Aŭtono (luno)
|
Por samtitola artikolo vidu la paĝon Aŭtono. |
Aŭtono estas neregula satelito de Jupitero, kiu havas retrogradan orbiton.
| Aŭtono | |
| Natura satelito de Jupitero (XXVIII) | |
 | |
| satelito de Jupitero • neregula satelito | |
|---|---|
| Oficiala nomo | Jupitero XXVIII[1] |
| Aliaj nomoj | S/2001 J 1 |
| Nomita laŭ | Aŭtonoo vd |
| Malkovro | |
| Malkovrintoj | Scott S. Sheppard David C. Jewitt Jan Kleyna[1] |
| Dato de malkovro | 10-a de decembro 2001[1] |
| Loko de malkovro | Mauna Kea[1] |
| Orbitaj ecoj | |
| Granda duonakso | 24 046 000 km |
| Discentreco | 0,3168 |
| Klinangulo | 152,416° (rilate al la ekliptiko) |
| Periodo | 760,95 tagoj |
| Fizikaj ecoj | |
| Diametro | 4 km (averaĝe)[2] |
| Maso - Denso |
~9 × 1013 kg ~2,6 × 103 kg/m3[2] (hipoteze) |
| Atmosferaj kaj surfacaj ecoj | |
| Surfaca temperaturo | ? |
| Albedo Geometria albedo |
~0,04[2] (hipoteze) 0,04 vd |
| Observaj ecoj | |
| Videbla magnitudo | 22[2] |
Malkovro redakti
Ĝin malkovris Scott S. Sheppard, David C. Jewitt de la Universitato de Havajo, kaj Jan Kleyna de la Universitato de Kembriĝo, post observoj inter la 11-a de decembro 2001 kaj la 12-a de marto 2002 per teleskopoj de Mauna Kea.
Ili anoncis la 16-an de majo 2002 la malkovron de dekunu lunoj[3], la unua estis Aŭtono, kiu tiam ricevis la maldaŭran nomon S/2001 J 1 (unua jupitera luno malkovrita en 2001)
Ĝiaj grando kaj maso (4 km kaj 9 × 1013 kg) estas proksimume kalkulitaj laŭ ĝia videbla magnitudo, 22; hipotezinte ke ĝiaj denso kaj albedo estus 2,6 × 103 kg/m3 kaj 0,04.
Nomo redakti
La 8-an de aŭgusto 2003, IAU aprobis[4] por ĝi la nomon Aŭtono[5]. En la la helena mitologio, Aŭtono (greke: Αὐτονόη) en la helena mitologio, estis la filo de Kadmo kaj Harmonia kaj la fratino de Semela.
Orbito redakti
Aŭtono estas ano de la pazifaa grupo, grupo da retrogradaj lunoj kies orbitoj havas grandajn duonaksojn inter 22 800 000 kaj 24 100 000 km, klinangulojn inter 144,5° kaj 158,3° rilate al la Jupitera ekvatoro kaj dicentrecojn inter 0,25 kaj 0,43.
-
Diagramo montranta la orbitojn de la neregulaj jupiteraj satelitoj. La pazifaa grupo estas videbla en centro-malalto. -
Diagramo montranta la orbitajn inklinaciojn de la lunoj de la pazifaa grupo en funkcio de la granda duonakso.
Notoj kaj referencoj redakti
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Paĝaro pri planeda nomenklaturo ĉe la retejo de la usona geologia agentejo USGS (angle)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3
Gvido pri la jupiteraj satelitoj
Jovian Satellite Fact Sheet (Datumoj pri la jupiteraj satelitoj)
Planetary Satellite Physical Parameters (angle) - ↑ IAUC 7900: Sats OF JUPITER; XTE J0929-314; C/2002 C1 (angle)
- ↑ IAUC 8177: Sats OF (22); Sats OF JUPITER, SATURN, URANUS Nomoj de lunoj (angle)
- ↑ Angle, ĝi ricevis la nomon de Autonoe, laŭ regulo kiu volas, ke la nomo de retrogradaj lunoj finiĝu per "e" (tio, kiu estas neebla en esperanto)
Eksteraj ligiloj redakti
- pole Aŭtono, el "Księżyce planet Układu Słonecznego" Arkivigite je 2009-05-03 per la retarkivo Wayback Machine
- angle Aŭtono (angla versio) Arkivigite je 2010-05-21 per la retarkivo Wayback Machine
- france La dekunu novaj jupiteraj satelitoj S/2001 J1 al J 11, el la paĝaro de Jean-Michel
- germane La pazifaa grupo (el "Projekto Luno")