn aferojaferojn.
 
La malsatego, la [[matrosribelo de Kronstadt]], larĝaj kamparanaj ribloj kiel [[ribelo de Tambov]], kaj la fiasko de la germana [[ĝenerala striko]] konvinkis Lenin turni sian politikon en alian direkton hejme kaj alilande. Li Li dekretis pri [[Nova Ekonomia Politiko]] la [[15-an de marto]], [[1921]]. La malsatego do servis (trudis) malfermi al okcidento: Lenin alvokis helpajn organizojn por liveri helpon. Tiutempe - je feliĉo - okcidenta Eŭropo jam ne bezonosbezonis helpon kaj A.R.A. havis organizon en [[Pollando]], forigante la polan malsategon, komenciĝintan en vintro de 1919-20.
 
==La internacia helpa klopodo==
Kvankam, la bolŝevika registaro ne eldonis oficialan peton por helpo, komitato de bonkonataj personoj - sen evidenta partia ligo - organizis fari apelacion por asistenco. En julio de 1921, la verkisto [[Maksim Gorkij]] publikigis petegon al la ekstera mondo, pretendante, ke milionoj da vivoj estas minacataj pro rikolta malsukcesego. En la konferenco de [[Ĝenevo]] la 15-an de aŭgusto - organizita fare de [[Internacia Komitato de la Ruĝa Kruco]] (angla mallongigo ICCR) kaj la [[Ligo de Asocioj de Ruĝa Kruco]] - oni fondis la ''International Committee for Russian Relief (ICCR)'' (Internacia Komitato por la Rusia Helpo) kun Dr. [[Fridtjof Nansen]] kiel ties ĉefkomisiito. La ĉefa partoprenanto estis la ''American Relief Association'' de Hoover, kun aliaj asocioj kiel [[American Friends Service Committee]] kaj la [[International Save the Children Union]], kies ĉefa kontribuanto estis la brita [[Save the Children Fund]].
 
Nansen veturis al Moskvo, kie li subskribis inerkonsenton kun [[Georgij Ĉiĉerin]], sovata eksterkomerca ministro, ke ICCR havas plenan kontrolon je la helpagado. Samtempe, komenciĝis serioza kolekta kampanjo en Britio por la kontraŭmalsatega helpo. Oni aperigis tutpaĝajn anoncojn en la gazetoj, prezentis filmeton pri la malstaegamalsatega regiono, organizis lokan kolektadon. En septembro, ŝipo forlasis Londonon, liverante 600 tunojn da provianto. La unua nutra centro melfermiĝis en oktobro en [[Saratov]].
 
ICCR manaĝis la nutradon de ĉ. 10 milionoj da homoj, grandparte tra ARA, fondita de la [[usonaUsona kongresoKongreso]]. La ''International Save the Children Union'' - por komparo - manaĝis nutradon de 375.000 ĉe pinto de la helpagado. La operacio estis danĝera - pluraj helpagantoj mortis je ĥolero - kaj ne estis sen kritiko, enhavante la Londonan [[Daily Express]], kiu komence neis seriozecon de la malsatego, poste argumentis, ke la mono estus pli bone elspezinda kontraŭ malriĉeco en la Unuiĝinta Reĝlando.
 
==La post-helpa periodo==
La bolŝevikoj permesis agadon de la helporganizoj por kontinue libere disdoni nutraĵon ĝis en 1923, ĉar ili vendis grenon eksterlanden. La efiko de la afero estis, ke iliRusio ricevis nenion de la okciidentaj filantropoj. Kiam oni malkovris tiun agadon, la eksterlandaj helporganizoj rompis la helpon. Kvankam tiutempe Lenin estis jam malsana, sed la eluzo de la trofidemaj kapitalistoj estis lia kutima politiko.
 
[[François Furet]] estimis la mortintojn de la malsatego je 5 milionoj, dumladum la malsatego de [[1892]] en la imperiestra Rusio kaŭzis malsatmorton de 375.000 ĝis 400.000 homoj. Sed tiuj lastaj malsatmortoj okazis inter pacaj cirkonstancoj, sen antaŭaj militoj.
 
==Politikaj eluzoj de la malsatego==