Auloso
Auloso [1] (malnovgreke: αὐλός) estas unu-tuba aŭ du-tuba blovinstrumento uzita en antikva Grekujo. Auloso plejofte estas farita el kanoj, ostoj, eburo kaj kelkfoje el diversaj metaloj kiel kupro kaj bronzo. La tipa auloso havis kvin truojn, kun alia (kalkulante de la buŝotruo) situanta ĉe la fundo de la fluto, kaj destinita al la dikfingro. La truo povus kliniĝi iom dekstren aŭ maldekstren, depende de la pozicio de la tubo rilate al ties partnero. [2] plej malnovaj aulosaj flutoj estis trovitaj en Kujlada, Tesalio, kaj datrilatas al la Neolitika periodo (ĉirkaŭ 5000 a.K.). La trovitaj iloj estis elhakitaj el ostoj, kaj havas po kvin truojn por tubo.
Aristokseno, disĉiplo de Aristotelo, priskribis kvin grandecojn de Auloso: pediko (auloso de infanoj), partenio (auloso de sinjorinoj) kitharistrio (auloso por akompani Citron (Kithara)), talio (auloso kun profunda sono) kaj hipertalio (auloso kun tre profunda sono). [3]
En antikva Grekujo redakti
Laŭ Platono en sia teksto "La Festo ", Auloso havas grandan potencon sur la aŭskultantaro. Aristotelo nomas Auloso kiel "orgianta", signifante ke ĝi kondukas al religia furiozado, kaj estas regule menciita kiel asociita kun la kulto de Dionizo, liaj sociaj maldecaj kaj ekstazaj ritoj. Longinus en sia eseo "Pri la Sublimo" skribas, ke la sono de la fluto frenezigas siajn aŭskultantojn, igante iliajn piedojn stamfi laŭ la ritmo. La sperta eol-ludanto povas provizi ĉion petatan; li povas mildigi doloron, pliigi ĝojon, ekbruligi la amanton kaj altigi la kredanton. [4]
Utiloj redakti
La auloso ludis gravan rolon en ĉiuj ĉefaj agadoj en Ateno, la urbo, kie arto disvolviĝis ĝis sia plej alta nivelo, ĉe diversaj festivaloj en la urbo, ĉe oferaj ritoj, sur ĉiu batalŝipo, ĉe simpozioj kaj eĉ ĉe nuptoj kaj entombigoj. Sed kvankam ĝi estis tiel ofta, la auloso ankaŭ renkontis grandan opozicion de la urbaj aŭtoritatoj - de la patrono ĝis la ĉefaj intelektuloj - kaj tiel al atenaj civitanoj oni malpermesis ludi en ĝi. Ludi per auloso signifas bloki la buŝon, eble la plej gravan organon por la homo en la antikva Grekio kaj tiel okazis, ke la plej multaj aulos-muzikistoj en Ateno estis fremduloj aŭ sklavoj. [5] Krome, la auloso estis centra parto de la ditirambo - la parola kanto honore al la dio Dionizo, en kiu la koruso dancus en rondoj por akompani la auloson.
La auloso en arto redakti
La auloso troveblas sur urnoj kaj tasoj de la 5-a jarcento a.K. Estas fama bildo de aulos-ludanto sur kilikso de 490 a.K., prezentante scenon de simpozio - viro kuŝanta komforte dum knabo ludas fluton al sia honoro.
En mitologio redakti
Estas kutime atribui la inventon de la auloso al tiuj de Atena. La mito rakontas, ke Ateno inventis la auloson kaj ludis ĝin en la dia festeno, sed vidinte sian reflekton en la akvo, ŝi pensis, ke ludi ĝin distordas ŝian vizaĝon kaj forĵetis ĝin. La auloso estis trovita de la satiristo Marsiaso, kiu lernis ludi ĝin per tia talento, ke li invitis Apolonon, la dio de la muziko kaj arto, al muzika konkurso. Post kiam ne eblis determini kiu ludis plej bone, Apolono ordonis, ke ili ludu siajn instrumentojn renverse. Apolono turnis sian harpon kaj ludis sukcese, kion Marsiaso ne povis fari, kaj tial li perdis. Ĉar li kuraĝis konkurenci kun Dio, Apolono ligis lin kaj senvestigis lin de sia haŭto dum li estas viva.
La mito reflektas la atenan vidon de auloso fare de Dionizo kaj kitara de Apolono - auloso estas asociita de la grekoj kun la filozofia, emocia kaj socia flankoj de Dionizo, la vino, ciklo kaj fekundeco en naturo, kaj estis vaste uzata en adorado. Same kiel Dionizo rekte kontrastas al la dio Apolono, la suna dio, profetaĵo, muziko kaj arto, same Auloso, kiu estas identigita kun Dionizo, kontraste al la kitara, kiun uzas la dio Apolono.
La kitara estis perceptita kiel ilo, kiu reprezentis ordon kaj komprenon, dum la auloso estis perceptita kiel instinkta kaj sorĉilo, kiu rompas la barilon de la deziro per siaj sonoj kaj minacas renversi ĝin en la peko de hibriso.
Piednotoj redakti
- ↑ foje nomata Auliso
- ↑ M. L. West. Ancient Greek Music (Oxford: Clarendon), p. 86
- ↑ M. L. West. Ancient Greek Music (Oxford : Clarendon . 1992), pp. 89-90.
- ↑ M. L. West. Ancient Greek Music (Oxford : Clarendon . 1992), p. 106-106.
- ↑ Simon G, Robin O. Performance culture and Athenian democracy (Cambridge University Press,1999), p. 86.,