Ĝiaĝing
La Imperiestro Ĝiaĝing (ĉine: 嘉靖; piĝine: Jiājng; Wade-Giles: Chia-ching; 16-an de septembro 1507 - 23-an de januaro 1567) estis la 12-a imperiestro de la Ming-dinastio kiu regis de 1521 ĝis 1567. Naskita kiel Ĵu Huokong, li estis la la kuzo de iama imperiestro Ĵengde. Lia patro, Ĵu Joujuan (1476-1519), la Princo de Xing, estis la kvara filo de la Ĉenghua Imperiestro (ĉ. 1465-1487) kaj la plej aĝa filo de tri filoj naskitaj de la imperiestro-konkubino, Ŝao. La regna nomo de la imperiestro Ĝiaĝing,signifas "admirinda trankvileco"
| Ĝiaĝing | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| 朱厚熜 | |||||
| Naskiĝo | 16-an de septembro 1507 en Zhongxiang | ||||
| Morto | 23-an de januaro 1567 (59-jaraĝa) en Pekino | ||||
| Mortis pro | hommortigo vd | ||||
| Mortis per | Chinese alchemical elixir poisoning vd | ||||
| Tombo | Ming-dinastiaj tomboj vd | ||||
| Ŝtataneco | Dinastio Ming vd | ||||
| Familio | |||||
| Dinastio | Dinastio Ming vd | ||||
| Patro | Zhu Youyuan vd | ||||
| Patrino | Empress Cixiaoxian vd | ||||
| Gefratoj | Zhu Houxi • Princess Yongchun • Princess Yongfu • Princess Shanhua • Princess Changning vd | ||||
| Edz(in)o | Empress Xiaojiesu • Empress Zhang • Empress Xiaoke • Empress Xiaolie • Consort Duan • Wang Ningpin • Q8250509 vd | ||||
| Infanoj | Longqing Emperor • Zhu Zaiji • Zhu Zaihe • Zhu Zaizhen • Prince Shang of Ying • Prince Qihuai • Zhu Zaikui • Prince Junsi • Princess Guishan • Princess Chang'an • Princess Ning'an • Princess Sirou • Q11094586 vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | reganto vd | ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Kutimo diktis, ke imperiestro, kiu ne estis tuja posteulo de la antaŭa, estu adoptita de la antaŭa, por konservi seninterrompan linion. Tia postmorta adopto de Zhu Houcong de la Hongzhi-Imperiestro estis proponita, sed li rezistis, preferante anstataŭe, ke sia patro estu deklarita imperiestro postmorte. Ĉi tiu konflikto estas konata kiel la "Diskutaado de Grandaj Ritaj". La imperiestro venkis kaj centoj da liaj kontraŭuloj estis ekzilitaj, skurĝitaj en la imperia kortumo (廷杖), aŭ ekzekutitaj. Inter la ekzilito estis la poeto Jang Ŝen.
Oni sciis, ke la imperiestro Ĝiaĝing estas inteligenta kaj efika; dum poste li strikis, kaj elektis ne partopreni iujn ŝtatajn kunvenojn, li ne neglektis la dokumentarojn kaj aliajn registarajn aferojn. La imperiestro ankaŭ estis konata kiel kruela kaj memgrandiga imperiestro kaj li ankaŭ elektis resti ekster la Malpermesita Urbo en Pekino por povi vivi izolite. Ignorante ŝtatajn aferojn, la imperiestro fidis je Ĵang Cong kaj Jan Song por pritrakti aferojn de la ŝtato. Post iom da tempo. La imperiestro ankaŭ forlasis la praktikon vidi siajn ministrojn entute ekde 1539, kaj dum preskaŭ 25 jaroj rifuzis doni oficialajn rendevuojn, elektante anstataŭe elsendi siajn dezirojn per eŭnukoj kaj oficiroj. Nur Jan Song, kelkaj eŭnukoj kaj taoismaj pastroj iam vidis la imperiestron. Ĉi tio poste kaŭzis korupton sur ĉiuj niveloj de la Ming-registaro. Tamen, la imperiestro estis inteligenta kaj sukcesis regi la kortegon.
La Ming-dinastio ĝuis longan pacon, sed en 1542 la mongola ĉefo Altan-Ĥano komencis ĉikani Ĉinion ĉe la norda limo. En 1550 li eĉ atingis la antaŭurbojn de Pekino. Poste la Ming-registaro pacigis lin donante specialajn komercajn rajtojn. La Ming-registaro ankaŭ devis trakti piratojn kiuj atakis la sudorientan marbordon. Ekde 1550, Pekino pligrandiĝis per la aldono de la ekstera urbo.
La plej mortiga tertremo de ĉiuj tempoj, la Tertremo en Ŝenŝjio de 1556, kiu mortigis pli ol 800.000 homojn, okazis dum la regado de la imperiestro Ĝiaĝing.
Post 45 jaroj sur la trono (la dua plej longa regado en la dinastio Ming), la imperiestro Ĝiaĝing mortis en 1567, eble pro trodozo de hidrargo ĉina veneniga eliksiro, kaj lin sukcedis sia filo, la imperiestro Longqing. Kvankam lia longa regado donis al la dinastio epokon de stabileco, la neglekto de la oficialaj devoj de la imperiestro Ĝiaĝing rezultigis la malkreskon de la dinastio fine de la 16-a jarcento. Lia stilo de regado, aŭ la manko de ĝi, estis imitita de lia nepo poste en la jarcento.