Akalifo
Akalifo (Acalypha L.) estas genro de florplantoj en la familio de Eŭforbiacoj Juss. kaj la sola genro de la subtribo Akalifenoj. Kun ĉirkaŭ 500 specioj de herboj, arbustoj kaj malgrandaj arboj, ĉi tiu genro estas la tria plej diversa en la familio, malantaŭ nur ol Eŭforbio kaj Krotono. Ĝi ankaŭ estas la plej diversa el la subfamilio Akalifoideod:Q4671713 (Acalyphoideae) Beilschm. sensu stricto.[2][3]
 | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
specioj
| ||||||||||||||||||||||
Sinonimoj
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||||||||||
Priskribo redakti
Ili estas jaraj aŭ plurjaraj herboj, arbustoj aŭ malgrandaj arboj, sen latekso; plantoj monoikaj aŭ malpli ofte dioikaj. Indumento de simplaj aŭ aŭglandaj haroj, malofte stelaj haroj. Folioj alternaj, simplaj; stipuloj plejparte malgrandaj. Pikilecaj, racemaj aŭ paniklaj, aksaj aŭ finaj infloreskoj, en Nikaragvo unuseksa aŭ androgina (pistilaj sube kaj masklaj supre); tre malgrandaj, sesilaj masklaj floroj, pluraj en la akseto de eta brakteo, kalikaj loboj 4, petaloj kaj disko forestas, stamenoj ĝenerale 8, liberaj, anteroj pendantaj, vermiformaj maturece; pistilaj floroj 1-3 en la akselo de brakteo, kalikaj lupoj 3-5, petaloj kaj disko forestantaj, ovario (1 aŭ 3-lokusa, 1 ovolo per lokuso, stilusoj kuniĝas proksime al bazo, branĉoj de ĉiu stiluso ĝenerale dissekcitaj en fadenformajn segmentoj, distala pistila floro (j) kelkfoje diferenca de la aliaj (alomorfa), ofte senbrakteaj, 1-3-loba ovario kaj subbaza stiluso. Frukto 1 aŭ 3-lokusa kapsulo, ĉiu segmento disigas kaj verŝas la konstantan kolumelon, frukto de alomorfaj floroj profunde loba aŭ nedaŭra skizokarpo; unu semo per karpelo, ovforma, ĝenerale karunkla, diverse ĉizita.[4]
Acalypha hispida, kultivata kiel ornama planto pro la koloro kaj teksturo de siaj ekscitaj floroj, estas la plej konata specio. Aliaj kreskas pro sia foliaro. Acalypha bipartita estas manĝebla legomo en iuj regionoj de Afriko.[5]
Disvastigado redakti
Plej multaj specioj estas tropikaj aŭ subtropikaj (ili ne ĉeestas en Havajo kaj aliaj pacifikaj insuloj), ĝi havas malmultan reprezenton en moderklimataj zonoj. Ameriko havas du trionojn de la konataj specioj, distribuitaj de la suda Usono ĝis Urugvajo kaj norda Argentino.
Taksonomio redakti
La genro estis priskribita de Carolus Linnaeus kaj publikigita en Species Plantarum 2: 1003–1004. 1753.[4]
Etimologio redakti
Acalypha: gentnomo derivita de la malnovgreka akalephes = ("urtiko"), rilate al tio, ke ĝiaj folioj similas al urtikoj.[6]
Elektitaj specioj redakti
|
|
Referencoj redakti
- ↑ Sinonimoj en Kew
- ↑ Acalypha en PlantList
- ↑ Acalypha en. World Checklist of Selected Plant Families. Alirita 10-a de novembro 2012.
- ↑ 4,0 4,1 Acalypha. Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Alirita 5-a de novembro 2012.
- ↑ Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (2004) Plant Resources of Tropical Africa 2. Vegetables. PROTA Foundation, Wageningen; Backhuys, Leiden; CTA, Wageningen.
- ↑ Charters, M. L. Acalypha. California Plant Names: Latin and Greek Meanings and Derivations.
Bibliografio redakti
- Pax, F. & K. Hoffmann (1924) in Engler, Adolf: Das Pflanzenreich, Heft (Fascicle)85:IV.147.XVI:Euphorbiaceae-Crotonoideae-Acalypheae-Acalyphinae, 12 [monographic revisión]
Eksteraj ligiloj kaj noto redakti
- Acalypha Taxonomic Information System - Universidad Autónoma de Madrid
- NC State Univ
- En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Acalypha en la hispana Vikipedio.
| Registara kontrolo |
|
|---|