Abuzar Ajdamirov
Abuzar AJDAMIROV (ruse Абузар Абдулхакимович Айдамиров; 29 oktobro 1929 (laŭ malnovaj fontoj: 1933) — 27 majo 2005) estis soveta kaj ĉeĉena verkisto kaj poeto, dumviva klasikaĵo de ĉeĉena literaturo. Popola verkisto de Ĉeĉena-Inguŝa ASSR (1977), prezidanto de Unio de Verkistoj de Ĉeĉenio (2004—2005).
| Abuzar Ajdamirov | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | 29-an de oktobro 1933 en Meskety | ||||
| Morto | 27-an de majo 2005 (71-jaraĝa) en Meskety | ||||
| Lingvoj | rusa • ĉeĉena vd | ||||
| Ŝtataneco | Sovetunio • Rusio vd | ||||
| Alma mater | Chechen State Pedagogical Institute vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | poeto • verkisto • prozisto • poemo vd | ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Biografio redakti
Dum la jaroj de Deportado de Ĉeĉenoj kaj Inguŝoj|deportado li laboris kiel librotenisto en kampa skipo, bibliotekisto de lernejo kaj subdirektoro de ŝtata bieno. Post la restarigo de la Ĉeĉena-Inguŝa ASSR, li revenis al sia patrujo[1].
En 1957-1987 li laboris kiel instruisto pri la ĉeĉena lingvo kaj literaturo en sia naskiĝa vilaĝo. En 1963 li studentiĝis ĉe la historia kaj filologia fakultato de la Ĉeĉena-Inguŝa Pedagogia Instituto. En 1964 li estis akceptita en la Unio de Verkistoj de Sovetunio. En 1967-1969 li studis ĉe la Altaj Literaturaj Kursoj ĉe Unio de Verkistoj de Sovetunio. En 1969-1989 li estis membro de la estraro de la Unio de Verkistoj de la Ĉeĉena-Inguŝa ASSR. Dum multaj jaroj da instruado li estis premiita kun registaraj premioj[1].
Dum 30 jaroj li estis deputito en Distrikta Konsilio de Nozhai-Yurt. En 1989-1993 li estis deputito de la Supera Konsilio de RSFSR. En 2004, ĉe la unua kongreso de Unio de Verkistoj de Ĉeĉenia Respubliko, li estis elektita prezidanto de organizo[1].
Kreemo redakti
.jpg)
.jpg)
La unua rakonto pri Abuzar Aydamirov estis publikigita en 1957. Kanto verkita de Aydamirov en la 1970-aj jaroj estis poste uzata kiel la himno de la Ĉeĉena Respubliko de Iĉkerio. Aydamirov mem parolis sufiĉe kritike pri la reĝimo de Iĉkerio.
Aydamirov estas la aŭtoro de la historia trilogio de la kaŭkazaj militoj de la 19a jarcento: «Longaj Noktoj», «Fulmo en la Montoj» kaj «Ŝtormo». Romanoj estas tradukitaj al la araba, turka, franca kaj aliaj eŭropaj lingvoj.
La plej signifa verko de Aydamirov estas konsiderita la unua romano de la trilogio - «Longaj Noktoj». La laboro kuŝis dek jarojn en la skribotablo pro la fakto, ke li rifuzis fari ŝanĝojn konforme al la instrukcioj de la regiona komitato de CPSU. La romano estis eldonita en 1972 kaj estis delonge sub neskribita malpermeso. Ĝi estis tradukita en la rusan nur en 1996, kaj en 1998 aperis en la araba.
Premioj kaj titoloj redakti
- Ordeno de Laborista Ruĝa Standardo (17/06/1981);
- Ordeno pri Amikeco de Popoloj (15/08/1991)[2];
- Popola verkisto de Ĉeĉenio-Inguŝio (1977);
- «Bonega studento de la formado de Sovetunio» (1985);
- Honora Profesoro de Ĉeĉena Ŝtata Universitato (1993);
- Honora Akademiulo de Akademio de Sciencoj de Ĉeĉenia Respubliko (1993);
- «Ekscelenco en Edukado de la RSFSR» (1997);
- «Nacia Majstro de Ĉeĉenia Respubliko».
La memoro redakti
- En 2006 estis fondita Aydamirov Literatura kaj Memoriala Muzeo[3].
- En 2008 la nomo de Aydamirov estis atribuita al unu el la stratoj de Grozno[4].
- La stratoj de Aydamirov estas en la vilaĝoj Tolstoj-Jurt[5], Iŝĥoj-Jurt[6], Dĵalka[7] kaj pluraj aliaj.
- La 30-an de oktobro 2013 okaze de la 80a datreveno de la naskiĝo de Aydamirov, lia nomo estis donita al la Nacia Biblioteko de Ĉeĉenia Respubliko[8].
- En novembro de 2018 busto de Abuzar Aydamirov estis instalita sur la Verkistoj-Stratoj de la kultura kaj historia komplekso «Kirila Korto»[9].
Bibliografio redakti
- «Долгие ночи». М. «Аграф», 1996, 592 с.[10].
- Собрание сочинений в 6 томах. - Грозный, 2005.
- Вайн амалш. - Грозный : Кн. изд., 2003. - 87 с.
- По горным дорогам (на чеченском языке). - Грозный: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1975. - 170 с.
- Один день судьбы: повести на чеч. яз. Грозный : Книга, 1993. - 330 с.
- Сердце матери : Повести, рассказы, стихи на чеч. языке. - Грозный : Чечено-Ингушское книжное издательство, 1985. - 384 с.
Literaturo redakti
- Муса Гешаев. Знаменитые чеченцы. — М.: Мусаиздат, 2006. — Т. 4. — С. 92-125. — 708 с. — 2000 экз.
Referencoj redakti
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Абузар Айдамиров. checheninfo.ru (2013-08-28). Arkivita el la originalo je 2019-05-18. Alirita 2017-11-16.
- ↑ «Ведомости Съезда народных депутатов СССР и Верховного Совета СССР», № 34, 1991 год, ст. 976
- ↑ На пути увековечения памяти А.Айдамирова. Arkivita el la originalo je 2014-08-26. Alirita 2020-04-19.
- ↑ Улица им. Б. Хмельницкого переименована в улицу имени Абузара Айдамирова. Arkivita el la originalo je 2017-11-14. Alirita 2020-04-19.
- ↑ Почтовый индекс улица Айдамирова, с. Толстой-Юрт. index.kodifikant.ru. Alirita 2017-11-16.
- ↑ Улица Айдамирова на карте Ишхой-Юрта. mapbase.ru. Arkivita el la originalo je 2019-12-08. Alirita 2017-11-16.
- ↑ Айдамирова улица в селе Джалка на карте. mapkarta.ru. Alirita 2017-11-16.
- ↑ Национальной библиотеке ЧР присвоено имя А. Айдамирова. Arkivita el la originalo je 2014-07-29. Alirita 2020-04-19.
- ↑ Бюст памятник Абузар Айдамирову
- ↑ Книга Долгие ночи
Ligiloj redakti
- Заурбек Хамидов (2005-06-08) На смерть народного писателя. web.archive.org. Arkivita el la originalo je 2007-02-13. Alirita 2017-11-16.
Arkivigite je 2007-02-13 per la retarkivo Wayback Machine
- Абузар Айдамиров. checheninfo.ru (2013-08-28). Arkivita el la originalo je 2019-05-18. Alirita 2017-11-16.
- Нунуев С.-Х. М. (2012-11-14). Абузар Айдамиров. Духовный лидер эпохи. nohchalla.com. Alirita 2017-11-16.