Muajjaddin Urdi
Muajjaddin Urdi aŭ Mu’ajjad al-Din al-’Urdi (foje kun la epiteto al-ʿĀmirī al-Dimaŝqī; ĉ. 1200 probable en Urd, Sirio – 1266 Marago, Irano)[1] estis ĉefa figuro en la Islama astronomio de la 13-a jarcento. Li laboris kiel inĝeniero kaj instruisto de geometrio en Damasko, kaj konstruis instrumentojn por al-Malik al-Mansur de Hims. En la 1250-aj jaroj, li translokiĝis al Marago post ricevi peton el Nasir al-Din al-Tusi por helpi establi la institucion de la Maraga observatorio sub la patronado de Hulagu.[1]
| Muajjaddin Urdi | |
|---|---|
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 1-an de januaro 1200 en Sirio |
| Morto | 30-an de novembro 1265 (65-jaraĝa) en Maragha |
| Lingvoj | araba |
| Ŝtataneco | Ilĥanlando |
| Okupo | |
| Okupo | astronomo • astrologo • inĝeniero |
Li estas konata ĉar estis la unua el la Maragaj astronomoj kiu disvolvigis ne-ptolomean modelon de planeda movo.[2] Partikulare, la Urdi lemma kiun li disvolvigis estis poste uzata en la tercentra teorio de Ibn al-Ŝatir en la 14a jarcento kaj en la suncentrisma kopernika modelo de Koperniko en la 16a jarcento.
La plej elstaraj verkoj de Urdi estas jenaj: Risālat al-Raṣd, nome traktaĵo pri observaj instrumentoj, kaj Kitāb al-Hayʾa, nome pri teoria astronomio. Lia influo povas vidiĝi en Bar Hebraeus kaj en Kutb al-Din al-Ŝirazi, aldone al esti citita de Ibn al-Ŝatir.[1]
Kiel arkitekto kaj inĝeniero, li estis responsa pri la konstruo de instalaĵoj por akvoliverado de Damasko, Sirio, en sia tempo.[3]
Referencoj redakti
- ↑ 1,0 1,1 1,2 “ʿUrḍī: Muʾayyad (al‐Milla wa‐) al‐Dīn (Muʾayyad ibn Barīk [Burayk]) al‐ʿUrḍī (al‐ʿĀmirī al‐Dimashqī)”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers. (PDF versio)
- ↑ Saliba (1979).
- ↑ Artikolo de Al-Urdi en 'La kvalito de observado', FSTC Limited
Literaturo redakti
- George Saliba (1979). "The First Non-Ptolemaic Astronomy at the Maraghah School", Isis 70 (4), p. 571-576.
- George Saliba (1990). The Astronomical Work of Mu'ayyad al-Din al-'Urdi (d. 1266): A Thirteenth Century Reform of Ptolemaic Astronomy, Markaz dirasat al-Wahda al-'Arabiya, Beirut.
- “ʿUrḍī: Muʾayyad (al‐Milla wa‐) al‐Dīn (Muʾayyad ibn Barīk [Burayk]) al‐ʿUrḍī (al‐ʿĀmirī al‐Dimashqī)”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers.
(PDF version)