Placo de la Respubliko (Erevano)
la Placo de la Respubliko (armene Հանրապետության հրապարակ, Hanrapetutjan hraparak, konata loke kiel Hraparak, "la placo") estas la centra urboplaco en Erevano, la ĉefurbo de Armenio. Ĝi konsistas el du sekcioj: ovala trafikcirklo kaj trapeza formo kiu enhavas akvujon kun muzikaj fontanoj. La placo estas ĉirkaŭita de kvin ĉefaj konstruaĵoj konstruitaj en rozkolora kaj flava tofo en la novklasika stilo kun vasta uzo de armenaj motivoj. Ĉi tiu arkitektura ensemblo inkluzivas la Registaran Domon, la Historian Muzeon kaj la Nacian Galerion, hotelon Marriot Armenia kaj du konstruaĵojn, kiuj antaŭe gastigis la ministeriojn pri Eksterlandaj Aferoj kaj Transporto kaj Komunikado. La placo estis origine projektita de Aleksandro Tamanjan en 1924. La konstruado de plej multaj konstruaĵoj estis finita en la 1950-aj jaroj; la lasta konstruaĵo, la Nacia Galerio, estis finkonstruita en 1977.
| Placo de la Respubliko | ||
|---|---|---|
  | ||
| placo [+] | ||
| Lando | Armenio | |
| Situo | Erevano | |
| - koordinatoj | 40° 10′ 39″ N, 44° 30′ 45″ O (mapo)40.17752544.512572222222Koordinatoj: 40° 10′ 39″ N, 44° 30′ 45″ O (mapo) | |
| Areo | 0,03 km² (3 ha) [+] | |
| Estiĝo | 1924 | |
|
||
 |
||
| Placo de la Respubliko | ||
 Vikimedia Komunejo: Republic Square of Yerevan [+] |
||
Dum la sovetia periodo ĝi nomiĝis Placo Lenino kaj statuo de Vladimiro Lenino staris ĉe la placo. Sovetiaj paradoj kaj festoj estis okazigitaj dufoje (originale trifoje) jare ĝis 1988. Post la sendependeco de Armenio la statuo de Lenino estis forigita kaj la placo estis renomita. Ĝi estis priskribita kiel la "arkitektura kulminaĵo" de Erevano kaj la "plej elstara arkitektura ensemblo" de la urbo. Vojaĝverkisto Deirdre Holding sugestis, ke ĝi estas "certe unu el la plej bonaj centraj placoj kreitaj ie ajn en la mondo dum la 20-a jarcento." Kiel la "plej grava civila spaco" de Armenio kaj la urbo, Placo de la Respubliko estis la ĉefa loko de manifestacioj dum la Velura Revolucio 2018.
Arkitekturo redakti
La kvadrato konsistas el du sekcioj. La ovala trafikcirklo, kiu havas ŝtonan ŝablonon en la centro, ĝi celis aspekti kiel tradicia armena tapiŝo de supre. La trapeza formo kiu enhavas la muzikan fontanon antaŭ la Historia Muzeo kaj la Nacia Galerio. La konstruaĵoj ĉirkaŭ la placo estas faritaj el rozkoloraj kaj flavaj tofaj ŝtonoj, fortikigitaj sur bazalt-farita tera ankro.
Historio redakti
La antaŭsovetia placo estis projektita de Boris Mehrabjan (Megrabov) en sia ĝenerala plano de Erevano 1906-1911. En 2003 la placo estis renovigita kaj ampleksaj elfosadoj okazis sur la placo. Pli malnova tavolo, de la 18a-19a jarcentoj, estis malkovrita.
La nuna placo estis projektita de Aleksandro Tamanjan ene de sia ĝenerala plano de Erevan en 1924. La konstruado de la placo komenciĝis en 1926, kiam komenciĝis la Registara Domo. Ĝi disvolviĝis ĝis la 1950-aj jaroj kiam la resto de la kvin konstruaĵoj estis konstruitaj kaj fine kompletigitaj en 1977, kiam la Nacia Galerio estis konstruita. La placo estis nomita Placo Lenin (armene: Լենինի հրապարակ, Lenini hraparak; ruse: площадь Ленина ploŝĉad ’Lenina) por sovetia gvidanto Vladimiro Lenino, kies statuo estis starigita en la placo en 1940 kaj malmuntado en 1991, antaŭ la sendependeco de Armenio.
