Salminejo Wieliczka
Salminejo Wieliczka (pollingve Kopalnia soli Wieliczka, germane: Groß Salze) troviĝas sub la urbo Wieliczka en proksima ĉirkaŭaĵo de Krakovo. La minejo estis trafikata seninterrompe ekde la 13-a jarcento, eble eĉ pli frue [1], ĝis la unua jardeko de la 21-a jarcento, kiam pro kaŭzoj de altaj elspezoj la minado de salo estis finita. Ĝi apartenas al la plej malnovaj mondaj salminejoj entute (tute la plej malnova estas en proksima Bochnia) kaj ĝi estas enskribita en la liston de monda heredaĵo de Unesko. Pioniris surloke i.a. Johann Gottfried Borlach.
| Salminejo Wieliczka | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg)   | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Salmino [+] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Koordinatoj | 49° 58′ 59″ N, 20° 3′ 20″ O (mapo)49.98305320.055655Koordinatoj: 49° 58′ 59″ N, 20° 3′ 20″ O (mapo) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Areo | 9,69 km² (969 ha) [+] | |||||||||||||||||||||||||||||
| Horzono | UTC+01:00, UTC+02:00 [+] | |||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||
| Salminejo Wieliczka | ||||||||||||||||||||||||||||||
 Vikimedia Komunejo: Wieliczka salt mine [+] |
||||||||||||||||||||||||||||||
| En TTT: Oficiala retejo [+] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Resumo redakti
La minejo estas 327 metrojn profunda. La suma longeco de la koridoroj atingas 300 km, el kiuj al la publiko estas alirebligitaj sole 2 % de la suma longeco de la koridoroj. Ĉiuj koridoroj etendiĝas sume en naŭ niveloj, kiuj estas kunigitaj aŭ per grandaj kameroj, specialaj tuneloj aŭ per ŝaktoj kaj liftoj.
Turistoj povas ĉi tie trarigardi 3,5 km longan vojon, kiu ensumigas trarigardon de statuoj de historiaj kaj mitaj staturoj, kreitaj el ŝtonsalo. Krom vera kaj sciencista klarigoj de estiĝo de la ampleksaj salvejnoj estas ankaŭ al la vizitantoj alproksimigita eĉ mito pri la estiĝo de la minejo, kunigita kun mezepokaj polaj kaj hungaraj regantoj.
Rimarkindaj estas ankaŭ volbaj ĉambregoj, kapeloj, subtera lago kaj ekspozicio, alproksimiganta la historion de la minado de salo. La minejo tiel kromnomatas ankaŭ "pola salkatedralo".
Dum la pasintaj jarcentoj vizitis la minejon vico de famaj personecoj, inter kiuj enviciĝas ekz. Koperniko, Johann Wolfgang von Goethe, Alexander von Humboldt, Dmitrij Ivanoviĉ Mendelejev, Bolesław Prus, Ignacy Jan Paderewski, Robert Baden-Powell, Jacob Bronowski (kiu filmis partojn de filmo Ascendo de homo), Karol Wojtyła (pli poste papo Johano Paŭlo la 2-a), eksprezidento de Usono Bill Clinton, signifaj regantoj kaj multaj aliaj.
Dum la Dua mondmilito la minejo estis uzata fare de la germanaj okupantoj por milita produktado.
Respekton vekanta, antikva, al labirinto simila salminejo fariĝis por Bolesław Prus inspiro al labirintaj scenoj de lia romano La Faraono.
En la jaro 1978 la salminejo Wieliczka estis envicigita en liston de monda heredaĵo de Unesko kiel unu el entute unuaj memorigaĵoj en la lando. Hodiaŭ ĝi estas signifa turisma allogaĵo; vizitas ĝin ekskursoj el multaj landoj (nuntempe trarigardos la minejon pli ol unu miliono da vizitantoj ĉiujare[2]), do oni okazas trarigardojn en multaj lingvoj. Krom la konata turisma vojo, kiu troviĝas 64-135 metroj sub la surfaco, okazas ankaŭ ekskursoj geologiaj por fakuloj el tereno de mineralogio kaj minado, sed eĉ ne tiuj aliras en la plej profundajn etaĝojn de la minejo.
Referencoj redakti
Eksteraj ligiloj redakti
Historia urbocentro de Krakovo · Salminejo Wieliczka · Koncentreja komplekso en Aŭŝvico · Historia urbocentro de Varsovio · arbaro de Białowieża (Monda natura heredaĵo) · Renesanca urbocentro de Zamość · Mezepoka urbocentro de Toruń / Thorn · Kastelo Marienburg en Malborko · Klostro kaj kalvaria monto en Kalwaria Zebrzydowska · Kirkoj de paco en Świdnica / Schweidnitz kaj Jawor / Jauer · Parko de Muskau · Jahrhunderthalle / Hala Ludowa / Hala Stulecia en Vroclavo (Wrocław / Breslau) · Lignaj kirkoj en suda Malgranda Pollando