Inuitoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
forigi informojn pri jupikoj, por ke ĉi tiu artikolo temu pri inuitoj
Linio 14:
'''Inuitoj''' (inuite, ''Inuk'' (sg.), ''Inuit'' (pl.)), indiĝena popolo de [[Siberio]], [[Alasko]], nordaj partoj de [[Kanado]] ([[Jukonio]], [[Nordokcidentaj Teritorioj|N.O.T.]], [[Nunavuto]], kaj norda [[Kebekio]]), kaj [[Gronlando]].
 
La inuitoj (kun la [[jupikoj]]) estas la idoj de la lasta grupo (la ''Sivullirmiut'', "unuaj homoj") kiu venis trans la [[Beringa Markolo]] de [[Azio]] al [[Nordameriko]], antaŭ proksimume 10 000 jaroj. Ilia parenceco kun [[indianoj]] estas malproksimega, kaj ili ne estas konsiderataj indiana etno. Ili parolas la [[inuita lingvo|inuitan lingvon]].
 
En Kanado kelkaj inuitoj ne volas esti nomata per la [[algonkina lingvaro|algonkina]] vorto "eskimo"; ili preferas la proprajn vortojn "inuit" kaj "inuk".
 
*La inuitoj konsistas el la ''Inupiat'' de norda Alasko kaj orienta Siberio kun la ''Inuit'' de Kanado kaj de Gronlando (~152 000, el kiuj 2 000 en Siberio, 50 000 en Alasko, 45 000 en Kanado kaj 55 000 en Gronlando).
La inuitoj kaj jupikoj (kune nomataj [[eskimoj]]) apartigas sin en du ĉefaj grupoj:
 
*la [[jupikoj]] de sudokcidenta Alasko, la Aleutoj kaj la Ĉukĉi-Duoninsulo de Siberio (~25 000 en Alasko kaj 1 300 en Siberio);
*la ''Inupiat'' de norda Alasko kaj orienta Siberio kun la ''Inuit'' de Kanado kaj de Gronlando (~152 000, el kiuj 2 000 en Siberio, 50 000 en Alasko, 45 000 en Kanado kaj 55 000 en Gronlando).
 
Inuitoj plejparte vivgajnis je markulturo, de fiŝoj, balenoj, kaj aliaj marmamuloj. Tradiciaj metioj inkluzivas peltojn kaj bidarton.