Ekde tiu tempo, la placo havis plurajn ŝanĝojn: plilarĝigo de la trotuaroj, repavimado de la centro, anstataŭado de la Lenina statuo al giganta ekrano. Ĉi-lasta estis forigata fine de la jaro 2006 kaj anstataŭata de jam elektita verkaĵo per konkurso.
La placo redakti
Konstruaĵoj redakti
| Konstruaĵo | Historio kaj uzo |
|---|---|
 |
La konstruaĵo gastigas la Registaron de Armenio. Origine ĝi gastigis la domon de la Komisaro de la Popoloj (la plenuma povo de la Armena SSR).[1][2]
La nordokcidenta parto, konstruita en 1926-1929, estis dizajnita de Aleksandro Tamanjan.[3] La konstruado de la cetero de la konstruaĵo estis entreprenita de Gevorg Tamanjan, filo de Aleksandro, en 1938[4] kaj la laboroj finiĝis en 1941.[1][2] |
 |
Historia Muzeo de Armenio, Nacia Galerio de Armenio
La konstruaĵoj komenciĝis en la 1950-aj jaroj kun la konstruaĵo de la Nacia Galerio kompletigita en 1977.[1][5] Ĝi estis dizajnita de Mark Grigorjan kaj Eduard Sarapjan.[1] Malgranda parto de la ensemblo, la Koncertejo Arno Babaĝanjan, estis pli frue konstruitaj, en 1916.[1] |
 |
Ĝi estis kompletigita en 1958 laŭ la dizajno de Mark Grigorjan kaj Eduard Sarapjan.[1][6] La hotelo dum soveta epoko nomiĝis Armenia. La luksa hotelo, estis konsiderata la plej bona hotelo en Armenio.[7][8] Ĝi havas 380 ĉambrojn.[9] |
 |
La konstruaĵo estis dizajnita de Samvel Safarjan, Rafajel Israjeljan, Varazdat Arevŝatjan[1][10] kaj kompletigita en 1955.[1][11] La frisoj super la unuaj etaĝoj estas nekompletaj .[12] La konstruaĵo gastigis la Ministerion pri Eksteraj Aferoj inter 1996 kaj 2016.[11] |
 |
Konstruita en 1933[4]-1956, ĝi estis dizajnita de Mark Grigorjan kaj Eduard Sarapjan.[1] La konstruaĵo gastigis la Ministerion de Transporto kaj Komunikado ĝis 2016.[12] |
Statuo de Lenino redakti
La 7-metra statuo de sovetia gvidanto Lenino, starigita de Sergej Merkurov kaj staranta sur 11 metrojn alta piedestalo, estis inaŭgurita en la placo la 24-an de novembro 1940. [13][14] La monumento frontis al la loko de la planita Nacia Galerio kaj "baldaŭ akiris konsiderindan agnoskon kiel bonega peco de monumenta arto."[15] La statuo estis forigita de la piedestalo la 13-an de aprilo 1991 antaŭ la formala dissolvo de Sovetunio. [16] Ĝi estis "metita sur kamionon kaj, kiel la korpo de mortinto, veturata ĉirkaŭ la centra placo kvazaŭ en malferma ĉerko" dum homoj ĝojkriis. La piedestalo pluvivis ĝis la somero de 1996, kiam ĝi estis disfaligita.[13]
Anstataŭaĵoj redakti
Ter-Ghazarjan skribas ke "Post kiam la monumento al Lenin estis faligita, la ekvilibro de la Placo de la Respubliko estis forĵetita, kaj la malplena spaco maldekstre kie Lenin kutimis stari estis kondiĉigita de diversaj projektoproponoj, sed neniu sukcesis." [15]
La 31-an de decembro 2000 24-metra kruco lumigita per ampoloj estis starigita en la spaco lasita de la piedestalo de Lenin. Ĉi tiu instalado finiĝis vespere de 2001, kiam la armena ŝtato kaj la Armena Apostola Eklezio festis la 1700-jaran datrevenon de la alpreno de kristanismo. La kruco estis lumigita per 1700 simbolaj lampoj, kaj daŭre estis en la centro de festoj okazintaj dum la tuta jaro de memorfesto. Tamen fine de 2001 finiĝis la periodo de festado kaj la kruco estis kviete malmuntita. Ĉar ĝi estis provizora fiksaĵo, malmulte oni diskutis antaŭ ĝia starigo, kaj ankaŭ post ĝia malmuntado.[17]
En februaro 2004 afiŝtabula televida ekrano ludanta reklamojn por diversaj organizoj kaj produktoj aperis en la malplena spaco.[18] Ĝi estis forigita en 2006.[17]
En junio 2019 la Erevana urbodomo starigis plurajn Karas-ojn (grandaj argilaj vinamforoj) en la centro de la herbejo kreskigita anstataŭ la statuo. [19]
- Proponoj
.jpg)
Pluraj konkursoj okazis en Armenio por elekti anstataŭaĵon por la statuo de Lenino. Unu el la plej oftaj proponoj estas translokigi la monumenton de Davit (Davido de Sasun) al la Placo de la Respubliko. Laŭ Ter-Ghazarjan la plejparte senpolitika naturo de ĉi tiu armena popola heroo de eposa romano estus sekura elekto; tamen ŝi skribis en 2013, ke la translokado de la monumento de ĝia nuna loko antaŭ la stacidomo de Erevano "ŝajnas neprobabla."
