Diferenco inter Sud-Koreio kaj Nord-Koreio en Korea lingvo
La korea lingvo: diferencoj inter Nord-Koreio kaj Sud-Koreio
Diferencoj troviĝas en la prononcado, ortografio, gramatiko kaj leksiko.[1]
Prononco redakti
En Nord-Koreio, palataligo de /si/ estas laŭvola, kaj /ʨ/ inter vokaloj povas esti prononcata kiel [z].[1]
Vortoj kiuj estas skribitaj same povus esti prononcitaj malsame, ekzemploj sube. La prononcoj sube estas laŭ norma transskribo, McCune-Reischauer kaj Hangul, tiu lasta reprezentas tion, kia estus la Hangul se oni skribus la vorton laŭ ĝia prononco.
| Vorto | Signifo | Prononcado | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Norda (RR/MR) | Norda (Hangul) | Suda (RR/MR) | Suda (Hangul) | ||
| 넓다 | vasta | neoptta (nŏpta) | 넙따 | neoltta (nŏlta) | 널따 |
| 읽고 | legi (kontinua formo) |
ilkko (ilko) | 일꼬 | ilkko (ilko) | 일꼬 |
| 압록강 | Amnok Rivero | amrokgang (amrokkang) | 암록강 | amnokkang (amnokkang) | 암녹깡 |
| 독립 | sendependenco | dongrip (tongrip) | 동립 | dongnip (tongnip) | 동닙 |
| 관념 | ideo / senso / elpensaĵo | gwallyeom (kwallyŏm) | 괄렴 | gwannyeom (kwannyŏm) | 관념 |
| 혁신적* | novenkondukema | hyeoksinjeok (hyŏksinchŏk) | 혁씬쩍 | hyeoksinjeok (hyŏksinjŏk) | 혁씬적 |
* Similan prononcadon oni uzas en la nordo ĉiam, kiam la hanja "的" estas ligita al ĉina-korea vorto kiu finiĝas per ㄴ, ㅁ aŭ ㅇ. (En La sudo, ĉi tiu regulo aplikiĝas nur kiam ĝi estas ligita al iu unusigna korea vorto.)
Literumo redakti
Iuj vortoj estas literumataj malsame de la nordo kaj la sudo, sed la prononco estas la sama.
| Vortumo | Signifo | Prononcado (RR/MR) | Remarko | |
|---|---|---|---|---|
| Norda | Suda | |||
| 해빛 | 햇빛 | sunbrilo | haetbit (haetpit) | The "sai siot" ('ㅅ' used for indicating sound change) is almost never written out in the North. |
| 벗꽃 | 벚꽃 | ĉeriza floro | beotkkot (pŏtkkot) | |
| 못읽다 | 못 읽다 | ne kapablas legi | monnikda (monnikta) | Spacing. |
| 한나산 | 한라산 | Hallasan | hallasan (hallasan) | Kiam ㄴ-ㄴ kombinaĵo prononciĝas kiel ll, la originala Hangul-vortumo konserviĝas en la Nordo, dum la Hangul ŝanĝiĝas en la Sudo. |
| 규률 | 규율 | rules | gyuyul (kyuyul) | En vortoj kie la originala hanja estas "렬" aŭ "률" kaj sekvas vokalon, la iniciala ㄹ ne prononciĝas en al Nordo, farante la prononcon sama al tiu en la Sudo kie ㄹ mankas en la vortumo. |
Literumo kaj prononco redakti
Iuj vortoj havas malsaman vortumon kaj prononcon en la nordo kaj la sudo:
| Vorto | Signifo | Remarko | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Norda ortografio | Norda prononcado | Suda ortografio | Suda prononcado | ||
| 력량 | ryeongryang (ryŏngryang) | 역량 | yeongnyang (yŏngnyang) | strength | En koreaj vortoj originale komenciĝantaj per r aŭ n oni ellasas la r aŭ n en Sudkoreio se la sekva sono estas i aŭ y'. |
| 로동 | rodong (rodong) | 노동 | nodong (nodong) | work | En koreaj vortoj originale komenciĝantaj per r oni ŝanĝas je la r en Sudkoreio se la sekva sono ne estas i aŭ y'. |
| 원쑤 | wonssu (wŏnssu) | 원수 | wonsu (wŏnsu) | enemy | "Malamiko" kaj "ŝtatestro" estas homofonoj en la Sudo. Eble por eviti referi al Kim Il-sung / Kim Jong-il kiel malamiko, oni prononcas kaj skribas la duan silabon de "malamiko" 쑤 en la Nordo. |
