Tiridato la arkitekto
La Tiridato la arkitekto (arabe Տրդատ ճարտարապետ, Trdat ĝartarapet ĉirkaŭ 940 - 1020) estis la ĉefa arkitekto de la bagratidaj reĝoj de Armenio, kaj plej rimarkinde pro li elstaris pro la katedralo de Ani kaj lia rekonstruo de la kupolo de Hagia Sofia en Konstantinopolo.
| Tiridato la arkitekto | |
|---|---|
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 30-an de novembro 949 |
| Morto | 1-an de januaro 1020 (70-jaraĝa) |
| Ŝtataneco | Bizanca imperio |
| Okupo | |
| Okupo | arkitekto |
| Verkoj | Church of Saint Gregory of Gagkashen Katedralo de Anio |
Tiridato estis aktiva en Armenio antaŭ kaj post sia rekonstruo de Hagia Sophia. En 961, Aŝoto la 3-a translokigis sian ĉefurbon el Kars al la granda urbo Anio, kie li kunigis novajn palacojn kaj rekonstruis la murojn. La katolikoso ankaŭ translokiĝis al la distrikto Argina en la antaŭurboj de Ani, kie Tiridato kompletigis la konstruadon de la katolikosa palaco kaj la patrina katedralo de Ani. Ĉi tiu katedralo montras ekzemplon de krucforma kupola preĝejo ene de rektangula plano. Tiridato ankaŭ verŝajne dizajnis aŭ inspektis la konstruadon de Surb Nŝan (Sankta Signo, kompletigita en 991), la plej malnova strukturo ĉe la monaĥejo Haghpat.
Post granda tertremo en 989 kolapsis parte la kupolo de Hagia Sofia, bizancaj oficialuloj alvokis Tiridaton al Bizanco por organizi ĝian riparon. La rekonstruita kupolo estis kompletigita en 994. Kiel la tiutempa armena historiisto Stepanos Taroneci (Asoghik) komentis
"Eĉ [Hagia] Sofia, la katedralo, estis disŝirita de supre al malsupre. Pro ĉi tio, multaj lertaj laboristoj inter la grekoj provis plurfoje rekonstrui ĝin. La arkitekto kaj ŝtonministo Tiirdato de la armenoj ankaŭ estis tie, prezentis planon, kaj kun saĝa kompreno preparis modelon, kaj komencis entrepreni la komencan rekonstruon, tiel ke [la kirko] estis rekonstruita pli bonkore ol antaŭe."