Sebeș (Alba)
Sebeș [sebeŝ] (hungare: Szászsebes sAsŝebeŝ, germane: Mühlbach, latine: Sabesium) estas urbo en Rumanio laŭ la rivero Sebeș sude de Alba Iulia. Administre apartenas al ĝi Lancrăm, Petreşti, Răhău, Sebeşel.
| Sebeș | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| municipo de Rumanio | |||||
|
| |||||
| Blazono | |||||
| Administrado | |||||
| Lando |  Rumanio
| ||||
| Regiono |  Transilvanio
| ||||
| Distrikto |  distrikto Alba
| ||||
| |||||
| Poŝtkodo | 515800 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 26 490 (2021) [+] | ||||
| Loĝdenso | 229 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 45° 57′ N, 23° 34′ O (mapo)45.95472222222223.57Koordinatoj: 45° 57′ N, 23° 34′ O (mapo) [+] | ||||
| Alto | 262 m [+] | ||||
| Areo | 115,54 km² (11 554 ha) [+] | ||||
| Horzono | UTC+02:00 [+] | ||||
| |||||
| situo en la distrikto | |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Sebeș [+]
| |||||
Loĝantaro redakti
En 1910 Szászsebes havis 8 504 loĝantojn (rumanoj, hungaroj, germanoj); en 1992 23 227 (rumanoj, 1,3 % hungaroj), kaj laŭ la stato de 2021 en la komunumo vivis 26 490 loĝantoj sur areo de 115,54 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 229 loĝantoj/km².
Historio redakti
Ĝia unua mencio skriba estas en 1245, en 1332 estis ekleziejo. La saksoj estis koloniigataj tien en la 12-a jarcento, post kiam la sikuloj estis translokitaj orienten. Ĝis 1919 ĝi apartenis al Hungario, (Szeben vármegye). Tie mortis en 1540 Johano la 1-a (Szapolyai). Ĝi estis loko de pli multaj landkunvenoj de Transilvanio.
Elstaruloj redakti
- Friedrich Wilhelm Schuster, etnologo, pedagogo kaj teologo
- András Ádám (atomfizikisto)
Fonto redakti
- Magyar nagylexikon, 1-18., 1993-2004, Budapest.
- Loknomvortaro de Transilvanio kaj de Moldavio (Rumanio)
Komunumoj pri szász (= sakso) en Hungara reĝlando redakti
Iam tie loĝadis saksoj.
Renomaj personoj redakti
- Franz Binder (Szászsebes, 1824 – Alvinc, 11-a de aprilo 1875) transilvania saksa vojaĝisto, malkovrinto
- Dániel Fábián (?, ? 1749 – Szászsebes, 29-a de aprilo 1830): redaktoro.
- György Nagy (7-a de novembro 1879 – Budapest, 29-a de marto 1923): jurverkisto, poeto, ĵurnalisto.
- Doina Lie (*1-a de junio 1929): skulptistino.
- Lajos Bardócz (*24-a de oktobro 1936): grafikisto, pentristo.
- Carl Filtsch (28-a de majo 1830 – Venecio, 11-a de majo 1845): komponisto, pianisto.
- Eremia Profeta (*1-a de majo 1941): pentristino.
- Radu Stanca (5-a de marto 1920 – Cluj, 26-a de decembro 1962): poeto, dramverkisto
- János Szapolyai; Zápolya, I. János, Johano la 1-a (Hungario), (Szepesvár, 1487 – Szászsebes, 22-a de julio 1540): reĝo de Hungario (1526–1540).
- Elemér Zalotay (origina nomo: Schupiter Elemér, Szászsebes, 24-a de novembro 1894 – Szombathely, 1-a de marto 1968): arkeologo, bibliotekisto, redaktoro, muzeestro.