Karle
Municipo Karle situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Svitavy, 10 km okcidente de urbo Svitavy. Vivas ĉi tie 421 loĝantoj (2023).
| Karle | |||
| germane Karlsbrunn | |||
| municipo | |||
 Municipa ofico
| |||
|
|||
| Oficiala nomo: Karle | |||
| Ŝtato |  Ĉeĥio
| ||
|---|---|---|---|
| Regiono | Regiono Pardubice | ||
| Distrikto | Distrikto Svitavy | ||
| Administra municipo | Svitavy | ||
| Historiaj regionoj | Moravio, Bohemio | ||
| Montaro | Svitava montetaro | ||
| Rivero | Loučná fonto | ||
| Situo | Karle | ||
| - alteco | 492 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 49° 46′ 01″ N 16° 22′ 08″ O / 49.76694 °N, 16.36889 °O (mapo) | ||
| Areo | 19,01 km² (1 901 ha) | ||
| Loĝantaro | 421 (2023) | ||
| Denseco | 22,15 loĝ./km² | ||
| Unua skribmencio | 1336 | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 568 02 | ||
| NUTS 3 | CZ053 | ||
| NUTS 4 | CZ0533 | ||
| NUTS 5 | CZ0533 572748 | ||
| Katastraj teritorioj | 2 | ||
| Partoj de municipo | 2 | ||
| Bazaj setlejunuoj | 2 | ||
  Situo enkadre de Ĉeĥio
| |||
 Vikimedia Komunejo: Karle
| |||
| Retpaĝo: karle | |||
 Portalo pri Ĉeĥio
| |||
La najbaraj municipoj de la setlejo estas Javorník, Čistá, Trstěnice, Chmelík, Květná kaj Vendolí.
Partoj de municipo redakti
- Karle
- Ostrý Kámen - estinta Moravský (Moravia) Ostrý Kámen kaj Český (Bohemia) Ostrý Kámen
Historio redakti
La vilaĝo estas rememorata en akto de la reĝo Přemysl Otakar la 2-a el la jaro 1259. En la jaro 1347 estas rememorata libera terkulturisto Konrád el Karlprun. Gotika preĝejo estas nomata jam en la jaro 1340. La vilaĝo venis en havaĵon de episkopejo de Litomyšl en la jaro 1347.
Post la tridekjara milito 16 bienoj en la vilaĝo restis neloĝataj kaj nombro da loĝantoj malkreskis je unu triono.
En la jaro 1680 vilaĝestro el Karle aktive ĉeestis leviĝon kontraŭ aŭtoritato de Litomyšl.
Nomo de la vilaĝo Ostrý Kámen ekestis per traduko el germana Rassenstein, pli frue Rauchenstejn, Rausenstein, Rauchenstein.
Komence de la 14-a jarcento ĉi tie verŝajne situis burgo Rasenstein.
Loĝantaro redakti
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1869 | 988 |
| 1880 | 1 010 |
| 1890 | 1 005 |
| 1900 | 1 030 |
| 1910 | 992 |
| 1921 | 929 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1930 | 981 |
| 1950 | 575 |
| 1961 | 480 |
| 1970 | 415 |
| 1980 | 412 |
| 1991 | 390 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2001 | 378 |
| 2014 | 394 |
| 2016 | 400 |
| 2017 | 396 |
| 2018 | 394 |
| 2019 | 402 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2020 | 406 |
| 2021 | 392 |
| 2022 | 409 |
| 2023 | 421 |
Memorindaĵoj redakti
Preĝejo redakti
Preĝejo de Sankta Bartolomeo kaj tombejo ĉirkaŭ ĝi estis konstruitaj en la jaro 1814 sur monteto en centro de la vilaĝo. Jam en la jaro 1819 estis preĝeja turo plialtigita.
La preĝejo estas ununava kun duoncirkle fermita presbiterejo, kun kvadrata sakristio sur norda flanko. Prisma turo estas en okcidenta fronto. Fasadoj estas nemembrigitaj, oblongaj fenestroj havas supre segmentojn. La presbiterejo estas volbita kruce, en la fermo de ĝi estas konĥo kun segmentoj. La navo havas platan plafonon, duetaĝa ĥorejo, sakristio kaj subtegmentejo estas volbitaj barele kun segmentoj.
La ekipaĵo estas en baroka stilo, predikejo kaj tabulaj flankaj altaroj de Maria Virgulino kaj de la Plej Sankta Koro de la Sinjoro estas el la dua duono de 18-a jarcento.
Paroĥestrejo redakti
Malfrubaroka paroĥestrejo estis konstruita en la jaro 1785. Ĝi estas oblonga, duetaĝa kun mansarda tegmento, fasadoj nemembrigitaj. Ĉiuj ĉambroj estas volbitaj barele kun kontaktaj segmentoj.
Fera kruco redakti
Ĉe la enirejo al la tombejo estas fera kruco el la jaro 1865. Ornamas ĝin reliefoj de Sankta Johano Nepomuka, Sankta Floriano kaj Sankta Terezo sur ŝtona soklo.
Restaĵoj de la burgo redakti
Ekzisto de la burgo Karle ne estis unusence pruvita, ĝi estas konata nur el historiaj fontoj. Sveda legendo pri Sankta Birgita rakontas, ke ĉi tie estis atakita funebra irantaro de sveda reĝino per homoj de rabista kavaliro el la burgo Karle. Oni konsideras, ke restaĵoj de la burgo estas partoj de nuna bieno n-ro 81.
Kapelo redakti
Sur rando de vilaĝo Ostrý Kámen troviĝas baroka kapelo de Sanktaj Cirilo kaj Metodo el la 18-a jarcento. Ĝi estas oblonga kun senŝtupa presbiterejo, platplafona, kun voluta okcidenta fronto.
La ĉefaltaro estas kun tabernaklo kaj bildo el la dua duono de 18-a jarcento. En la navo estas valora statuo de Sankta Maria Dolorplena.
Pluaj memorindaĵoj redakti
- Kadavrejo kaj enirejo al la tombejo kun latinaj kaj germanaj barokaj surskriboj
- Novgotika lernejo, nuntempe vilaĝa oficejo kaj infanĝardeno
- Kelkaj grandaj ŝtonaj bienoj de hřebeč-regiona tipo
Legendo redakti
Pri fondo de la vilaĝo Karle rakontas legendo, ke en tiea ĉirkaŭaĵo iam ĉasis imperiestro Karolo la 4-a. Ĉar la grupo post longa ĉasado ege soifis, ili serĉis iun fonton aŭ vilaĝon kaj post iu tempo trovis vilaĝon Langendorf. Kiam la imperiestro estingis la soifon, deziris nomi la lokon Karlsbrunn - ĉeĥe Karlův pramen (Fonto de Karolo).
Interesaĵoj redakti
Nordokcidente de la vilaĝo Ostrý Kámen troviĝas fontejo de la rivero Loučná.
Literaturo redakti
- Marek Podhorský: Pardubický kraj. Eldonis freytag & berndt, eldonejo en Prago en j. 2004.
- Dr. E. Poche, DrSc. a kol. – Umělecké památky Čech. Eldonis Akademia en Prago en j. 1978.
Pluaj fotoj redakti
-
Domo en suba parto de la municipo -
Alirejo al preĝejo de sankta Bartolomeo -
Restoracio en disvojiĝo
