Philanthropinum
La Philanthropinum (greke: fílos = amiko, ántropos = homo) estis reformisma kaj progresema lernejo en Dessau, de 1774 ĝis 1793, de nelonga daŭro sed de longdaŭra efiko.
Historio redakti
Ĝi estis fondita la 27-an de decembro 1774, fare de la germanaj instruaj reformantoj, Johann Bernhard Basedow , kiu estis influita per la ideoj de Rousseau, kaj Christian Heinrich Wolke. Je la komenco ĝi havis nur unu instruiston kaj tri studentojn, sed nombroj rapide kreskis kiel ĝia reputacia disvastiĝo ekstere de Dessau. Princo Franz apogis la lernejon, kaj finance kaj per la donaco de la Dietrich-palaco kiel instruejo.
La Philanthropinum estis, krom Basedow kaj Wolke, ankaŭ formita fare de reformantoj kiel ekzemple Ernst Christian Trapp, la unua profesoro pri eduko, kaj Christian Gotthilf Salzmann. De 1779 ĝis 1787 August Friedrich Wilhelm Crome laboris pri la lernejo. Estante artisto, Carl Wilhelm Kolbe instruis arton kaj la lingvon francan en la lernejo de 1780 ĝis 1782 kaj de 1782 ĝis 1784. Basedow kaj Wolke provis persvadi komerciston kaj instruan pioniron Johann Peter Hundeiker instrui en la lernejo - li malakceptis ilian peton, sed daŭriĝis por fondi sian propran lernejon en Vechelde, inspirite fare de la Dessau-modelo. La poeto Friedrich von Matthisson kaj la artisto Friedrich Rehberg ankaŭ trovis dungadon ĉi tie. Karl Philipp Moritz inverse baldaŭ forlasis la laboron surlokan pro la malfacileco de la lernejestro Basedow...
En 1776, Basedow retiriĝis kiel kapo de la institucio. Lia posteulo estis Joachim Heinrich Campe, sed li rezignas en 1777 pro konflikto kun la pli junaj instruistoj, kaj daŭriĝis por fondi similan lernejon en Hamburgo. Poste la lernejo estis prizorgita fare de direktoraro. En 1777, princo Franz igis partojn de la Palais Dietrich haveblaj por la uzo de la lernejo, kaj de 1780 ĝis 1793 al la lernejo estis permesita okupi la tutan palacon.
La unuaj tri studentoj inkludis la princon Frederiko de Anhalt-Dessau (1769-1814). Ĉe ĝia pinto en 1782-83, la Philanthropinum havis 53 lernantojn, kutime de familioj kun gepatroj orientitaj je klerismaj ideoj, kelkaj el ili venis de okcidenta, norda kaj orienta Eŭropo. Immanuel Kant estis granda subtenanto de la lernejo, postulante "rapidan revolucion" en eduko prefere ol "bremsi reformojn".
Fermo kaj graveco redakti
En 1793 jam la Philanthropinum fermiĝis, kviete, post kiam la nombro da studentoj malpliiĝis draste. La koncepto malantaŭ la lernejo, aliflanke, estis la modelo por granda nombro da similaj. En Germanio sole pli ol 60 similaj lernejoj estis fonditaj: ekz. Carl Gottfried Neuendorf fondis bazan mezlernejon en Dessau en 1786; Christian Gotthilf Salzmann la Schnepfenthal-instituton. Aliaj similaj institucioj troveblis en Francio, Svislando, Rusio kaj Norda Ameriko.
Instruplano kaj filozofio redakti
Agnosko de studentoj al knaba lernejo estis sen konsidero de religio aŭ ŝtataneco. Kvankam eduko pri ĉio estis la idealo, klasaj diferencoj daŭretis: knaboj de pli riĉaj familioj pasigis pli da tempo pri akademiaj temoj, dum tiuj kun malpli riĉaj fonoj faris pli da manlaboroj. Tamen, ĉiuj lernis artmetiojn kaj devige partoprenis en ludoj kaj korpa ekzercado.
Postulata estis ĝenerale nepra praktika aliro al eduko. La naturaj instinktoj kaj interesoj de la infanoj estis direktitaj prefere ol esti subpremitaj. La lernejaj uniformoj ankaŭ estis dezajnitaj en moderna maniero.
Vidu ankaŭ redakti
Literaturo redakti
- Daniel Schmidt: Der pädagogische Staat: die Geburt der staatlichen Schule aus dem Geist der Aufklärung. Nomos, Baden-Baden 2000, ISBN 3-7890-6774-1.
- R. Küster, G. Glock: Palais Dietrich in Dessau. In: Bausanierung. 1997, baufachinformation.de[rompita ligilo]
- Christa Tietz: Carl Gottfried Neuendorf (1750–1798) Schulreformer im fürstlichen Auftrag – Zeit, Leben, Wirken. Dessauer Kalender 2009
- Erhard Hirsch: Das meiste neue pädagogische Licht ist von Dessau ausgegangen. Zum 275. Geburtstag Basedows und 225. Gründungstag des Dessauer Philanthropins. In: Jörn Garber (Hrsg.): „Die Stammutter aller guten Schulen“. Das Dessauer Philanthropinum und der deutsche Philanthropismus 1774–1793. Max Niemeyer Verlag, Tübingen 2008, ISBN 978-3-484-81035-8.
- Friedrich Koch: Sexualität, Erziehung und Gesellschaft. Von der geschlechtlichen Unterweisung zur emanzipatorischen Sexualpädagogik. Frankfurt 2000.
- Simone Hornung: Johann Bernhard Basedow und sein Philanthropin in Dessau. Grin Verlag, 2007, ISBN 978-3-638-79515-9.
- Michael Niedermeier: Das Gartenreich Dessau-Wörlitz als kulturelles und literarisches Zentrum um 1780. In: Dessau-Wörlitz-Beiträge. Zwischen Wörlitz und Mosigkau. (Schriftenreihe zur Geschichte der Stadt Dessau und Umgebung. 44). Dessau 1995.