Ahmadismo
La Ahmadismo (urdue جمعة احمديه مسلملہ; arabe الجمعة الإسلاميا الاحمدية) estas islama frakcio kaj religia movado, kiu estis naskita en la barata islamo kaj fondita en brita Hindio (la Brita Raĝo) kaj predikas por la renovigo de la religio de Islamo, por klerismo, paco kaj zorgo por aliaj.
| Ahmadismo | ||
|---|---|---|
| ||
| organizaĵo | ||
| islamo | ||
| Komenco | 1889 vd | |
| Lando(j) | Panĝabo • Brita Hindio • Barato vd | |
| Situo | Panĝabo | |
| Fondinto(j) | Mirza Ghulam Ahmad vd | |
| Lingvoj | ||
| Retejo | Oficiala retejo | |
Ĝi estis fondita en 1889 de Mirza Gulam Ahmad el Kadjan (en Panĝabo) kaj ĝi disvastiĝis en Barato, Orienta Afriko kaj en Eŭropo (ĉefe en Londono kaj Zuriko). La unua eldono de Korano kun araba kaj esperanta teksto estas de la ahmadano Italo Chiussi [1].
Historio redakti
.gif){kind=spacer}
La ahmadisma movado estis fondita en la stato de Panĝabo en Brita Hindio (la Brita Raĝo) en la 19-a jarcento fare de Mirza Aholam Ahmad al-Qadiani (1835-1908) kaj estas nomita laŭ li. Kiam li estis proksimume 40-jaraĝa, Aholam Ahmed deklaris ke Alaho taskigis lin renovigi la vizaĝon de la islama religio, kaj regi la mondon kun justeco kaj honesteco. Liaj subtenantoj kolektis en la hinda grandurbo de Ludhiana la 23-an de marto 1889 kaj ĵuris fidelecon al li (Biyaa Bayata). Tiu dato estas konsiderita kiel la dato kiam la Ahmadi-sekto estis fondita. Tra la jaroj, la movadanoj faris vastan misian agadon kaj tiel la nombro de kredantoj pliiĝis. Post la dispartigo de Hindio en hinduan plimultan ŝtaton kaj por islama lando, multaj Ahmadistoj translokiĝis de Hindio al Pakistano kaj la religia centro translokiĝis al nova urbo establita de la Ahmadistoj - Rabwah. La movado estis persekutita en Pakistano dum jaroj kaj ĝia religia agado estis translokigita al Londono. Nuntempe, centroj de la Ahmadismo-movado estas disigitaj en multaj landoj.
Post la morto de Mirza Ahulam Ahmad al-Qadiani en 1908, unu el liaj unuaj studentoj, Hakim Noor al-Din (Hakim Nur al-Din) estis nomumita kiel lia posteulo kaj lia titolo estis "la posteulo de la Mesio". Post la morto de Hakim Nur al-Din en 1914, nur 25 jarojn post la fondiĝo de la movado, la movado dividiĝis en du fluojn, ĉiu el kiuj estis gvidata de malsamaj gvidantoj. La ĉeffluo restis en Qadian, la grandurbo kie la fondinto de la movado estis naskita kaj gvidita fare de Mirza Bashir al-Maimon Mahmoud Ahmed, la majoratulo de la fondinto de la movado; La dua fluo translokiĝis al Lahoro kaj estis gvidita fare de Mulai Muhammad Ali. La Ahmadismo movado de Lahoro venis pli proksimen al tradicia Islamo kaj en la okuloj de islamanoj, la membroj de la movado ne estas konsideritaj nekredantoj en Islamo.
Nuntempe redakti
Aktuale en 2016, ekzistas diversaj koncentriĝoj de membroj de la komunumo en 209 landoj kaj teritorioj, plejparte en Sudazio, Okcidentafriko, Orientafriko kaj Indonezio. Estas malfacile taksi la precizan grandecon de la Ahmadismo-populacio. La gvidantaro de la komunumo parolas pri "dekoj da milionoj", sed la plej multaj sendependaj fontoj taksas, ke la populacio varias de 10 ĝis 20 milionoj tutmonde, tio estas, ĉirkaŭ 1% de la islamanoj de la mondo, dum Pakistano sole havas ĉirkaŭ 4 milionojn.
La nombron de la ahmadanoj oni taksas, depende de la fontoj, inter 10 kaj 20 milionoj en pli ol 176 landoj.
En 2001, la " Monda Kristana Enciklopedio " taksis ke tio estas la plej disvolviĝanta movado ene de Islamo.
