Salaca

Salaca estas rivero de norda Latvio, kiu longas 95 kilometrojn kaj enfluas al Golfo de Rigo de Balta Maro.[1] Ĝi fluas tra distriktoj Valmiera kaj Limbaži. Proksimume 60% de la basena areo estas disponigitaj per la alfluantoj de la lago Burtnieks (Seda, Briede, Rūja), la kunfluejo de Seda kaj Rūja ĉar la fakte komencas de Salaca povas esti observita jam en la lago.[2] En la buŝo de rivero - Salacgrīva haveno.

Salaca
latine Saletsa
rivero
Salaca kaj Neļķu klifoj
Lando Latvio Latvio
Regiono Vidzeme
Distriktoj Distrikto Valmiera, Distrikto Limbaži
Alfluantoj
 - maldekstraj alfluantoj Īģe
 - dekstraj alfluantoj Ramata
Urboj
Fonto Lago Burtnieks
 - alteco 42 m
 - koordinatoj 57° 47′ 43″ N 25° 08′ 42″ O / 57.79528 °N, 25.14500 °O / 57.79528; 25.14500 (mapo)
Enfluejo Golfo de Rigo
 - situo Salacgrīva, Latvio
 - alteco m
 - koordinatoj 57° 45′ 19″ N 24° 20′ 57″ O / 57.75528 °N, 24.34917 °O / 57.75528; 24.34917 (mapo)
Longo[1] 95 km (59 mi)
Akvokolektejo 3 421 km² (342 100 ha)
Trafluo Salacgrīva
 - mezproksima 31,3 /s
 - maksimuma 184 /s
 - minimuma 4,4 /s
Ĉiujara drenaĵo 1,06 km³
Mapo de riverfluo
Mapo de riverfluo
Mapo de riverfluo
Vikimedia Komunejo: Salaca

Geografio redakti

Salaca komencas en Burtnieki ebenaĵo de la Norda Vidzeme malaltebenaĵo (latve Ziemeļvidzemes zemiene), kiu transiras la marĉan Metsepole ebenaĵon en Mezlatva malaltebenaĵo (latve Viduslatvijas zemiene) ĉirkaŭ la limo de Valmiera kaj Limbaži distriktoj, kaj en najbareco de la estuaro - sur la Vidzeme marbordo de la Marborda malaltebenaĵo (latve Piejūras zemiene). Geologie, mezdevonaj grejsoj kaj argiloj dominas en la tuta kurso kaj baseno.[3] Marborda ĝis modere kontinenta klimato, averaĝa temperaturo -4,5 - 6 °C en januaro, +16,5 °C en julio. Precipitaĵo 700-750 mm jare kun nekonsiderinda pinto en la meza kurso.[4]

Vojo redakti

Kontraŭflue kaj laŭflue, la rivero fluas malrapide, malantaŭ la Rozēni ponto ĝia deklivo iĝas pli rapida kaj rokaj torentaĵoj aperas de Mērnieki.[5][6]

Ekzistas rozkoloraj devonaj grejsonudrokoj sur la bordoj de la Salaca en pluraj lokoj, kiel ekzemple la Pietraga Ruĝaj klifoj kaj Skaņaiskalns. En kelkaj el ili, fontakvoj lesivis kavernojn, inkluzive de la plej granda natura kavernsistemo en Latvio.[3] Ĉe la fino de la somero, kiam la akvonivelo malaltiĝas, la sablobankoj iĝas pli prononcitaj kaj la profundo en kelkaj el la plej larĝaj lokoj estas nur ĉirkaŭ 15 cm, kvankam la lago Burtnieks reduktas flufluktuojn kaj la lito ĉe la fonto estas artefarite profundigita. La rivero ankaŭ havas profundajn, malrapidajn sekciojn, ĉe la fonto la rivero ne frostas pro la plej varma akvo de lago Burtnieks.[7] La Naturparko de Salaca valo komenciĝas de Mazsalaca, kaj la rivero situas en la Biosfera Rezervo de Norda Vidzeme. Multaj protektitaj marĉoj en la baseno.

Estas pluraj specioj de fiŝoj: en la supra parto - ezoko, perko, Squalius cephalus, Leuciscus idus, en la malsupra parto ankaŭ bramo, ploto. Multe da vimboj printempe, salmonedoj aŭtune. Printempe okazas fiŝkapta konkurso "Staiceles vimba" ĉe la bordo de Salaca apud Staicele. Nur speciale licencita fiŝkaptado estas permesita en Salaca.[8] Remado laŭ la rivero daŭras 3-4 tagojn, la plej grandaj malhelpoj estas la restaĵoj de la antaŭa Mēri mueleja digo kaj la antaŭa Staicele paperfabrika digo.[9]

La plej grandaj alfluantoj redakti

 
Eņģeļu kaverno.
 
Salaca proksime de Skaņaiskalns.

Maldekstra:

  • Ķirele (14 km);
  • Nātrene (13 km);
  • Īģe (49 km);
  • Noriņa (11 km);
  • Korģe (33 km).

Dekstra:

  • Ramata (30 km);
  • Glāžupe (18 km);
  • Melnupe (14 km).

Setlejoj trafluataj redakti

Transporto redakti

La riveron trapasas la Eŭropa ŝoseo E67/A1 en la sekcio Rigo-Talino (en Salacgrīva) kaj regionaj vojoj P19 AinažiValmiera (en Staicele), P16 Mazsalaca-Valmiera (en Mazsalaca) kaj lokaj vojoj.

Bildoj redakti

Referencoj redakti

  1. 1,0 1,1 LĢIA. Vietvārdu datubāze - Datumbazo de loknomoj
  2. Upes.lv. Salacas baseins (latve)
  3. 3,0 3,1 Ceļvedis pa Salacu un tās apkārtni laivotājiem, velotūristiem un autobraucējiem. Valdis Avotiņš, Ints Lukss. AGB. ISBN 9984-777-27-8. (latve)
  4. Latvijas ģeogrāfijas atlants - Latvia geografia atlaso. "Jāņa sēta", 2020
  5. Laivas.lv. Salaca Arkivigite je 2022-01-14 per la retarkivo Wayback Machine (latve)
  6. Upesoga. Salaca (latve)
  7. Latvijas PSR Mazā Enciklopēdija - Latva Malgranda Enciklopedio, p.3-274.
  8. Likumi. Makšķerēšanas, vēžošanas un zemūdens medību noteikumi - Leĝoj. Reguloj por fiŝkaptado, kankro kaj subakva ĉasado (latve)
  9. Dabas aizsardzības pārvalde. Salaca - Naturprotekta Estraro. Salaca (latve)