Žiar nad Hronom
Žiar nad Hronom, hungare Garamszentkereszt, germane Heiligenkreuz an der Gran estas urbo en Slovakio, en Regiono Banská Bystrica, en Distrikto Žiar nad Hronom, kies distriktejo estas. La slovaka nomo dum la historio estis Hronský Svätý Kríž, la hungara Barsszentkereszt.
| Žiar nad Hronom (Svätý Kríž nad Hronom) | ||
| hungare: Garamszentkereszt, germane: Heiligenkreuz an der Gran | ||
| Urbo | ||
 Malnova preĝejo en Žiar nad Hronom
| ||
|
||
| Oficiala nomo: Žiar nad Hronom | ||
| Lando |  Slovakio
| |
|---|---|---|
| Regiono | Regiono Banská Bystrica | |
| Distrikto | Distrikto Žiar nad Hronom | |
| Historia regiono | Supra Hungarujo | |
| Parto de | Tekov | |
| Parto(j) | Šášovské Podhradie | |
| Riveroj | Hron, Lutilský potok | |
| Situo | Žiar nad Hronom | |
| - alteco | 226 m s. m. | |
| - koordinatoj | 48° 35′ 03″ N 18° 51′ 39″ O / 48.58417 °N, 18.86083 °O (mapo) | |
| Areo | 39,062085 km² (3 906,2085 ha) | |
| Loĝantaro | 19 306 (01.01.2010) | |
| Unua skribmencio | 1075 | |
| Primatoro | Mgr. Ivan Černaj (NEKA) | |
| Horzono | MET (UTC+1) | |
| - somera tempo | MET (UTC+2) | |
| Poŝtkodo | 965 01 | |
| Telefona antaŭkodo | +421-45 | |
| Aŭtokodoj | ZH | |
| NUTS | 516589 | |
  Situo enkadre de Slovakio
| ||
 Situo enkadre de Regiono Banská Bystrica
| ||
 Vikimedia Komunejo: Žiar nad Hronom
| ||
| Retpaĝo: www.ziar.sk | ||
 Portalo pri Slovakio
| ||
Situo redakti
La urbo situas en valo, laŭ rivero Hron, laŭ la ĉefvojo Bratislavo-Zvolen, laŭ fervojo Levice-Zvolen. Kremnica troviĝas 15 km.
Historio redakti
La komunumo estis loĝata dum la bronzepoko kaj ferepoko, poste keltoj kaj slavoj alvenis. La unua mencio skribe okazis en 1075, Géza la 1-a donacis la bienojn al abatejo tiutempe fondita. Apude setlejo formiĝis, kiu aperis en dokumento en formo Cristur en 1237, la loĝantoj iĝis nobeloj en 1246 danke tion al ĉefepiskopo de Esztergom. La fortikaĵo menciiĝis unue en 1253, kiu dum la historio apartenis al la reĝo aŭ al la ĉefepiskopo. Lastfoje en 1677 Emeriko Thököly okupis ĝin kaj tuj malkonstruis. La husanoj firmigis la abatejon en la 15-a jarcento, kiun la ĉefepiskopo trakonstruis burgo, poste ripozejo ekde 1631. Thököly malvenkis en 1678 de aŭstra-hungara-franca-pola armeo. Francisko Rákóczi la 2-a havis la regionon inter 1703-1708. En 1875 la komunumo iĝis distriktejo. En 1910 en la komunumo loĝis 1507 da loĝantoj (1323 slovakoj, 127 hungaroj). Ĝis Traktato de Trianon ĝi apartenis al Hungario, al Bars, en distrikto de Garamszentkereszt, kies distriktejo estis. Poste ĝi apartenis al Ĉeĥoslovakio, ekde 1993 al Slovakio. Post la 2-a mondmilito multe da hungaroj estis deportitaj al Sudetoj. La restaĵo iĝis senrajta laŭ Dekretoj de Beneš. En la socialismo la aspekto iĝis industria urbo, la fabriko pri aluminio ekproduktis ekde 1955. Konstruiĝis multe da altaj loĝdomoj. La fortikaĵa regioneto, iama vilaĝo Šášovské Podhradie aliĝis al la urbo.
Vidindaĵoj redakti
Famuloj redakti
- en la iama Garamszentkereszt naskiĝis:
- en la iama Garamszentkereszt mortis:
- hungara episkopo Károly Rimely
Partneraj urboj redakti
