Anaforo (lingvoscienco): Malsamoj inter versioj

En [[lingvistiko]], '''anaforo''' estas okazaĵo de esprimo aludanta aŭ signanta jaman esprimon. Ĝenerale, anaforaj esprimoj estas [[pro-formo]]j, iaj [[deikso]]j aŭ simple [[elipso]]j.

Kontraste, aludoaludi alaŭ signi ankoraŭ venontavenontan esprimoesprimon nomiĝas [[kataforo]], dum aludoaludi alaŭ signi la memameman esprimoesprimon estas [[sinaludo]] aŭ sinsignado. Anaforoj, kataforoj, kaj sinaludoj ĉiuj estas la tri specoj de [[endoforo]]j, t.e. aludojaludado alaŭ iosignado ion en la sama teksto mem. Aludoj aludantaj kaj signoj signantaj ion en la reala mondo kaj ne en la parolo de la parolanto estas ne-endoforaj; ili nomiĝas [[ekzoforo]]j.

:(1) ''La simio prenis la bananon kaj ĝin manĝis.'' La vorto ''ĝi'' funkcias anafore, ĉarĝi aludassignas jame menciitan bananon.

:(2) ''Lidia iris hejmen, ĉar ŝi sentis sin malsana.'' La vorto ''ŝi'' funkcias anafore, ĉar ĝi aludassignas jame meniciitan Lidion.

:(3) ''Por ĝin manĝi, la simio devis unue perlabori la bananon.'' La vorto ''ĝi'' funkcias katafore, ĉar ĝi aludassignas ankoraj menciotan bananon.

:(4) ''Kio estas tio?'' La vorto ''tio'' funkcias ekzofore, se ĝi aludassignas objekton en la ĉikaŭejo.

Laŭ pli strikta difino, anaforo temas nur pri aludo aŭ signo al antaŭa diraĵo aŭ frazo.

La termino ''anaforo'' uzatas en [[generativa gramatiko]] por aludinomi ''[[refleksiva pronomo|refleksivajn pronomojn]]'' kaj ''[[reciproka pronomo|reciprokajn pronomojn]]'' kaj similajn esprimojn en la diversaj lingvoj. Tiasence anaforoj devas havi rigore lokajn aludatajn esprimojn, ĉar ili ricevas sian aludeconsignivon el la loka sintaksa operacio (aŭ interpreta regulo) konata kiel ''fiksado'' ([[Angla lingvo|en:]]''[[binding (linguistics)|binding]]'').

''Anafora resolucio'' signifas klarigon pri tio, al kio aludasrilatas anaforo, kaj ofte necesas kiam oni prenas frazon el ties [[konteksto]]. Ekz: