Kinetika arto

artĝenro kun moviĝanta arto

Kinetika arto (de la greka vorto κίνηση, moviĝo) estas ĝenro en plastika arto en kiu la centra komponento estas reala aŭ imagita moviĝo aŭ evoluo de formoj en spaco dum tempo. La movado povas esti kreita uzante fizikajn fortojn kaj faktorojn kun aŭ sen la kontakto de la spektanto (kiel ekzemple uzado de magneto, vento, pendoloj, ekvilibro, elektraj aŭ aliaj motoroj, meĥanismoj bazitaj de akvospruco, sunenergio, ktp.), kutime uzante ĉenajn reagoj kaj afinecoj inter diversaj movoj en la spaco. Alia aliro al kinetika arto estas atingi senton de movado per optika iluzio. Alia maniero difini kinetan arton estas kiel "Verkado en kvardimensio" [1], kie la kvara dimensio estas tempo.

"The Giant Twister Star" de Leiman Whitaker - kineta skulptaĵo kun reala movado en spaco, bazita sur vento kaj delikata ekvilibro
Dudimensia skulptaĵo de Victor Vasarely, la iluzio de movado estas kreita en la menso de la spektanto

Kinetika arto estas produkto de la 20-a jarcento kaj estas konfrontiĝo kaj ekspluatado de la renkonto inter arto kaj teknologio. Kinetika arto estas reflektita en kelkaj malsamaj skoloj kiuj aperis en la 20-a jarcento, inkluzive de futurismo, kiu emfazis la afinecon por maŝino, ritmo kaj reala movado de tridimensiaj elementoj unuflanke, kaj la skolo de optika-arto, kiu uzas optika iluzio por krei iluzion de movado en dudimensiaj pentraĵoj kaj grafikaĵoj, Aliflanke. Krome, kinetika arto lanĉas aliron kiu engaĝas la spektanton en la verko, kiel instigante ĝin aŭ kiel iu kies iluzio de movado estas kreita en lia spirito.

La unua kinetika verko estis biciklorado de Marcel Duchamp, kvankam li ne difinis ĝin kiel tian. La futuristo Naum Gabu kreis en 1920 la unuan konscian kinetan kreaĵon, "Kinetika Strukturo" (" konstanta ondo ").

La artisto Alexander Calder estis la unua kies verko enfokusigi sur kineta arto. Ekde 1931 li kreis artajn mobilaĵoj kaj estis la unua kiu kreis tiajn verkojn. Sekvante Calder, Dada- artistoj kreis movajn verkojn de ĉiutagaj objektoj ( pretaj ) kiel kineta arto. Alia grava verko estas "La Universo" ( 1934 ), modelo de la universo propulsita de motoro [2].

En 1955, Victor Vasarely publikigis La Flavan Manifeston, kiu difinas la kinetan arton konstruitan sur optika iluzio. Liaj dudimensiaj verkoj kreas, kune kun la konscio de la spektanto, iluzion de movado.

Jaakov Agam integrigis novajn elementojn en la kinetika verko, kiel traboj de lumo, fajro, akvo, muziko kaj pli.

Por plua legado redakti

Eksteraj ligiloj redakti

 
Kineta skulptaĵo, unu minuton dise

Piednotoj redakti

  1. Kinetika arto en artvortaro
  2. "Universo" fare de Calder