I-karaktera radiko: Malsamoj inter versioj

Ĉe tipaj I-karakteraj radikoj[[radiko]]j la [[I-formo]] kaj la [[O-formo]] estas esence samsignifaj, t.e. la signifo de la O-formo, aŭ unu el ĝiaj signifoj[[signifo]]j, estas pli-malpli identa al la signifo de la responda I-formo, krom ke la du formoj kondutas gramatike malsame. En la plej tipaj okazoj la I-formo montras faradon[[farado]]n de ia [[ago]], kaj la O-formo estas nomo de tiu sama ago, do esence samsignifa kiel O-formo kun AD-[[sufikso]] (krom la eventuala daŭreca [[nuanco]] de [[AD]]). Estas ankaŭ malpli tipaj okazoj, en kiuj la signifo de la I-formo estas ekz. stata, senta aŭ alimaniere agosimila. Ekzemploj:

MONTR - montri kaj [[montro]] esprimas la saman agon.

RID - ridi kaj [[rido]] esprimas la saman agon.

VIV - vivi kaj [[vivo]] esprimas la saman agon.

DEMONSTR - demonstri kaj [[demonstro]] esprimas la saman agon.

DEMONSTRACI - demonstracii kaj [[demonstracio]] esprimas la saman agon (la saman kiel tiu de demonstri kaj demonstro).

ROTACI - rotacii kaj [[rotacio]] esprimas la saman agon.

AM - ami estas la ago havi certan senton[[sento]]n, [[amo]] estas tiu sento mem.

ABOMEN - abomeni estas la ago havi certan senton, [[abomeno]] estas tiu sento mem.

En multaj okazoj la O-formo de I-karaktera radiko havas, apud aga aŭ agosimila signifo, ankaŭ signifon de io ne-aga kun tre proksima rilato al la ago, ekz. [[rezulto]] aŭ alispeca [[manifestiĝo]] de la ago. Ekzemploj:

KONSTRU - konstrui estas ago, [[konstruo]] estas aŭ tiu sama ago, aŭ rezulto de tia ago, aŭ [[maniero]] en kiu tia ago okazas.

ELEKT - elekti kaj [[elekto]] estas ambaŭ agoj, sed elekto ankaŭ povas montri tion, kion oni elektas.

DIFEKT - difekti estas ago, [[difekto]] estas aŭ [[nomo]] de tiu ago, aŭ [[rezulto]] de tiu ago.

KONFUZ - konfuzi estas la ago kaŭzi certan staton[[stato]]n/senton[[sento]]n, [[konfuzo]] estas tia stato/sento (sed apenaŭ uziĝas por la ago kaŭzi tian staton).

EMBARAS - embarasi estas la ago kaŭzi certan staton, [[embaraso]] estas tia stato (sed apenaŭ uziĝas por la ago kaŭzi tian staton).

BAR - bari estas la ago meti malhelpaĵon por io, [[baro]] estas konkreta aŭ [[abstrakta afero]], kiu baras.

PROFIT - profiti estas la ago ricevi utilon[[utilo]]n aŭ gajnon[[gajno]]n de io, [[profito]] estas tia utilo aŭ gajno.

STAMP - stampi estas la ago fari markon[[marko]]n per [[stampilo]], [[stampo]] estas marko tiel farita.

VERK - verki estas la ago krei ion sciencan aŭ artan, [[verko]] estas scienca aŭ [[arta produkto]] de [[verkado]].

PAK - paki estas la ago kunligi aferojn[[afero]]jn malvaste per io ĉirkaŭanta ilin, [[pako]] estas [[aro]] de tiel kunligitaj objektoj[[objekto]]j.

Rimarku: Kiam la [[Akademio de Esperanto]] kompilis la [[Baza Radikaro Oficiala|Bazan Radikaron Oficialan]], ĝi, kontraŭ la kutimoj[[kutimo]]j en vortaroj[[vortaro]]j, ne rigardis tiajn ĉi radikojn kiel I-karakterajn, ĉar la O-formo ne povas montri la koncernan agon, sed elektis prezenti tiajn ĉi radikojn en O-finaĵa formo. Efektive tiajn ĉi radikojn oni povas egale rigardi kiel I-karakterajn aŭ O-karakterajn. Jam [[L.L. Zamenhof]] tiel parolis en [[Lingva Respondo]] pri la radiko STAMP.

MONTR - montra = servanta por montri, rilata al [[montrado]], k.s.

ROTACI - rotacia = rilata al [[rotaciado]], rotacianta, k.s.

AM - ama = rilata al amo aŭ [[amado]], amanta, k.s.

SUSPEKT - suspekta = tia, ke ĝi vekas suspekton[[suspekto]]n.

FIKS - fiksa = nemovebla (tia, kia io povas fariĝi pro [[fiksado]]).

KOMPLIK - komplika = malsimpla (tia, kia io povas fariĝi pro [[komplikado]]).

KOREKT - korekta = senerara (tia, kia io povas fariĝi pro [[korektado]]), rilata al korektado, korektanta, k.s.