| 라지오 | rajio (rajio) | 라디오 | radio (radio) | radio | |
| 우 | u (u) | 위 | wi (wi) | sur; super | |
| 안해 | anhae (anhae) | 아내 | anae (anae) | edzino | |
| 꾸바 | kkuba (kkuba) | 쿠바 | kuba (k'uba) | Kubo | Kiam oni transskribas fremdajn vortojn el lingvoj kiuj ne havas kontraston inter aspiraciaj kaj neaspiraciaj haltoj, nordkoreoj ĝenerale uzas streĉajn haltojn por la neaspiraciaj dum sudkoreoj uzas aspiraciajn por ambaŭ. |
| 페 | pe (p'e) | 폐 | pye (p'ye), pe (p'e) | pulmoj | Ĉiujn hanja prononcatajn kiel 'pye (p'ye) aŭ pe (p'e) en la Sudo, oni prononcas kiel pe (p'e) en la Nodo. La ortografio tial ankaŭ estas malsama. |
Ĝenerale, kiam oni transskribas loknomojn, Nord-Koreoj emas uzi la prononcon en la originala lingvo pli ol Sud-Koreoj, kiuj ofte uzas la prononcon en la angla, ekzemple:
| Originala nomo | Norda transskribo | angla nomo | Suda transskribo | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Ortografio | Prononcado | Ortografio | Prononcado | ||
| Ulaanbaatar | 울란바따르 | ullanbattareu (ullanbattarŭ) | Ulan Bator | 울란바토르 | ullanbatoreu (ullanbat'orŭ) |
| København | 쾨뻰하븐 | koeppenhabeun (k'oeppenhabŭn) | Copenhagen | 코펜하겐 | kopenhagen (k'op'enhagen) |
| al-Qāhirah | 까히라 | kkahira (kkahira) | Cairo | 카이로 | kairo (k'airo) |
Gramatiko redakti
Iuj gramatikaj konstruoj ankaŭ estas malsamaj:
| Vorto | Signifo | Remarko | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Norda ortografio | Norda prononcado | Suda ortografio | Suda prononcado | ||
| 되였다 | doeyeotda (toeyŏtta) | 되었다 | doeeotda (toeŏtta) | estinteca 되다 (doeda/toeda), "iĝi" | Ĉiuj simila gramatiko formoj de verboj aŭ adjektivoj kiuj finiĝas per ㅣ en la radiko (t.e. ㅣ, ㅐ, ㅔ, ㅚ, ㅟ kaj ㅢ) en la nordo uzas 여 anstataŭ la suda 어. |
| 고마와요 | gomawayo (komawayo) | 고마워요 | gomawoyo (komawŏyo) | dankon | ㅂ-nergulaj verboj en la norda uzas 와 (wa) por ĉiuj kiuj havas pozitivan finaĵon vokalon; ĉi tio nur okazas en la sudo se la verbo havas nur unu silabon. |
| 할가요 | halgayo (halkayo) | 할까요 | halkkayo (halkkayo) | Ĉu ni faru? | Kvankam la hangul diferencas, la prononco estas la sama (t.e. kun la tensed ㄲ sono). |
Leksiko redakti
Iuj vortoj estas malsamaj inter La nordo kaj La sudo:
| Vorto | Signifo | Rimarkoj | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Norda literumo | Norda pronun. | Suda literumo | Suda pronun. | ||
| 문화주택 | munhwajutaek (munhwajut'aek) | 아파트 | apateu (ap'at'ŭ) | Apartamento | 아빠트 (appateu/appat'ŭ) ankaŭ estas uz en La nordo. |
| 조선말 | joseonmal (chosŏnmal) | 한국어 | han-gugeo(han'gugeo) | Korea lingvo | |
| 곽밥 | gwakbap (kwakpap) | 도시락 | dosirak (tosirak) | lunĉujo | |
Aliaj redakti
En La nordo, 《 kaj 》 estas la simboloj uz por citaĵoj; en La sudo, citosignoj respond al La angloj iuj, “ kaj ”, estas normo, kvankam 『 』 kaj 「 」 estas foje uz en popularaj romanoj.
Referencoj redakti
- ↑ 1,0 1,1 Kanno, Hiroomi (ed.) / Society for Korean Linguistics in Japan (1987). Chōsengo o manabō (『朝鮮語を学ぼう』), Sanshūsha, Tokyo. ISBN 4-384-01506-2