Vyškov

Eble vi serĉas Výškov.

Vyškov estas urbo en Ĉeĥio kun 20 426 loĝantoj (2023), situanta en Moravio, sur supra fluo de rivereto Haná, 34 km nordoriente de urbo Brno.

Vyškov
germane Wischau
urbo
Urbodomo en Vyškov
Flago Blazono
Oficiala nomo: Vyškov
Kromnomoj: Moravia Versajlo, Hanakia Versajlo
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Sudmoravia regiono
Distrikto	Distrikto Vyškov
Administra municipo	Vyškov
Historia regiono	Moravio
Parto de	Hanakio
Montaro	Drahanská vrchovina
Ŝoseo	D1
- fervojstacio	Vyškov na Moravě
Memorindaĵoj	Vyškov kastelo, Restaĵoj de remparoj
Riveroj	Malá Haná, Haná
Situo	Vyškov
- alteco	254 m s. m.
- koordinatoj	49° 16′ 12″ N 16° 59′ 35″ O (mapo)
Areo	50,40 km² (5 040 ha)
Loĝantaro	20 426 (2023)
Denseco	405,28 loĝ./km²
Pordego	Vyškova pordego
Ĝardeno	Kastela ĝardeno
Unua skribmencio	1141
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	682 01
NUTS 3	CZ064
NUTS 4	CZ0646
NUTS 5	CZ0646 592889
Katastraj teritorioj	5
Partoj de urbo	13
Bazaj setlejunuoj	30
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Vyškov
Retpaĝo: www.vyskov-mesto.cz
Portalo pri Ĉeĥio

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Rostěnice-Zvonovice, Topolany, Radslavice, Prusy-Boškůvky, Armea spaco Březina, Hlubočany, Drnovice, Pustiměř, Luleč, Ježkovice, Krásensko, Křižanovice u Vyškova kaj Podomí.

Historio

Arkeologiaj trovaĵoj atestas loĝigon de tiu ĉi spaco jam en la malflrua ŝtona tempo. La unuaj skribmencioj estas el la jaro 1141, kiam la vilaĝo estis landsinjora posedaĵo. Fine de la 12-a jarcento ĉi tien estis transportita administra centro el Pustiměř. En 1248 Vyškov fariĝis posedaĵo de olomoucaj episkopoj kaj ĝi restis ilia preskaŭ 600 jarojn. En la 2-a duono de la 13-a jarcento la devene landsinjora vilaĝo ŝanĝiĝis en vilaĝon de urba tipo kaj ĝi akiris urbajn rajtojn. En la 14-a jarcento Vyškov estis jam urbo. En la tempo de husanaj militoj ĝi estis dezertigita de husanoj, en la tempo de hungaraj militoj ĝi estis forbruligita. Pluajn perdojn ĝi suferis dum la tridekjara milito. Prosperon ĝi ĝisatendis en la 2-a duono de la 17-a jarcento. Tiutempe ĉi tie estis eĉ episkopa monerstampejo kaj Vyškov havis kromnomon Moravia Versajlo. Incendio neniigis la urbon kaj kastelon en la jaro 1753. Malgraŭ tio, ke la renovigita kastelo ankoraŭ gastigis kelkajn signifajn personecojn (en la jaro 1800 ĉi tie renkontiĝis la rusa caro Aleksandro la I-a kun la aŭstria imperiestro Franciso), ĝi plu neniam atingis sian estintan belecon. Post napoleonaj militoj en la 1-a duono de la 19-a jarcento estis detruitaj la urbaj pordegoj kaj la urbo akiris novan spacon por evoluo.

Laŭtempa desegnaĵo de Vyškov el la jaro 1720

La kernon de la urbo kreas triangula placo kun apudaj stratoj, kiujn foje ĉirkaŭigis remparoj kun tri enirejpordegoj. Hodiaŭ konserviĝis kelke da restaĵoj de la remparoj.

La kastelo en Vyškov staras en loko de devena gotika burgo el la 15-a jarcento. Kastelĝardeno estis fondita ankaŭ en la 15-a jarcento, post la sveda invado ĝi estis renovigita. En la konstruaĵo de la kastelo estas lokigita Muzeo de regiono de Vyškov, kiu koncentras kolektaĵojn historiajn, arkeologiajn, etnografiajn kaj kolektaĵon de belartoj. Konata estas ankaŭ ampleksa kolektaro de popolceramiko el Vyškov, kies produktado havis en Vyškov sian fonregionon de komence de la 18-a jarcento ĝis la jaro 1945. Renesanca urbodomo en la placo devenas el la jaro 1569. Ĝi estis renovigita en 1613 kaj en duono de la 18-a jarcento. Al renesancaj konstruaĵoj apartenas kapelo de sankta Anno kun fragmentoj de surmuraj pentraĵoj. La kapelo devenas el la 16-a jarcento.

En la urbo estas grava fabriko Rostex, kulturon prizorgas Biblioteko Karel Dvořáček kaj Muzeo de Vyškov-regiono kaj por amuzo servas Akvoparko Vyškov. En majo 2006 estis malfermita dinoparko, do parto de zoo kun figuroj de pratempaj saŭroj.

Membrigo de urbo

Vyškov membriĝas en 13 partojn, kiuj situas sur kvin katastraj teritorioj:

• k. t. Vyškov – partoj Vyškov-Město, Vyškov-Předměstí, Brňany, Křečkovice, Nosálovice kaj Nouzka
• k. t. Dědice u Vyškova – partoj Dědice, Hamiltony kaj Pazderna
• k. t. Lhota – partoj Lhota kaj Pařezovice
• k. t. Opatovice u Vyškova – parto Opatovice
• k. t. Rychtářov – parto Rychtářov

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	4 802
1880	10 747
1890	11 270
1900	11 921
1910	12 801
1921	12 432

Jaro	Loĝantoj
1930	12 341
1950	12 318
1961	12 413
1970	14 013
1980	18 330
1991	23 111

Jaro	Loĝantoj
2001	22 514
2011	21 391
2014	21 341
2016	21 250
2017	21 120
2018	20 999

Jaro	Loĝantoj
2019	20 883
2020	20 807
2021	20 304
2022	20 187
2023	20 426

Personecoj

Eminentaj famuloj de la urbo estas verkisto Karel Dvořáček kaj sciencisto, vojaĝisto, verkisto kaj arabisto Alois Musil.

Esperanto

En Vyškov okazis la 11-a kongreso de Ĉeĥa Esperanto-Asocio en jaro 2005.

Pluaj fotoj

• 
  Gimnazio Vyškov
• 
  Domo de infanoj kaj junularo
• 
  Vyškova kastelo
• 
  Placo de Masaryk kun fontano kaj pestkolono
• 
  Urbodoma strato kun turo de la urbodomo
• 
  Placo de Masaryk, la nordorienta parto
• 
  Tombeja preĝejo de Virgulino Maria
• 
  Eksa sinagogo en Placo de Masaryk
• 
  Gimnazio en strato Komenského

Eksteraj ligiloj

• Dinoparko Vyškov
• Akvaparko Vyškov
• Biblioteko Karel Dvořáček en Vyškov