Aktivulo pri homaj rajtoj Avetik Iŝĥanjan proponis, ke la statuo de Aram Manukjan estu starigita en la loko, sur la piedestalo de Lenino.[20]
Fontanoj redakti
Post pluraj jaroj da neaktiveco, la muzikaj fontanoj estis renovigitaj fare de la franca kompanio Aquatique Show International[21] kaj la afero kostis €1.4 milionon.[22] Ili ekfunkciis denove en la jaro 2007.[23]
Kristnaska arbo redakti
Kristnaska arbo estas instalita en la placo ĉiun decembron ekde la 1950-aj jaroj.[24]
Publika trinkfontano redakti
La publika akvofonto, konata armene kiel pulpulak, situanta proksime al la konstruaĵo de la muzeoj, konsistas el sep fontanoj, konata kiel Jot aghbjur ("Sep fontoj"). Ĝi estis origine instalita en 1965 kaj renovigita en 2010.[21]
Eventoj kaj okazaĵoj redakti
Paradoj redakti
Dum la sovetia epoko militaj paradoj okazis sur la placo la 1-an de majo (la Internacia Laborista Tago), la 9-an de majo (Venkotago, ĝis 1969)[13] kaj la 7-an de novembro (la Tago de Oktobra Revolucio)[25][13]. La gvidado de sovetia Armenio staris ĉe la podio, sub la statuo de Lenin[25]. Dum jubileaj paradoj festantaj la datrevenojn de fondo de sovetia Armenio (1961, 1970, 1980)[26], ligna etendaĵo estis aldonita al la podio, por gastigi ĉiujn gastojn de la nacia registaro.[27] La lastaj el ĉi tiuj paradoj okazis en 1988.[13] Militaj paradoj festante la sendependecon de Armenio okazis la 21-an de septembro 1996 (5-a datreveno)[28], 1999 (8-a datreveno)[29], 2006 (15-a datreveno)[30][31], 2011 (20-a datreveno)[32], 2016 (25-jariĝo).[33]
Koncertoj redakti
La 30-an de septembro 2006 franc-armena kantisto Charles Aznavour koncertis ĉe la Placo de la Respubliko.[34] La 23an de aprilo 2015 la armen-usona rokmuzika grupo System of a Down donis sian unuan koncerton en Armenio en la placo de la Respubliko. La senpaga koncerto estis dediĉita al la 100a datreveno de la Armena genocido kaj ĉeestis miloj.[35][36][37] La 8an de junio 2017 rusa hiphopisto Timati donis senpagan koncerton en la placo, kiun partoprenis pli ol 40 000 homoj.[38] La 6an de oktobro 2019 la nederlanda DĴ Armin van Buuren prezentiĝis ĉe la placo kiel malferma ago de la Monda Kongreso pri Informa Teknologio (WCIT).[39]
Politikaj manifestacioj redakti
Sovetia periodo redakti
La 24-an de aprilo 1965 grandaj manifestacioj okazis sur la placo kaj aliloke en Erevano por memorfesti la 50-an datrevenon de la Armena genocido . En januaro 1974 Razmik Zohrapjan, membro de la malpermesita Nacia Unuiĝinta Partio bruligis la portreton de Lenin ĉe la placo por protesti kontraŭ sovetia totalisma regado.
