Biófilo Panclasta
Vicente Rojas Lizcano (naskiĝis la 26-a de oktobro 1879 - mortis la 1-a de marto 1943), pli konata kiel Biófilo Panclasta, estis kolombia verkisto, politika aktivulo kaj anarkiisto. En 1904, li ekuzis la pseŭdonimon, per kiu li fariĝos konata: Biófilo (βίο + φίλος - "amanto de la vivo"), kaj Panclasta (παγ + κλάστα - "malamiko de ĉiuj"). Li komencis siajn revoluciajn agadojn kiam li forlasis siajn studojn en 1899, forirante al Venezuelo por partopreni la Liberalan Restarigan Revolucion kun la armeo de Cipriano Castro. Li havis siajn unuajn kontaktojn kun anarkiisma ideologio en 1906, en Bonaero, Argentino. Ekde tiam, li adoptis la anarkiisman ideologion, kaj dum sia tuta vivo li estis en pli ol kvindek landoj propagandantaj anarkiismajn idealojn kaj partoprenante laboristajn kaj sindikatajn manifestaciojn, en kiuj li havis kontakton kun gravuloj kiel Petro Kropotkin, Maksim Gorkij kaj Lenin.
| Biófilo Panclasta | |
|---|---|
 Portreto de Biófilo Panclasta en 1940 | |
| Persona informo | |
| Naskonomo | Vicente Rojas Lizcano |
| Aliaj nomoj | Biofilo Panclasta |
| Naskiĝo | 26-a de oktobro 1879 en Chinácota,  Kolombio
|
| Morto | 1-a de marto 1943 en Pamplona, Kolombio
|
| Lingvoj | hispana |
| Nacieco | Kolombiano |
| Etno | Mestizo |
| Ŝtataneco | Kolombio |
Subskribo  | |
| Okupo | |
| Okupo | Verkisto, anarkiisma aktivulo |
| Aktivaj jaroj | 1899-1943 |
| Verkoj | Q124285384 |
En la lastaj jaroj de sia vivo, li edziĝis al Julia Ruiz, konata divenistino kiu laboris en Bogoto. Biófilo komencis dediĉi sian liberan tempon al verkado de gazetoj kaj koncedado de intervjuoj. Li mortis la 1-a de marto 1943, en la aĝo de 63, viktimo de korinfarkto.[1]
Biografio redakti
Biófilo estis filo de Bernardo Rojas kaj Simona Lizcano, komencis siajn studojn en Pamplono, urbo proksima al Chinácota. De 1897 ĝis 1898, li enskribiĝis en Escuela de Bucaramanga Arkivigite je 2020-08-14 per la retarkivo Wayback Machine, el kiu li estis forpelita pro eldonado de malgranda gazeto, kie li manifestiĝis kontraŭ la reelekto de tiama prezidanto Miguel Antonio Caro.[2][1]
En 1899, Biófilo forlasis siajn studojn kaj vojaĝis al Venezuelo, kie kune kun Eleazar López Contreras li fondis la unuan Publikan Lernejon en la urbo Capacho Nuevo, ĉefurbo de la municipo Independencia, en Táchira. En la sama jaro, li aliĝis al la armeo de Cipriano Castro meze de la Liberala Restariga Revolucio, kiu celis renverson de tiama prezidanto Ignacio Andrade. Baldaŭ Biófilo komencis vojaĝi tra Venezuelo en la kompanio de aliaj revoluciaj grupoj, kiuj vagis tra la urboj Trujillo, Portuguesa, Cojedes kaj Karabobo. Li alvenis al la urbo Valencio en januaro de 1900. En novembro de 1904, li alvenis en la Kolombia urbo Barankilo kiel kolonelo en la armeo de Cipriano Castro, kie li ofertis subtenon al kolombiaj fortoj kontraŭ panamaj separistoj subtenataj de Usono.[1]
Unuaj kontaktoj kun anarkiismo redakti
En 1906, li vojaĝis al Bonaero, Argentino, kie li havis siajn unuajn kontaktojn kun socialismo kaj anarkiismo, partoprenante kunvenojn kaj verkadon en specialaj gazetoj. En la sama jaro, li foriris al Eŭropo kiel delegito de la Federación Obrera Regional Argentina (FORA) al kongreso de laboristoj en Amsterdamo, Nederlando. Inter 1906 kaj 1908, li ankaŭ vojaĝis al aliaj eŭropaj landoj, inkluzive Francion, Italion, Svislandon, Anglion, Belgion kaj fine Hispanion, de kie li estis ekstradiciita en 1908.[1]
