Ruĝdorsa lanio
La Ruĝdorsa lanio (Lanius collurio) estas malgranda paserina birdo kiu apartenas al plej tipa genro Lanius de la familio de Laniedoj.
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Lanius collurio Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||||
 Natura arealo
| ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
Aspekto redakti
Ĝi 16–18 cm kaj havas dikan, hokfinan bekon. La masklo havas ruĝecbrunan dorson kaj blugrizajn kaposupron kaj pugon. La tipa inter lanioj larĝa okulstrio estas nigra kun blanka superokula strieto, ankaŭ la gorĝo blanka, la korposubo blankeca kun rozkolora nuanco. La vosto estas nigra, la eksteraj vostoplumoj estas parte blankaj en supraj partoj, do bildo simila al tiuj de enantoj. La flugilplumoj estas malhelaj.
La femalo - en ordinaraj cirkonstancoj – havas nek la nigran okulstrion, nek la grizan korposupron. Ŝia dorso estas pala rusta-bruna. Ŝia korposubo estas flaveta kun ondaj, brunaj krucaj strioj (skvameco). La junbirdoj similas al la femalo, sed ilia plumaro estas pli ruĝeca.
Ĝia voĉo estas raspa "ĉet, ĉek", ĝia kanto estas mallaŭta, belsona pepado, en kiun ĝi plektas la klakantajn voĉojn kaj imititajn kantojn de aliaj birdoj.
Kutimoj redakti
La ruĝdorsa lanio flugas rekte; ĝi kelkfoje flugstaras aŭ glisas sube por kapti la predon. Ĝi plej ofte gvatobservas de sur elstaranta branĉo.
Ĝi manĝas grandajn insektojn, malgrandajn ranojn, lacertojn, musojn, sorikojn kaj birdetojn. Ĝi ofte dornopikas la kaptitajn nutraĵojn kaj ofte kolektas tre abundan nutraĵaron por mizeraj tempoj, se abundas la predaro.
Ĝia vivloko estas la arbustaj areoj, apudvojaj heĝoj, makisoj. Ili reproduktiĝas ankaŭ en malferma kultivata kamparo kun kratago kaj Hundorozo.
Ĝi konstruas neston sur arbustoj aŭ arbedoj, relative sube dum 4-6 tagoj kaj la femalo demetas 5-7 ovojn.
Distribuado redakti
Ĝi estas migranta birdo, ĝi reproduktiĝas en Eŭropo (el norda Iberio al suda Skandinavio kaj al Orienta Eŭropo) kaj okcidenta Azio kaj vintras en tropika Afriko; la unuaj maskloj alvenas fine de aprilo, komence de majo el Afriko. Ĝi preskaŭ malaperis en okcidenta Eŭropo pro evoluo en la agrikulturo (la troa agrikulturigo instigis intensan ekuzon de malbonaj agroj). Ekzemple la specio estas probable formortinta en Britio kiel reproduktanta birdo, kvankam oftas kiel migranta. Ĝi estas protektata birdo en Britio laŭ Biodiversity Action Plan. En Hungario nestas 600 000 paroj, kiu estas 30 % de la populacio de Ruĝdorsa lanio en la Eŭropa Unio. Freŝdate, ede 2004, pligrandigo de la nombro de nestofarantaj paroj observiĝas en Belgujo, Francujo kaj Nederlando [2]. En Hispanio dum jardekoj la specio estis registrita nur en nordaj montaroj (el Pireneoj al Galegio) kaj lastatempe ekdisvastiĝis laŭ la Centra Sistemo. En Oktobro 2020 oni publikigis detalan studon kiu montris la evoluon de tiu disvastiĝo.[3]
La Ruĝdorsa lanio iĝis en 2006, la birdo de la jaro en Hungario.
Referencoj redakti
- ↑ BirdLife International (2004). Lanius collurio. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj, eldono de 2006. IUCN 2006. Elŝutita 12 Majo 2006. Datenbaza listano inkluzivas kialon kial ĉi tiu specio estas malplej zorgiga
- ↑ Anonimo 2010 : Op de voorgrond : de Grauwe Klauwier. Mens en Vogel, 48/2, 6-11. nederlande
- ↑ Juan Carlos Hidalgo, Carlos Talabante, Elena Baonza kaj Alfredo H. Ortega, "Así fue cómo colonizó el alcaudón dorsirrojo el Sistema Central", Quercus, 416, Oktobro 2020, pp. 16-23.
Literaturo redakti
Identigo redakti
- Worfolk, Tim (2000) Identification of red-backed, isabelline and brown shrikes Dutch Birding 22 (6): 323-362
- Metzmacher, M. & Van Nieuwenhuyse, D. (2012) Population dynamics of red-backed shrike (Lanius collurio) in south-eastern Belgium: modelling of climate influence. Terre et Vie, 67: 353-374.
Eksteraj ligiloj redakti
- Oiseaux bildoj
- Avibase[rompita ligilo]
- The Internet Bird Collection filmetoj
- Diferencoj laŭ aĝo kaj seksoj (PDF) fare de Javier Blasco-Zumeta Arkivigite je 2012-03-03 per la retarkivo Wayback Machine
