Turnov

Turnov estas urbo en Ĉeĥio. Ĝi situas sur rivero Jizera, kiu apartigas la urbon en du partojn, en nordorienta Bohemio, regiono Liberec, distrikto Semily. Vivas ĉi tie 14 472 loĝantoj (2023). En la urbo estas vitroindustrio, teksindustrio kaj maŝinindustrio. La urbo konatas precipe pro prilaborado de duongemoj kaj produktado de juveloj, kiujn eblas trarigardi en la urba muzeo.

Turnov
germane Turnau
urbo
Turnov, placo de Český ráj, al kiu dominas secesia konstruaĵo de urba ŝparejo (1906); dekstre estas frue baroka monaĥeja preĝejo de Sankta Francisko el Asizo; ekster foto, kontraŭe al la ŝparejo, estas renesanca urbodomo, alikonstruita en 1894
Flago Blazono
Oficiala nomo: Turnov
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Liberec
Distrikto	Distrikto Semily
Administra municipo	Turnov
Historia regiono	Bohemio
Montaro	Jiĉina montetaro
Rivero	Jizera
Situo	Turnov
- alteco	260 m s. m.
- koordinatoj	50° 37′ 00″ N 15° 10′ 00″ O (mapo)
Areo	22,73 km² (2 273 ha)
Loĝantaro	14 472 (2023)
Denseco	636,69 loĝ./km²
Unua skribmencio	1272
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	511 01
NUTS 3	CZ051
NUTS 4	CZ0514
NUTS 5	CZ0514 577626
Katastraj teritorioj	5
Partoj de urbo	13
Bazaj setlejunuoj	20
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Turnov
Retpaĝo: www.turnov.cz
Portalo pri Ĉeĥio

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Malá Skála, Jenišovice, Olešnice, Mírová pod Kozákovem, Frýdštejn, Přepeře, Ohrazenice, Modřišice, Karlovice, Kacanovy kaj Rakousy.

Historio

La urbo estis fondita en duono de la 13-a jarcento, la unua mencio devenas pri ĝi el la jaro 1272. Ĝi alkliniĝis al flanko de husmovado, dum militoj kontraŭ Luzacio en la jaro 1478 ĝi estis forbruligita. Post la jaro 1509 Turnov estis nove konstruita. Ekde la 16-a jarcento datiĝas evoluo de la vitroindustrio, metalurgia industrio kaj minado kaj la prilaborado de duongemoj. Dum la tridekjara milito la urbo estis denove forbruligita kaj ĝi perdis grandan parton de la loĝantaro. Ekde la 18-a jarcento komenciĝas produktado de konata plumbvitro. Konekse kun konkurenco kontraŭ etornamaĵproduktado en Jablonec nad Nisou la urbo iom post iom specialiĝis al facetado de juvelŝtonoj kaj al oraĵistaj metioj. En la 19-a jarcento okazas evoluo de industriaj produktadoj.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	6 849
1880	7 249
1890	8 670
1900	9 028
1910	10 007
1921	9 753

Jaro	Loĝantoj
1930	8 593
1950	10 609
1961	11 474
1970	12 863
1980	14 550
1991	14 398

Jaro	Loĝantoj
2001	14 513
2011	14 472
2014	14 335
2016	14 349
2017	14 330
2018	14 312

Jaro	Loĝantoj
2019	14 334
2020	14 420
2021	14 242
2022	14 174
2023	14 472

Vidindaĵoj

• Muzeo de Bohemia paradizo, fondita en la jaro 1886, havas sidejon proksime de placo. En daŭra ekspozicio estas ekspoziciata kolektaro de juvelŝtonoj - agatoj, jaspoj, ametistoj kaj unika kolekto de piropoj – ĉeĥaj grenatoj, kun modeloj de la kreado de juvelistoj.
• Gotika preĝejo de Sankta Nikolao el la 14-a jarcento (rekonstruita baroke en 1722)
• Preĝejo de Virgulino Maria
• Renesanca urbodomo el 1526 (rekonstruita en 1894 kaj 1993)
• Franciskana monaĥejo kun preĝejo de Sankta Francisko el Asizo el 1651-1655
• Tombeja preĝejo de Virgulino Maria (el 1823-1853)

Ĉirkaŭaĵo

• sabloŝtona Bohemia Paradizo
• mezepokaj burgoj Kost, Trosky, Valdštejn, Rotštejn, Frýdštejn
• kasteloj Sychrov kaj Hrubý Rohozec

Famaj personoj

• Jan Patočka, filozofo, reprezentanto de Ĉarto 77
• Josef Pekař, historiisto
• Josef Václav Šimák, historiisto
• Wenzel Müller, komponisto
• Jaroslav Rudiš, verkisto kaj historiisto

Ĝemelurboj

• Jawor en Pollando
• Keszthely en Hungario
• Niesky en Germanio
• Reeuwijk en Nederlando

Pluaj fotoj

• 
  Preĝejo de sankta Nikolao kaj paroĥo
• 
  Preĝejo de sankta Francisko
• 
  Preĝejo de Naskiĝo de Virgulino Maria
• 
  Turnova sinagogo
• 
  Urba biblioteko de Antonín Marek
• 
  Muzeo de Bohemia Paradizo