Revolucia agado en Kolombio redakti
Post ekstradicio laŭ peto de kolombia prezidanto Rafael Reyes, Biófilo alvenis en Puerto Kolombio kun planoj iri al Bogoto, tamen li decidis rifuĝi en Panamo, kie li denove estis ekstradita laŭ peto de Reyes. Li estis arestita kaj transdonita al la kolombiaj aŭtoritatoj. Unue li restis malliberigita en Kartageno (1909) kaj poste translokiĝis al Barankilo (1910) kaj fine al Bogoto (1911). Iuj kolombiaj gazetoj, kiel Maquetas, petis la mortpunon por Biófilo, ĉar li konsideris ĝin danĝero por publika ordo.[1]
Reveno al Venezuelo redakti
Biófilo revenis al la venezuela urbo Valencio en 1914. Tie, li estis arestita pro parolado en publika placo laŭdante la francan nacion, tagojn post la komenco de la unua mondmilito. Fakte, li estis arestita laŭ ordono de homoj lojalaj al prezidanto Juan Vicente Gómez, kiu sukcesis post Cipriano Castro, amiko de Panclasta, post puĉo. Dum sep jaroj li estis malliberigita, kaj Biofilio trapasis multan laboron, suferon kaj malsaton. Li dividis siajn jarojn en malliberejo kun pluraj venezuelaj politikaj kaptitoj, multaj el kiuj mortis en tiu malliberejo. En 1921, sub la instruado de rektoro nomumita de la nove nomumita reganto de la ŝtato Karabobo José Antonio Baldó, Biófilo estis transdonita al Kastelo Sankta Filipo, kie li estis traktita kun la homaro kaj liberigita kelkajn monatojn poste.[3]
Revolucia agado redakti
En 1923, du jarojn post liberiĝo de malliberejo en Valencio, Biófilo estis nomumita delegito al Meksika Anarkiisma Asocio, kaj vojaĝis al Barcelono por ĉeesti kongreson. Tie li proponis projekton nomatan Operacio Eŭropo, kiu konsistas el:
 |
|
La sekvan jaron, li vojaĝis al San-Paŭlo por organizi kafo-strikon, sed denove estis arestita kaj transdonita al la urbo Kajeno, de kie li eskapis. Post mallonga vizito al 52 landoj, li revenis al Kolombio. Tie, li estas arestita denove kun sindikatestro Raúl Mahecha, en la urbo San Gil. La sekvan jaron, li fondis la Centro de Unión y Acción Revolucionaria en Bogoto, kies devizo estas: ¡Revolucionarios de todos los ideales, uníos!.
Lastaj jaroj redakti
En 1934, Biófilo Panclasta edziĝis al Julia Ruiz, kiu laboris en Bogoto. Li verkis por gazetoj kaj donis intervjuojn, aldone al sendado de leteroj al pluraj prezidantoj en Latinameriko. Post la morto de sia edzino, Biófilo provis memmortigi en Barankilo elektrokutante sin per la kabloj de la lumo kaj per tranĉilo. En decembro de la sama jaro, la polico de Bucaramanga ordonis al li esti forpelita el la urbo. En la 1-a de marto 1943, Biófilo Panclasta mortis en la azilo de Pamplona je la deka matene, viktimo de subita korinfarkto.
Anarkiisma penso redakti
| |
|
La ideoj de Biófilo Panclasta pri anarkiismo estis tre apartaj. ili oscilis inter individuisma anarkiismo, kiel Kropotkin, kun forta influo de Max Stirner, kaj Liberecisma socialismo, kiu eblas rekoni en serio de leteroj senditaj el la malliberejo Barankilo en 1910. Komence Biófilo konsideris sin ekstrema kaj radikala individuisto, tre en la manoj de la ideo de superulo Nietzsche, lia plej ŝatata filozofo.
