Natria perjodato

Natria perjodato
Kemia strukturo de la Natria meta-perjodato
Alternativa(j) nomo(j)
Natria salo de perjodata acido Perjodato de natrio
Kemia formulo	NaIO4 Na5IO6
CAS-numero-kodo	7790-28-5
ChemSpider kodo	58683
PubChem-kodo	23667635
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blankaj kristaloj
Molmaso	213,8918 NaIO4 337,8497 Na5IO6 g mol−1
Smiles	[O-]I(=O)(=O)=O.[Na+]
Denseco	3,865 (anhidra) 3,210 g/cm3
Fandopunkto	300 °C (572 ℉; 573 K) (anhidra) 175 °C (347 ℉; 448 K) (trihidrata) (malkomponiĝas)
Solvebleco	Akvo:91 g/l (20 °C) 14.4 g/100 mL H2O (25  °C) 38.9 g/100 mL (51.5  °C)
Nesolvebleco	Solvebla en acidoj
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H271, H314, H372, H400
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P220, P221, P273, P280, P301+330+331, P305+351+338, P371+380+375, P308+310
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Natria perjodato, perjodato de natrio estas neorganikaj oksosaloj de natrio kaj jodo, derivitaj el la perjodata acido, kiuj troveblas sub du formoj: natria meta-perjodato aŭ NaIO₄ kaj natria orto-perjodato aŭ Na₅IO₆, ambaŭ saloj estas fortaj oksidantoj kaj uzataj en pluraj organikaj sintezoj.

Sintezo

• Preparado per elektrolizo de natria jodato en acida medio:

${\mathsf {NaIO_{3}+H_{2}O\ {\xrightarrow {e^{-}}}\ NaIO_{4}+H_{2}}}$

• Traktado de trinatria duhidrogena perjodato kaj nitrata acido:

${\mathsf {Na_{3}H_{2}IO_{6}+2\;HNO_{3}\ {\xrightarrow {20^{o}C}}\ NaIO_{4}+2\;NaNO_{3}+2\;H_{2}O}}$

• Oksidigo de jodatoj kun kloro kaj natria hidroksido:

$\mathrm {NaIO_{3}\ +\ 4\ NaOH\ +\ Cl_{2}\ \longrightarrow \ Na_{3}H_{2}IO_{6}\ +\ 2\ NaCl\ +\ H_{2}O}$

• Oksidigo de jodatoj kun bromo kaj natria hidroksido:

$\mathrm {NaIO_{3}\ +\ 10\ NaOH\ +\ 4\;Br_{2}\ \longrightarrow \ Na_{3}H_{2}IO_{6}\ +\ 8\;NaCl\ +\ 4\;H_{2}O}$

• Natria meta-perjodato povas prepariĝi per senhidratigo de natria hidrogena perjodato kaj nitrata acido:

$\mathrm {Na_{3}H_{2}IO_{6}\ +\ 2\ HNO_{3}\ \longrightarrow \ NaIO_{4}\ +\ 2\ NaNO_{3}\ +\ 2\ H_{2}O}$

Reakcioj

• La kristala anhidra salo preparatas per vakua sekigo:

${\mathsf {NaIO_{4}\cdot 3\;H_{2}O\ {\xrightarrow {110^{o}C,vakuo}}\ NaIO_{4}+3\;H_{2}O}}$

• Kiam varmigita, ĝi malkomponiĝas pere de oksigen-liberigo:

${\mathsf {2\;(NaIO_{4}\cdot 3\;H_{2}O)\ {\xrightarrow {175^{o}C}}\ 2\;NaIO_{3}+O_{2}+6\;H_{2}O}}$

• Sub hejtado, ĝi estigas natrian jodaton kun oksigen-liberigo:

${\mathsf {2\;NaIO_{4}\ {\xrightarrow {300-325^{o}C}}\ 2\;NaIO_{3}+O_{2}}}$

• Per galciigo de saturita solvaĵo estiĝas natria kvarhidrogena perjodato:

${\mathsf {NaIO_{4}+3\;H_{2}O\ {\xrightarrow {0-10^{o}C}}\ NaH_{4}IO_{6}\cdot H_{2}O\downarrow }}$

• En akva solvaĵo, la perjodataj jonoj suferas ŝanĝojn inversigeblajn:
• ${\mathsf {IO_{4}^{-}+3H_{2}O\ \rightleftarrows \ H_{3}IO_{6}^{2-}+H_{3}O^{+}\ \ \ \ \ pK=9,73}}$
• ${\mathsf {IO_{4}^{-}+2H_{2}O\ \rightleftarrows \ H_{4}IO_{6}^{-}+H_{3}O^{+}\ \ \ \ \ \ pK=1,43}}$
• Ĝi reakcias kun nitrata acido por estigi perjodatan acidon kaj natria nitrato:

${\mathsf {NaIO_{4}+HNO_{3}+2\;H_{2}O\ {\xrightarrow {80^{o}C}}\ H_{5}IO_{6}+NaNO_{3}}}$

• Per traktado kun diluita natria hidroksido, ĝi estigas natrian trihidrogenan orto-perjodaton:

${\mathsf {NaIO_{4}+2\;NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{3}H_{2}IO_{6}\downarrow }}$

• Natria meta-perjodato estas forta oksidanto en acida medio:

${\mathsf {5\;NaIO_{4}+2\;MnSO_{4}+3\;H_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ 2\;HMnO_{4}+5\;NaIO_{3}+2\;H_{2}SO_{4}}}$

• Ĝi suferas reakcion je duobla ŝanĝo kun nitratoj kaj aliaj metalaj alkaloj:

${\mathsf {NaIO_{4}+KNO_{3}\ {\xrightarrow {}}\ KIO_{4}\downarrow +NaNO_{3}}}$

• Per traktado kun natria oksido natria meta-perjodato estigas natrian orto-perjodaton:

${\mathsf {NaIO_{4}+2\;Na_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ Na_{5}IO_{6}}}$

Proprecoj

Natria perjodato uzatas por oksidado de celulozo kreante biomalkomponeblan kaj biodegradiĝan materialon kiu povas esti uzata kiel kunkudra fadeno aŭ kiel strukturo por prihista inĝenierado aŭ administrado de medikamentoj.

La perjodato de natrio povas esti uzata en solvaĵo por malfermado de saĥaridaj ringoj per karbona-karbona ligorompado de najbara diolo, lasante du pendaj aldehidaj grupoj. Ĉi-reakcio estas ofte uzata por identigo de karbonhidratoj kun la fluoreskaj molekuloj kaj aliaj substancoj tiel kiel la biotino aŭ vitamino B8. Pro tio ke ĉi-procezo bezonas du najbarajn diolojn, la oksidigo per natria perjodato ofte uzatas por selektive identigi la RNA-on, (kiu komponas je du najbaraj ribozoj), rilate al la DNA, kiu, kiel cikla desoksoribozo, ne havas du najbarajn diolojn.

Literaturo

• Sigma Aldrich
• Organic Chemistry Portal
• Chemical Book
• Learn Chemistry
• ChemicalLand21
• ACS Publications
• Santa Cruz Biotechnology