Sendependa Armenio redakti
Post la prezidantaj balotoj en 2008 prezidento elektita Serĵ Sargsjan okazigis amaskunvenon de 60,000-70,000 subtenantoj kiuj estis alportitaj de malsamaj partoj de Erevano kaj Armenio en busoj. Multaj el ili direktiĝis al Placo de Libereco kie konkurenca amaskunveno estis aranĝita fare de Levon Ter-Petrosjan. En marto, post la perforta subpremo de opoziciaj manifestacioj, la placo estis okupita dum kelka tempo de la Armitaj Fortoj de Armenio. La 4-an de majo 2012 dum mitingo kaj koncerto de Respublikana Partio ĉe Respublika Placo laŭ la kampanjo de parlamenta balotado, dekoj da balonoj plenigitaj de hidrogeno eksplodis, rezultigante la vundon de almenaŭ 144 homoj.
De la 17-a ĝis la 23-a de aprilo 2018 grandaj manifestacioj okazis sur la placo gvidataj de Nikol Paŝinjan kontraŭ la registaro de nove elektita ĉefministro Serĵ Sargsjan. La 22-an de aprilo, kiam opozicia estro Paŝinjan estis arestita, policaj trupoj estis senditaj al la placo. Dekoj da manifestaciantoj estis retenitaj de la placo. Antaŭ la vespero, proksimume 115,000 manifestacianoj plenigis la tutan placon kaj la proksimajn stratojn. La sekvan tagon, la 23-an de aprilo, post kiam Sargsjan eksiĝis, ĝi fariĝis la centro de amasaj festoj. La 24-an de aprilo, la Tago de Memorado de Armena Genocido, dekoj da protestantoj kunvenis por purigi la placon kaj ĝian apudan straton.
Aliaj eventoj redakti
En 1968 la festado de la 2750-jariĝo de Erevano estis aranĝita sur la placo kun ekstravagancaj festoj. La 25-an de junio 2016 Papo Francisko kaj Garegino la 2-a faris ekumenan preĝon ĉe la Placo de la Respubliko. Ĝin partoprenis ĉirkaŭ 50.000 homoj.
Bildaro redakti
-
La placo, nokte. -
Registarejo de la Armena Respubliko. -
Lumigataj fontanoj antaŭ la nacia galerio. -
Centra Poŝtejo de Erevano. -
Konstruaĵo de la Ministerio de Eksteraj Aferoj de Armenio. -
Pulpulak, akvofonto de la placo. -
La placo dum vintro. -
Abio en la placo. -
Marriott Armenia, ĉe la Placo.
.jpg)
Referencoj redakti
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj arkivurl kaj arkivdato estu ambaŭ precizigitaj aŭ ambaŭ nemenciitaj Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետակական ցուցակ [Listo de historiaj kaj kulturaj monumentoj de Erevano] (armene). Armenian Legal Information System (2an de novembro 2004). Arkivita el la originalo je 5an de aŭgusto 2016.
- ↑ 2,0 2,1 Government Building History. Registaro de la Armena Respubliko.
- ↑ Tigranian 1985, p. 25.
- ↑ 4,0 4,1 Tigranian 1985, p. 27.
- ↑ 1947-1991 Հայաստանի պետական պատկերասրահ [1947-1991 La Ŝtata Galerio de Armenio] (). Nacia Galerio de Armenio.
- ↑ (1979) “Yerevan”, The Great Soviet Encyclopedia. “The main architectural ensemble of the city is Lenin Square, at which several streets converge. On the square are a monument to V. I. Lenin (cast bronze, 1940, sculptor S. D. Merkurov), the Government House of the Armenian SSR (1926-41, A. I. and G. A. Tamanian), the second Government House (1955, S. A. Safarian, V. A. Arevshatian, and R. S. Israelian), the Armenian Historical Museum (1975), the Hotel Armenia (1958), and the building of the Communications Ministry and the Trade Union Council (1956-58); the last three were designed by M. V. Grigorian and E. A. Sarapian.”. vidaĵo de enreta artikolo
- ↑ Armenia Marriott Hotel Yerevan.
- ↑ (2002) Edge of Time: Traveling in Armenia and Karabagh. Stone Garden Productions, p. 78. ISBN 9780967212029. “La ĉefa hotelo de la lando estas ankoraŭ la amasa Hotelo Armenio, kiu frontas Respublikan Placon en la koro de la urbo. En 2003 la hotelo renomiĝos Armenia Marriott Hotel Erevano por reflekti sian novan posedon .”.
- ↑ "Marriott", 2001, paĝo 7.
- ↑ Սամվել Սաֆարյան վաստակավոր ճարտարապետ [Samvel Safarjan] (). National Museum-Institute of Architecture of Armenia. “...Կառավարական 2-րդ շենքը Երևանի Հանրապետության հրապարակում (համահեղինակներ՝ Ռ.Իսրաելյան, Վ.Արևշատյան)...”.