Principoj de kredo redakti
La Ahmadismo kredo neas absolute la uzo de perforto kiel parto de Ĝihado. La movado fieras pri predikado de klerismo, paco kaj amo al aliaj. Ahmadismo vidas sin kiel tutmonda religio, kiu devus inkluzivi, krom islamanoj, kristanoj, judoj kaj hinduoj. Laŭ la Ahmada kredo, Jesuo estis homo kiu ne estis krucumita kaj ne estis levita al la ĉielo, sed estis deprenita de la arbo fare de liaj disĉiploj, translokigita al Hindio, kaj mortis tie en la aĝo de 120 en la grandurbo de Srinagaro, en Kaŝmiro. Aholam Ahmed, la heroldo de la religio, estis laŭ siaj vortoj enkarniĝo de Kriŝno, Jesuo kaj Mohamedo kune. Li estas " Al-Mu'adh"." - La Promesita (vorto ekvivalenta en signifo al Mahdi). Male al la akceptita islama opinio ke Mohamedo estas la "Sigelo de la Profetoj", la Ahmadistoj kredas ke post lia morto la profetaĵo ne ĉesis kaj ĝi pasis al Aholam Ahmad kaj liaj disĉiploj post li.
La principoj de la Ahmadismo kredo devigas ĝiajn kredantojn esti lojalaj al la lando en kiu ili vivas. La Ahmadismo estas ligita per religiaj ordonoj por atingi la venontan mondon kaj oni devas obei la leĝojn de la registaro de sia lando, por ke oni povu vivi en paco en ĉi tiu mondo. Ĉiu kredanto flankenmetas 6,5% de sia enspezo por religiaj agadoj en la kampoj de edukado kaj religio.
Dum la hinda lukto por sendependeco de Britio, la Ahmadismo-popolo ne apogis la lukton kaj preferis eksterlandan registaron kiu protektas la rajtojn de malplimultoj super hindua registaro kiu povis subpremi ilin, tio estis integrita al ilia aliro al obeado de la leĝo (dum la homoj de la Barata Nacia Kongreso agis kontraŭ la ekzistanta leĝo en sia luktado de sendependeco).
Kadre de la tasko proksimigi korojn, la Ahmadistoj tradukas la Koranon en multajn lingvojn, ĝis nun la Koranon estis tradukita de ili kaj de aliaj en ĉirkaŭ 100 lingvojn, inkluzive de la Esperanto.
La kredo principe diferenciĝas el la ortodoksa islamo (vidu Sunaismo) pro interpreto de la morto de Jesuo, ĝihado kaj mahdo.
- Jesuo: ne mortis sur la kruco, sed en mistera maniero. Li reviviĝis, forveturis al Barato por prediki la Evangelion, en Kaŝmiro. Li, kun la nomo Yus Asaf, vivis 120 jarojn kaj lia tombo troviĝas en Srinagar, en Kaŝmiro.
- Mahdo: Gulam Ahmad deklaris sin Mahdo (arabe: مهدي, t.e. bone gvidata) por islamanoj, Avatar (manifestiĝo) de Kriŝna por hinduoj, Mesio por hebreoj kaj Kristo por kristanoj. Do li deklaris, ke Muhamado ne estis la sigelo de la profetoj (33:40), sed ke en la Nobla Korano la verso pri la 'sigelo' de la Profetoj ne signifas, ke post Muhamado neniu senpera kontakto plu okazos inter Dio kaj homaro, nome, ke neniu profeto venos en la mondon (en la senco de voĉportanto senpera de Dio), sed ke eventuala nova Profeto ne povos porti novan Leĝon, ĉar la 'sigelo' sur la Libro estas definitiva. (el I. Chiussi, Je la flanko de la Profeto, Antverperno: tk, 1978, p. 242)
- Ĝihado: Gulam Ahmad diris, ke islamanoj ne devis batali kontraŭ la britoj, kaj ke Mahdo ne estas militestro, kontraŭe al la ortodoksa tiutempa opinio.
Du frakcioj en Ahmadjo kaj la diferencoj inter ili redakti
Ahmadismo dividiĝis en du partoj: la lahora kaj la kadjana. Ambaŭ partoj deklaras sin ortodoksaj, sed aliaj islamanoj malŝategas ilin, ĝis vera persekuto, ĉefe la kadjanojn, ĉar ili, deklarante, ke Gulam Ahmad estas Profeto, kulpas pro blasfemo kontraŭ Muhamado, almenaŭ laŭ la ne-ahmadanoj. La lahora parto konsentas pri la fakto, ke Muhamado estas la lasta Profeto.
En la internacia islama kongreso en Islamabado en 1974 kun la partopreno de islamaj reprezentantoj de 124 landoj, inkluzive de multaj landoj kiuj ne havas islaman plimulton, la Ahmadistoj estis denuncaj pro iliaj du frakcioj, la "Kadijanoj" kaj la "Lahurs", kiel "malfideluloj, kiuj estas filoj de malfideluloj".
Referencoj redakti
Vidu ankaŭ redakti
Eksteraj ligiloj redakti
- http://www.alislam.org
- http://www.aaiil.org/index.shtml Arkivigite je 2006-08-20 per la retarkivo Wayback Machine
- http://alhafeez.org/rashid
- http://www.aboutahmadiyya.com Arkivigite je 2009-04-21 per la retarkivo Wayback Machine
- http://www.hrw.org/news/2012/05/27/pakistan-prosecute-ahmadi-massacre-suspects (10 mio worldwide)
- http://news.bbc.co.uk/2/hi/8711026.stm (10 mio worldwide)