Por Panclasta, la socia lukto, kiun li faris, ne estis por aliaj, sed por si mem, senti sin vivanta.[1]
Malgraŭ sia forta anarki-individuisma pozicio, Biófilo estis tre kritika, eĉ identigante sin kun socialisma anarkiismo. La vidpunktoj de Biófilo pri la du fluoj de anarkiismo konformas al lia pensmaniero, tiu de iu, kiu malamis absolutajn ekstremojn, kiuj konsideris, ke homo ne estas tute socia aŭ individua estaĵo; klopodis malproksimigi sin de ia ajn formo de politika militemo, eĉ se ĝi estis anarkiisma organizo. En konversacio kun Kropotkin, li diris:[1]
| |
|
Libroj redakti
Gazetartikoloj redakti
- (1940). Recordando lo pasado. Periódico El Deber, Nº 5004.
- (1936). ¡En marcha! Desde la mesa. Periódico El Diario Nacional, Nº 8119.
- (1936). La fatalidad de ciertos nombres. Periódico El Diario Nacional, Nº 8112.
- (1935). Una injusticia. Periódico La Democracia.
- (1935). En Marcha. Periódico El Diario Nacional, Nº 8105.
- (1935). Renacimiento. Periódico La Democracia, Nº 91.
- (1935). Una injusticia: remitido. Periódico La Democracia, Nº 75.
- (1931). Más papista que el Papa. Periódico Gil Blas, N° 6119.
- (1928). Yo RATIFICO, no rectifico. Periódico El Socialista, N° 356.
- (1928). Comprimidos psicológicos de los revolucionarios criollos. Periódico Claridad, N° 52, 53, 54, 55 y 56.
- (1912). Y sueños de ambición. Periódico El Domingo, N° 166.
- (1910). Alba roja. Periódico Nuevo Rumbo, N° 52.
Leteroj redakti
- (1936). Du leteroj, nome Al presidente Alfonso López Pumarejo, una solicitando su mediación en la expedición de un pasaporte para viajar a Venezuela, y otra de agradecimiento por la ayuda prestada.
- (1936). A Eleazar López Contreras, presidente de Venezuela, sobre política.[6]
- (1930). Carta abierta a Enrique Olaya Herrera: Los parias del derecho: ¿voces del desierto?.
- (1910). Simiente roja. Periódico Nuevo Rumbo, N° 52.
- (1910). Los crímenes contra el pensamiento. Periódico Nuevo Rumbo, N° 47.
- (1910). En marcha.... Periódico El Pueblo, N° 248.
- (1910). Habla Biófilo Panclasta. Periódico Gil Blas, N° 17.
- (1910). Datos autobiográficos de Panclasta. Periódico El Pueblo, N° 219.
Poemoj redakti
- (1935). Cómo es Colombia. Periódico La Democracia, Nº 92.
- (1920). Carcelarias. Periódico Nuevo Rumbo, N° 42.
- (1912). Efímeras. Periódico El Domingo, N° 166.
Referencoj redakti
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Biófilo Panclasta, el eterno prisionero
- ↑ Biófilo Panclasta, el eterno prisionero
- ↑ PANCLASTA, Biófilo (1932): Siete años enterrado vivo en una de las mazmorras de Gomezuela. Tipografía la Libertad, Bogotá.
- ↑ PERIÓDICO EL DEBER. Bucaramanga. Nº 4830, 31 de januaro 1940, p. 1.
- ↑ PANCLASTA, Biófilo (1910): Datos autobiográficos de Panclasta. Carta dirigida a Aurelio de Castro, publicada en el Periódico El Pueblo, N° 219
- ↑ En la letero, Biófilo asertas: El Justo medio ideológico y práctico tendrá que ser realizado por hombres de todos los partidos modernos, por revolucionarios de todas las tendencias ideológicas, por individuos de todas las clases, países, razas y edades. Es necesario ampliar, humanizar, ennoblecer el llamado gremial, revolucionario, amitebo de Carlos Marx y exclamar: "Revolucionarios de todos los ideales, uníos!".