Bruna tinamo
La Bruna tinamo (Crypturellus obsoletus) estas bruneca surgrunda birdo troviĝanta en humida arbaro kaj de malaltaj teroj kaj de montaro en tropika kaj subtropika Sudameriko.[3]
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bruna tinamo
 | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Crypturellus obsoletus (Temminck, 1815)[1] | ||||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
subspecioj
| ||||||||||||||
|
C. o. obsoletus | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
Taksonomio redakti
Ĉiuj tinamoj estas el la familio Tinamedoj, kaj en pli granda skemo estas ankaŭ Paleognatoj. Malkiel la tre konataj neflugaj birdoj el Paleognatoj nome Strutoformaj kiaj la Struto, la Emuo kaj aliaj, la tinamoj povas flugi, kvankam ĝenerale ili ne estas fortaj flugantoj. Ĉiuj Strutoformaj evoluis el prahistoriaj flugantaj birdoj, kaj la Tinamoformaj estas la plej proksimaj vivantaj parencoj de tiuj birdoj.[4]
Subspecioj kaj distribuado redakti
- La Bruna tinamo, Crypturellus obsoletus estas loĝanta en norda Venezuela okcidenten tra Ekvadoro, Peruo, norda kaj suda Brazilo, plej nordorienta Argentino, orienta Bolivio, kaj Paragvajo[5]. Ties distribuado estas tre disa kun la subspecioj distribuataj jene:
- Crypturellus obsoletus obsoletus, la nomiga raso, loĝanta en Atlantika Arbaro de sudorienta Brazilo, orienta Paragvajo, kaj nordorienta Argentino[5] (Misiones)
- Crypturellus obsoletus griseiventris loĝanta en centra Brazilo[5] (tra la valo de Rivero Tapajós, sudokcidenta Parao, sudorienta Amazonio, kaj centra Mato Grosso)
- Crypturellus obsoletus hypochraceus loĝanta en okcidenta centra Brazilo[5] (supra valo de Rivero Madeira en centra Rondônia)
- Crypturellus obsoletus punensis loĝanta en centra Bolivio (Yungas) kaj plej sudorienta Peruo[5]
- Crypturellus obsoletus traylori loĝanta en sudorienta Peruo[5] (Valo Markapata de centra Kusko)
- Crypturellus obsoletus ochraceiventris loĝanta en centra Peruo (orientaj deklivoj de Andoj)[5] (Huanuco, Pasco, Junín, norda Ajakuĉo, kaj Kusko)
- Crypturellus obsoletus castaneus loĝanta en orientaj Andoj de norda Peruo, Ekvadoro, kaj Kolombio[5]
- Crypturellus obsoletus knoxi loĝanta en subtropika nordokcidenta Venezuelo[5]
- Crypturellus obsoletus cerviniventris loĝanta en norda Venezuelo[5]
Aldone estis vidaĵoj el norda Mato Grosso en Brazilo, sed restas neklare pri kiu subspecio temas. Plej subspecioj loĝas en altaj teroj, sed hypochraceus, griseiventris, kaj la sudaj populacioj de la nomiga taksono loĝas en malaltaj teroj. Ĝi estas nekomuna al rara en plej el ties teritorioj, sed pli komuna en sudorienta Brazilo, kie ĝi estas la plej ofte trafita membro de ties genro.
Etimologio redakti
Crypturellus estas formata el la grekaj vortoj κρυπτός (kriptós), "kovrita" aŭ "kaŝita", οὐρά (urá), "vosto", kaj -ellus, latina diminutiva sufikso. La genronomo Crypturellus entute signifus "malgranda kaŝvostulo".[6]
Aspekto redakti
La Bruna tinamo estas supraĵe simila al koturno, sed nerilata al ĝi, kaj kun aliaj tinamoj, ĝi apartenas al Paleognatoj. Ĝi estas proksimume 25 al 30 cm longa kaj pezas ĉirkaŭ 350 al 550 g. Depende el la subspecioj, la supraj partoj varias el malhela fulgecbruna al brile helbruna kaj la subaj partoj, kiuj estas kutime pli palaj ol la supraj partoj, varias el helbruna al helokreca koloraro. La subspecio griseiventris estas unika ĉar havas palajn sablokolorajn grizecajn subajn partojn. Ĉiu subspecioj povas esti separataj el la supraĵe simila Eta tinamo pro la grizeca (pli ol blankeca) gorĝo. Inoj estas tipe pli grandaj kaj pli ruĝecaj ol maskloj.
Kutimaro redakti
Kiel ĉe aliaj tinamoj de ties genro, ĝi estas timida, grundoloĝanta specio, kiu kutime troviĝantas sola aŭ en paroj. Ili manĝas fruktojn, insektojn kaj semojn. La ino demetas 4-5 tre rozkolorajn al malhele brilbrunajn ovojn surgrunde; tipe en malgranda depresio ĉe la bazo de arbo. Ties kanto konsistas el laŭtaj, altatonaj fajfoj, sed la preciza strukturo kaj tembro varias laŭlonge de ties teritorio.
Teritorio kaj habitato redakti
La Bruna tinamo loĝas en norda Venezuelo, Kolombio, Ekvadoro, Peruo, norda kaj suda Brazilo, tre nordorienta Argentino, orienta Bolivio, kaj orienta Paragvajo.[5] Ili povas esti ankaŭ en Urugvajo.[7]
Ili vivas en tropikaj kaj subtropikaj humidaj arbaroj de malaltaj teroj kaj montaroj, prefere ĉe altoj inter 1,300 al 2,900 m.[3]
Konservado redakti
La IUCN klasigas la Brunan tinamon kiel Malplej Zorgiga,[7] kun loĝa teritorio de 1,700,000 km².[3]
Notoj redakti
- ↑ Brands, S. (2008)
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Brands, S. (2008)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 BirdLife International (2008)(a)
- ↑ Davies, S. J. J. F. (2003)
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 Clements, J. (2007)
- ↑ Gotch, A. F. (1995)
- ↑ 7,0 7,1 BirdLife International (2012). Crypturellus obsoletus. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj. Versio 2012.1. Internacia Unio por la Konservo de Naturo. Elŝutita 16a Julio 2012.
Referencoj redakti
- BirdLife International (2008(a)). "Brown Tinamou - BirdLife Species Factsheet". Data Zone. Konsultita 9a Februaro 2009.
- Brands, Sheila (14a Aŭgusto 2008). "Systema Naturae 2000 / Classification, Crypturellus obsoletus". Project: The Taxonomicon. Konsultita 9a Februaro 2009.
- Clements, James (2007). The Clements Checklist of the Birds of the World (6 ed.). Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4501-9.
- Davies, S. J. J. F. (2002) Ratites and Tinamous ISBN 0-19-854996-2
- Davies, S.J.J.F. (2003). "Tinamous". In Hutchins, Michael. Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins (2 ed.). Farmington Hills, MI: Gale Group. pp. 57–59. ISBN 0-7876-5784-0.
- Gotch, A. F. (1995) [1979]. "Tinamous". Latin Names Explained. A Guide to the Scientific Classifications of Reptiles, Birds & Mammals. New York, NY: Facts on File. p. 183. ISBN 0-8160-3377-3.
- Hilty, (2003) Birds of Venezuela ISBN 0-691-09250-8
Eksteraj ligiloj redakti
- FAUNA Paragvaja reta gvidilo pri paragvaja faŭno
- BirdLife Species Factsheet Arkivigite je 2007-09-29 per la retarkivo Wayback Machine
- Bruna tinamo, filmetoj, fotoj kaj sonoj ĉe Internet Bird Collection
