Christoph Scheiner
Christoph Scheiner SJ (25a de julio 1573 (aŭ 1575) – 18a de junio 1650) (parolu: Kristof Ŝajner) estis germana Jezuita pastro, fizikisto kaj astronomo en Ingolstadt, Bavario.
| Christoph Scheiner | ||
|---|---|---|
| ||
| Persona informo | ||
| Christoph Scheiner | ||
| Naskiĝo | 25-an de julio 1575 en Markt Wald | |
| Morto | 18-an de julio 1650 (74-jaraĝa) en Nysa | |
| Religio | katolika eklezio vd | |
| Lingvoj | latina vd | |
| Ŝtataneco | Sankta Romia Imperio vd | |
| Alma mater | Universitato de Ingolstadt vd | |
| Profesio | ||
| Okupo | fizikisto • astronomo • universitata instruisto • matematikisto vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
El la aŭtuno de 1605 ĝis 1609, Scheiner studis teologion en Ingolstadt. Pro sia invento de la pantografo, li famiĝis. La Duko Vilhelmo la 5-a de Bavario invitis lin al Munkeno por montri tiun instrumenton. Scheiner finis siajn studojn la 30an de junio 1609 per sia unua verko, Theses Theologicae, kaj per la koresponda disertacio (Doktorigo en teologio). En la 1610-aj jaroj li en Ingolstadt instruis matematikon (nome fiziko kaj astronomio) kaj la hebrean. Li prelegis pri sunhorloĝoj, praktika geometrio, astronomio, optiko kaj la teleskopo. En tiu epoko li partoprenis en polemiko pri la ideoj de Galilejo.
Verkoj redakti
- Tres epistolae de maculis solaribus (Augsburg, 1612) IMSS Digital Library
- De Maculis solaribus et stellis circa Iovis errantibus accuratior Disquisitio (Augsburg, 1612) IMSS Digital Library
- Disquisitiones mathematicae (Ingolstadt, 1614, kun Stefan Locher) IMSS Digital Library
- Sol ellipticus (Augsburg, 1615) IMSS Digital Library
- Exegeses fundamentorum gnomonicorum (Ingolstadt, 1617)
- Refractiones coelestes sive solis elliptici phaenomenon illustratum (Ingolstadt, 1617) IMSS Digital Library
- Oculus, hoc est: Fundamentum opticum (Innsbruck, 1620) Gallica
- Rosa Ursina sive Sol. (Bracciano, 1626–30) IMSS Digital Library
- Pantographice seu ars delineandi (Romo, 1631) IMSS Digital Library
- Prodromus pro sole mobili et terra stabili contra ... Galilaeum a Galileis (Prago, 1651) IMSS Digital Library
Bibliografio redakti
- Daxecker, Franz; Christoph Scheiner und der flüssige Himmel, en: Acta Historica Astronomiae 36, Beiträge zur Astronomiegeschichte 9, 2008, 26–36
- Duhr, Bernhard; Geschichte der Jesuiten in den Ländern deutscher Zunge in der ersten Hälfte des XVII. Jahrhunderts, 4 Bde., Freiburg i. Br. 1907, 1913 (Bde. 1 u. 2) – München 1921, 1928 (Bde. 3 u. 4), 2/2, 227, 435–436.
- Favaro, Antonio; Le Opere di Galileo Galilei, Edizione Nazionale, I-XX, Florence 1890–1909, represo en Florenco 1968.
- Frieß, Peter; Christoph Scheiner und die dritte Dimension in der Malerei, en: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 109, 2000, 33–42.
- Gassendi, Petri; Diniensis Ecclesiae Praepositi, et in Academia Parisiensi Matheseos Regii Professoris Opera Omnia in sex tomos divisa, Florence 1727, VI, 38, 42–43, 49, 50, 370–371, 376, 377, 382.
- Goercke, Ernst; Christoph Scheiners Ausführungen über Glaslinsen und ein moderner Nachahmungsversuch, en: Die Sterne 66, 1990, 371–379.
- Gorman, Michael John; A Matter of Faith? Christoph Scheiner, Jesuit censorship and the Trial of Galileo, en: Perspectives on Science 4 (1996), 283–320.
- Granada, Miguel A.; Christoph Rothmann und die Auflösung der himmlischen Sphären. Die Briefe an den Landgrafen von Hessen-Kassel 1585, en: Beiträge zur Astronomiegeschichte 2, Acta Historica Astronomiae 5 (1999), 34–57.
- Haub, Rita; Jesuitenkolleg Neisse, en: Sonne entdecken, Ingolstadt 2000, 20.
Eksteraj ligiloj redakti
- Galileo Project: Christoph Scheiner Arkivigite je 2004-06-04 per la retarkivo Wayback Machine
- High Altitude Observatory:Christoph Scheiner
- Surveyor.in-berlin.de Arkivigite je 2018-09-26 per la retarkivo Wayback Machine
- Stadtmuseum Ingolstadt:Christoph Scheiner
- Fairfield University: Christoph Scheiner Arkivigite je 2020-02-17 per la retarkivo Wayback Machine
- Peter Abrahams: Telescopes for solar research; from Scheiner's Helioscopium to De la Rue's Photoheliograph