- ↑ 11,0 11,1 History. Ministry of Foreign Affairs of Armenia. Arkivita el la originalo je 4an de aŭgusto 2016.
- ↑ 12,0 12,1 Շրջայց Երևանով. Հանրապետության հրապարակ [Yerevan Walking Tour: Republic Square] (armene). Armenian Monuments Awareness Project.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 "Լենինի արձան' (ան)կենդանի պատմություն", 27an de novembro 2012. ()
- ↑ Խոսող կոթողներ. Լենինի արձան (). Publika Armena Televido (10an de julio 2015). Arkivita el la originalo je 8an de aŭgusto 2016.
- ↑ 15,0 15,1 Ter-Ghazaryan 2013, p. 583.
- ↑ (1996) What Was Socialism, and What Comes Next?. Princeton University Press, p. [htt://books.google.com/books?id=4wn3nucc3cIC&=PA232&dq=in+erevan+armenia+lenin%27s+statue 232]. ISBN 9781400821990.
- ↑ 17,0 17,1 Ter-Ghazaryan 2013, p. 584.
- ↑ "From Vladimir to Video: Action movies replace a stoic dictator in Republic Square", ArmeniaNow, 6an de februaro 2004.()
- ↑ "Իլյիչի տեղում՝ կարաս", Aravot, 15an de junio 2019. (armene)
- ↑ "Երկու արձան [Du statuoj]", Hetq, 1an de julio 2019. ()
- ↑ 21,0 21,1 "Հրապարակի շատրվաններն ու ցայտաղբյուրը` կենդանի պատմություն", mediamax.am, 3an de aprilo 2013. ()
- ↑ "Հրապարակում ջրային հրավառություն է լինելու", Aravot, 25an de junio 2007. ()
- ↑ "Երևանի Հանրապետության հրապարակի շատրվանները կգործարկվեն մինչև նոյեմբերի 1֊ը", 27an de septembro 2007. ()
- ↑ "Ամանորը եւ տոնածառը Երեւանում` կենդանի պատմություն", mediamax.am, 26an de decembro 2012. ()
- ↑ 25,0 25,1 Ter-Ghazaryan 2013, p. 582.
- ↑ Памятник Ленину — (не)живая история // «Ереван. XX век». 27 ноября 2012
- ↑ http://history.armenpress.am/files/img4694_904629136.jpg
- ↑ "Զորահանդես. 7 տարվա ընթացքում ոչ մի նոր տեխնիկա", 21an de septembro 2006. ()
- ↑ "Armenia Marks Independence Anniversary With Military Parade", Asbarez, 21an de septembro 1999.
- ↑ "Հանրապետության հրապարակում անցկացվեց զորահանդես` նվիրված ՀՀ անկախության 15րդ տարեդարձին", 21an de septembro 2006. (armene)
- ↑ "Military parade is over in Yerevan: Armenian tricolor in the sky and 15 artillery salvos (photo report)", 21an de septembro 2006.
- ↑ "Armenia Parades Military Might On Independence Day", azatutyun.am, 21an de septembro 2011.
- ↑ "Military Parade Highlights Independence Day Celebrations in Armenia", Asbarez, 21an de septembro 2016.
- ↑ Charles Aznavour's concert in Armenia. Repat Armenia Foundation. Arkivita el la originalo je 2016-10-02. Alirita 2016-10-01.
- ↑ "System of a Down's Pilgrimage to Commemorate the Armenian Genocide", Newsweek, 23an de aprilo 2015.
- ↑ "Watch System of a Down's First Ever Armenian Show", Rolling Stone, 23an de aprilo 2015.
- ↑ "Tankian’s Message: SOAD vocalist speaks to crowd on Genocide during concert in Yerevan", ArmeniaNow, 24an de aprilo 2015.
- ↑ "Տիմատիի բացօթյա համերգին Երևանում ավելի քան 40.000 հանդիսատես էր հավաքվել", 9an de junio 2017. (armene) ([1])
- ↑ WCIT 2019 grand opening in Yerevan: Armin van Buuren on stage! (6an de oktobro 2019).
Eksteraj ligiloj redakti
- Hotelo Marriott Armenia.
- Fotaro de la placo Arkivigite je 2011-12-28 per la retarkivo Wayback Machine.
- hejmpaĝo de la registaro.